ویژگی اصلی آگورافوبیا ، ترس یا اضطراب محسوس، یا شدید است که محرک آن، مواجهه واقعی با دامنه ی وسیعی از موقعیت ها یا انتظار برای مواجهه با آنها است. نشانه های این اختلال در دو موقعیت از پنج موقعیت زیر روی می هد:
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی
- بودن در مکان های باز (پارکینگ های بی سقف، بازارها، پل ها)
- بودن در مکان های بسته (فروشگاه ها، تئاترها، سینماها)
- ایستادن در صف یا بودن در جمعیت
- به تنهایی بیرون از خانه بودن
- فرد به علت اینکه فکر می کند در صورت وقوع نشانه های شبه وحشت زدگی یا نشانه های ناتوان کننده دیگر، امکان گریختن یا امکان کمک وجود نداشته باشد، از این موقعیت ها می ترسد یا اجتناب می کند.
- موقعیت های آگورافوبیا تقریبا همیشه ترس یا اضطراب را تحریک می کنند و فرد به طور فعال از این موقعیت ها اجتناب می کند. در این موقعیت ها به حضور یک همراه نیاز دارند و در صورت نبود همراه، با ترس یا اضطراب شدید شرایط را تحمل می کنند.
بیماران مبتلا به آگورافوبیا ترس بسیار شدیدی از ترک محیط ها یا اشخاص آشنا، که به آنان احساس امنیت می دهند دارند. به همین دلیل مستعد اضطراب جدایی و وابستگی هستند. وقتی که تنها هستند بسیار سراسیمه و آشفته می شوند چون به خود اطمینان ندارند و ظرفیت رویارویی با شرایط استرس زا را در خود نمی بینند و نمی توانند موقعیت امن خود را برای شناخت جهان بیرون رها کنند.
دلبستگی
آگورافوبیا در آسیب های کودکی و در ارتباط با اشخاصی که کودک با آنها اولین پیوند عاطفی را شکل می دهد، ریشه دارد، که به آن دلبستگی می گویند. دلبستگی عملکرد حمایتی دارد و کارکرد آن ایجاد حس امنیت و اعتماد است. با یک پایگاه امن، کودکان بیرون می روند و جهان را کشف می کنند و تجربه ها و روابطشان را گسترش می دهند.
کودکان در واکنش به جدایی ناخواسته از شخصی که به او دلبسته بودند یک توالی از پاسخ را بروز می دهند. که با شکایت از خروج والدین آغاز می شود و به دنبال آن ناامیدی شکل می گیرد. در حالت اعتراض، رفتارهای دلبستگی مانند گریه و فوران خشم مشهود است و فعالیت و تلاش فوری برای پیدا کردن و بازگرداندن مراقب دیده می شود. اگر والدین باز نگردند امید محو می شود و یاس و ناامیدی چیره می گردد. در نهایت اگر جدایی طولانی باشد، فرایندهای دفاعی، احساسات و رفتارهای دلبستگی را غیر فعال می کنند و می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد.
آگورافوبیا حالتی از اضطراب دلبستگی است که ناشی از جدایی زودرس یا ترس از جدایی یا فقدان رابطه در ارتباط با منابع دلبستگی فرد در کودکی است و میلی طبیعی برای ترمیم یک رابطه ی دلبستگیِ در معرض خطر است.
تجربه های آسیب زا
برخی از تجربه های خانوادگی آسیب زا، مانند جدایی واقعی یا فقدان، طرد شدن، تهدید به رها کردن کودک، سو استفاده از کودک یا غفلت می تواند این واکنش ها را تشدید سازد. اشخاصی که نشانه های آگورافوبیا را نشان می دهند، احساسات و رفتارهای به شدت سراسیمه و پریشان درباره قابلیت اطمینان به منابع دلبستگی را بروز می دهند. و از دور شدن از هر مکان یا هر شخصی که حس پایگاه امن به آنان می دهد، می ترسند. مبتلایان به آگورافوبیا به دلیل محروم بودن از بعضی از خاطرات و ارتباط بین رویدادها، از این احساسات پایه ناآگاه هستند.
درمان
تجربه یک رابطه ی دلبستگی که بر کشف و فهم این نوع تجربیات جدایی متمرکز است، و در رشد الگوهای رفتاری ترس آگورافوبیا موثر است، می تواند کمک کننده باشد. در این ارتباط ، با بازیابی خاطراتی که دردناک و ناخوشایند بوده اند، به بیمار کمک می شود و احساسات آنها به این موقعیت های دردناک فراخوانده می شود. در رابطه درمانی با درمانگر به اصلاح کارکرد درونی خود و روابط بین فردی پرداخته می شود و در نهایت، این فرایند، ظرفیت تحمل جدایی با اضطراب کمتر را افزایش می دهد و دل گرمی و اعتماد بیشتر در ارتباط با دیگران و تحمل تنهایی را میسر می سازد.
منابع: DSM 5 پت سابل، 1994
خیلی خوب بود. لطفا در مورد درمان بیشتر توضیح بدین
ممنون، رواندرمانی برمبنای یک رابطه دو نفره درمانگر و بیمار شکل میگیره که برای هر شخصی کاملا منحصر به فرده. شمای کلی درمان این هست که موقعیتی که بیمار از آن هراس داره مشخص و بررسی میشه که بیمار دقیقا از چه چیزی میترسه و بیمار در طول درمان این آگاهی رو پیدا کنه که با چه رفتارهایی و در چه موقعیت هایی تجربه ی احساسات اضطراب برانگیز خودش رو مسدود میکنه تا بتونه بر این پروسه مخرب غلبه پیدا کنه.
ممنونم خانم فقیهی عزیز برای توضیحات جامع.
خواهش میکنم، خوشحالم که مفید بوده براتون.