پانیک یا وحشت زدگی چیست؟

اختلال پانیک به حملات وحشت زدگی غیرمنتظره و عود کننده اشاره دارد. حمله ی وحشت زدگی، هجوم ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی شدید است که ظرف چند دقیقه به اوج می رسد. و در طول این مدت، چهار یا تعداد بیشتری از فهرستی از ۱۳ نشانه ی جسمانی و شناختی رخ می دهد.

نشانه های جسمی و شناختی حمله ی پانیک

1. تپش های قلب، کوپش قلب، یا شتاب سرعت قلب
2. عرق کردن
3. لرزیدن یا تکان خوردن
4. احساس کمبود نفس یا خفه شدن
5. احساسات خفگی
6. درد یا ناراحتی قفسه ی سینه
7. تهوع یا ناراحتی شکمی
8. احساس گیجی، بی ثباتی، منگی، یا ضعف
9. احساس سرما یا گرما
10. احساسات کرختی یا مورمور
11. مسخ واقعیت(احساس عدم واقعیت) یا مسخ شخصیت(جدا بودن از خویشتن)
12. احساس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
13. ترس از مردن

ممکن است شخصی در طول زندگی فقط یک یا دوبار دچار حملات وحشت زدگی شده باشد، که چندان نگران کننده نیست که در این صورت نمی توان آن رااختلال نامید. حملات وحشت زدگی می تواند همزمان با اختلالات دیگر نیز رخ دهد: مانند اضطراب اجتماعی، افسردگی یا آگورافوبیا.

نشانه ها به عنوان علامتی از اضطراب

تمام نشانه های جسمانی ذکر شده در بالا (به جز ترس از مردن)، از علایم اضطراب هستند. اضطراب یک هشدار دهنده ی درونی برای دور کردن خطر و آسیب از ما است. مبتلایان به اختلال پانیک خطر درونی خود را به محیط و موقعیت های بیرونی نسبت می دهند. در حالی که این نشانه ها بیانگر خطری از درون فرد است. خطری که یادآور تجربیات دردناک اولین پیوند عاطفی وی است. این افراد در پیشینه ی خود تجربیاتی از جدایی فیزیکی یا هیجانی از مراقب اولیه ی خود دارند. والدی که می بایست به گرمی انعکاس دهنده احساسات کودک باشد، از بروز خشم کودک خود می هراسد و نمی گذارد این احساس در کودک پردازش شود و از لحاظ هیجانی نمی تواند خود را به کودک نزدیک سازد و جدایی هیجانی از کودک رخ می دهد.

کودک نیز چون این احساسات پس زده شده توسط والد را برای رابطه اش با وی خطرناک و تهدید کننده می بیند آن را سرکوب می کند. یا اینکه واقعا در سنین حساس کودکی، جدایی در ارتباط با والد صورت می گیرد که برای نوزادی که سراسر نیاز و وابستگی است، بسیار ناکام کننده و تهدید کننده است. از آنجا که مراقب اولیه اودر دسترس نبوده است، ابراز خشم خود را بیهوده می یابد و آن را از هشیاری خود دور می کند و دسترسی به آن را در طول زندگی خود مسدود می سازد.

خطر درونی احساسات پذیرفته نشده

پس این خطر درونی که خود را از طریق اضطراب نشان می دهد، همان احساسات پذیرفته نشده و سرکوب شده ی کودکی است، که حال در سنین بالاتر در موقعیت های گوناگون ناکام کننده ردی ناهشیار از خود به جای می گذارد. فرد مبتلا به اختلال پانیک، در برخورد با افراد یا موقعیت هایی که او را ناخشنود می سازند یا به نظر فرد طرد کننده و ناکام کننده است، مانند: احتمال شکست برای یک سخنرانی، این تهدید درونی بیدار و فرد مضطرب می شود.

فرد مبتلا به پانیک ساز و کارهایی را برای کنار آمدن با احساسات برانگیخته شده اتخاذ می کند که تدریجا به عادت رفتاری وی بدل می شود. به عنوان مثال برای این افراد راحت تر است که بر نشانه های جسمانی اضطرابشان متمرکز شوند و مشکلشان را جسمانی ببینند، تا از احساس زیرین آن آگاه شوند. اینگونه هم احساسات ناخوشایندی چون خشم و تمایلات انتقام جویانه ی آن را، از دسترس خود دور نگاه می دارند و هم از طریق تحت فشار قرار دادن دیگران برای کمک، هنگام حمله ی پانیک، به نوعی خشم خود را نسبت به دیگران، ناهشیارانه ابراز می کنند.

این گونه راحت تر است که خشم خودم را نسبت به کسی که به او نیازمندم لمس نکنم و با بروز جسمانی اضطراب و بیمار جلوه دادن خود، خشم و نارضایتی ام را به فردی که به او وابسته ام نشان دهم. آگاه شدن این بیماران از احساسات سرکوب شده شان در موقعیت های ناکام کننده زندگی، و تجربه ی آن در یک بستر ارتباطی امن درمانی، از تهدید این احساسات و اضطراب حاصل از آن می کاهد.