آنچه میبینی و آنچه نیست!
لحن کشدار بلاگر معروف گوش را پر می‌کند و ندای رضایت استفاده از ماسک‌های شبانه روزی پوست را به گوش می‌رساند. این یک پیام تبلیغاتی پیچیده شده در لفاف تجربه‌ای شخصی‌ست. تجربه ای که آن را باور پذیر تر می‌کند. این روزها که فضای مجازی صحنه عرض اندام موضوعات مختلف مثبت و منفی شده است، امکان راستی آزمایی بسیاری از ادعاها به کمتر از صفر رسیده و این دنیای بی انتها کاربران خود را با بمباران اطلاعاتی مورد حمله قرار داده است. نماها، فیلترها، ادیت‌ها و شوهای تبلیغاتی نیازهای مخاطبان مجازی را بالا برده و تصویر ایشان را از زندگی تغییر می‌دهد. اما سوال این است، تا چه میزان می‌توانیم به این دنیای بی سر و ته اعتماد کنیم؟
موضوع و ساختار شخصیت !
فروید روان شناس اتریشی در اولین تلاش هایش برای مشخص کردن ساختار شخصیت از وجود سه بخش در وجود آدمی سخن می‌گوید: اید، ایگو و سوپر ایگو.
اید به مثال بچه ای لجوج و خودخواه امیال خود را بر سر ایگو میریزید و سوپر ایگو مانند والدی سخت گیر به دنبال سامان بخشیدن به امیال بی‌پروای اید است. در این میان ایگو نقش واسطه خود را ایفا کرده و با متمایل کردن امیال اید در مسیری درست، انرژی حاصل از این میل را تخلیه می‌کند. فروید، امیال مورد توجه اید را غریزه و آنچه سبب ارضای غریزه است را موضوع ( آبژه ؛ object) می‌نامد. آبژه شامل اشیا و یا افرادی است که در بسیاری مواقع با احساسات آدمی مرتبط می‌شوند. همچنین سائق های انسان موضوع هایی دارند که به واسطه آن ها نیاز برطرف می‌شود. مثلا موضوع سائق یا غریزه گرسنگی، غذا و موضوعِ سائق جنسی، شخص دارای جاذبه جنسی است.
حال با توجه به نقش اساسی موضوعات در زندگی آدمی، بازنمایی و دریافت انسان ها از موضوعات می‌تواند به گونه های مختلفی صورت گیرد. گروهی از روانکاوان که به عنوان روانکاوان روابط موضوعی شناخته شده اند و به دنبال بررسی نقش موضوعات در زندگی انسان می‌باشند، به طور کلی میان دو جهان تفکیک قائل می‌شوند. دنیای بیرون با موضوعات قابل مشاهده و دنیای درون حاوی بازنمایی های ذهن از این موضوعات. دنیای درون جایی‌ست که بازنمایی از خود با بازنمایی از موضوعات بیرونی پیوند می‌خورد. این بازنمایی ضرورتا مطابق با حقیقت موضوع بیرونی نیست.
ای آنچه دوست دارمت اما ندارمت …
در دنیای مجازی هر روزه موضوعات بسیاری در مرکز توجه کاربران قرار می‌گیرد. موضوعاتی که بسیاری از آنان نه تنها حقیقی نیستند بلکه وجود خارجی نیز ندارند و تنها به واسطه‌ی حقه های رایج در فضای مجازی ایجاد شده اند. این موضوعات با ایجاد بازنمایی کاذب در ذهن افراد سبب شکل‌گیری امیال واقعی می‌شود. نتیجه آن است که امیال واقعی به وجود می‌آید که آبژه ی واقعی متناسب با آن وجود ندارد تا سبب ارضای میل شود و این امر سبب سردرگمی هرچه بیشتر آدمی در ایجاد تعادل میان ساختارهای اصلی شخصیت می‌باشد.
سائق به واسطه‌ی تولید انرژی درونی، می‌تواند به عنصری مخرب در روان آدمی تبدیل شود. ظرف مشتعلی را در نظر بگیرید که در آن واکنش های شیمیایی سبب تبدیل مایع به گاز شده و تجمع گازها در ظرف سبب انفجار ناگهانی آن شود؛ این مثال در باک بنزین خودرو قابل مشاهده است. با کمی سهل‌گیری علمی، تجمع انرژی حاصل از عدم ارضای غرایز در وجود آدمی که به واسطه‌ی بازنمایی از آبژه های غیر واقعی ایجاد شده است، سبب تخریب ناگهانی ساختار شخصیت شده و آثار روانشناختی عمیقی را به بار می‌آورد.
با دروغ مجازی چه باید کرد؟
در این میان و با توجه به صعوبت فاصله گرفتن از دنیای مجازی و درآمیختگی کنونی این فضا با حیات انسانی، بهترین اقدام در جهت جلوگیری از سردرگمی حاصل از ناهمخوانی آبژه و غریزه، توجه به امکان غیر واقعی بودن موضوعات و تفکیک موضوعات واقعی از غیر واقعی می‌باشد. همچنین اصلاح بازنمایی از موضوعات دنیای مجازی نیز راهکار دیگری در جهت کاهش تنش های حاصل از عدم ارضای امیال واقعی توسط آبژه های کاذب می‌باشد. آشنایی با حقه های رایج در دنیای مجازی برای ایجاد موضوعات غیر واقعی و شناسایی هرچه بیشتر این موضوعات نیز از جمله دیگر راهکارهای جلوگیری از سردرگمی ناشی از ارتباط با دنیای مجازی است.
بیشتر بخوانید:
- شبکه‌های اجتماعی ، سایه‌های دروغین اجتماع
- چرا دوست مجازی؟
- فضای مجازی و آثار آن
- یک دشمن بی نقص
- حرف، باد هوا نیست
