حمله وحشت زدگی (panic attack disorder) چیست؟
آیا تا به حال این علائم را تجربه کرده‌اید: تپش قلب، احساس ضعف و لرزش در پاها، احساس خفگی، سبکی سر و ترس از حمله قلبی یا اینکه فکر کنید الان است که بمیرید یا دیوانه شوید؟ احساس می‌کنید کنترل خود را از دست داده‌اید و همین وحشت‌تان را چند برابر می‌کند. حتما برای این علائم به پزشک مراجعه کرده‌اید اما به شما اطمینان داده که سالم هستید فقط گاهی دچار حمله وحشت زدگی می‌شوید.
اگر هرگز حمله پنیک را تجربه نکرده‌اید، معمولاً با یک ناراحتی فیزیکی غیرمنتظره مانند فشار یا درد قفسه سینه، تپش قلب، سرگیجه، ضعف، لرزش، یا احساس ناآرامی مبهم یا «عجیب» شروع می‌شود. اختلال حمله وحشت زدگی دلیل پزشکی ندارد. حملات پنیک بسیار رایج است و بیش از یک چهارم افراد حداقل در طول زندگی خود آنها را تجربه می‌کنند. این حملات به شکل خودکار شروع می‌شوند و خودشان هم تمام می‌شوند. در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسند.
حملات پنیک حتی ممکن است در هنگام خواب هم رخ دهند. حمله وحشت زدگی آزاردهنده است. همیشه نگران هستید که دوباره حمله اتفاق خواهند افتاد؛ در نتیجه هر کاری می‌کنید تا دوباره تجربه‌اش نکنید. از هرموقعیتی که به شما احساس «ناامنی» می‌دهد فرار می‌کنید. زندگی‌تان حسابی مختل و محدود می‌شود.
در حمله پنیک چه اتفاقی می‌افتد؟
حمله پنیک واکنش ناگهانی به احساس خطری قریب‌الوقوع است. بدن تمام نیروهای خود را به کار می‌گیرد تا از شما در برابر چیزی که سیستم عصبی شما (به اشتباه) هشدار داده است که تهدیدی وحشتناک است محافظت کند. واکنش بدن، ناگهانی و اغراق‌آمیز است و به عنوان یک تهدید تعبیر می‌شود. فکر می‌کنید که راه فراری وجود ندارد. هرقدر هم علائمتان واقعی و طاقت‌فرسا باشند، هشداری که بدن شما در مورد خطر دریافت کرده است نادرست است.
حملات پنیک آلارم‌های کاذب هستند وقتی که هیچ تهدیدی – از درون و بیرون –وجود ندارد.
علائم حمله وحشت زدگی چیست؟
ابتدا به شکل ناگهانی احساس می‌کنید خطری شما را تهدید می‌کند. بعد به سرعت احساسات جسمی آزاردهنده به شما هجوم می‌آورند. قلبتان به سرعت می‌تپد. عرق می‌کنید و دست و پاهاتان می‌لرزد. احساس می‌کنید از خود و دنیای اطرافتان جدا شده‌اید. سرتان گیج می‌رود و حالت تهوع دارید. حملات پنیک باعث می‌شود احساس کنید در حال مرگ یا دیوانه شدن هستید، زیرا هیچ خطر آشکاری در اطراف وجود ندارد.
چرا احساس می‌کنم در شرف مرگ هستم؟
اضطراب خیلی شبیه به ترس است. احساس ترس به ما کمک می‌کند تا از خودمان در برابر تهدیدهای جهان بیرون دفاع کنیم. وقتی از چیزی می‌ترسیم بدن ما بدون اینکه به چیزی فکر کنیم برای مبارزه یا فرار آماده می‌شود. قلب تندتر می‌تپد تا اکسیژن بیشتری فراهم کند سوخت و ساز بدن زیاد می‌شود و عرق می‌کنیم و یا می‌لرزیم. تپش قلب، نفس نفس زدن و لرزش شبیه حمله قلبی است.
در حملات panic احساس ترس و اضطراب با هم یکی می‌شود. فرد از چیزی مضطرب می‌شود اما علائم ترس را با شدت بیشتری تجربه می‌کند. فکر می‌کند مرگش نزدیک است و مضطرب می‌شود و بیشتر می‌ترسد در نتیجه همه چیز بدتر می‌شود.
چه زمانی حملات پنیک بیشتر اتفاق می‌افتد؟
هیچ زمان مشخصی برای حمله پنیک وجود ندارد. هر لحظه ممکن است دچار حمله شوید. چون حملات وحشت زدگی غیرقابل‌پیش‌بینی هستند، قدرت زیادی برای شکل دادن به رفتارهای بعدی شما دارند. حملات به قدری ناراحت‌کننده هستند که گاهی اوقات فعالیت خود را محدود می‌کنید تا از احتمال حمله دیگری جلوگیری کنید.
وقتی ترس از حملات پنیک رفتارتان را تغییر بدهد، به احتمال زیاد دچار اختلال پنیک یا وحشت زدگی هستید. هرچقدر بیشتر از آنها فرار کنید بیشتر به سراغتان می‌آیند و بیشتر طول می‌کشند.
اختلال پنیک اغلب با آگورافوبیا (ترس از فضاهای بسته) یا فضاهای باز شلوغ مثل بازار که به نظر می‌رسد هیچ راه فراری از آن وجود ندارد، یا ترس از سفر به تنهایی یا ترک خانه به طور کلی همراه است.
زنان دو برابر مردان در معرض خطر ابتلا به حملات پنیک هستند.
چه چیزی باعث حمله پنیک می‌شود؟
مشخص نیست چه چیزی باعث حمله پنیک می‌شود. اما تجربه استرس‌زا در اوایل زندگی ما را در برابر حملات پنیک آسیب‌پذیرتر می‌کند. انگار که هرچه بیشتر در کودکی مضطرب شویم مغز ما یاد می‌گیرد، هر چیزی را به عنوان خطر قلمداد کند و به آن واکنش نشان دهد.
حمله پنیک از دیدگاه روان‌پویشی
از دیدگاه روان پویشی، علائم اختلال وحشت زدگی نشان‌دهنده تعارضات ناخودآگاه خاص و شدید است. بیماران مبتلا به اختلال پنیک در تحمل و تعدیل احساس خشم مشکل دارند. ترس از جدایی و خشم در شروع حمله پنیک و تداوم آن نقش اساسی دارند.
وقتی در کودکی احساس کنید که والدین به اندازه کافی از شما محافظت نمی‌کنند از رفتار طردکننده آنها عصبانی می‌شوید. اما می‌ترسید ابراز خشمتان ، رابطه با والدین را از اینی که هست خراب‌تر کند و مضطرب می‌شود. این چرخه‌ی معیوب در بزرگسالی هنگامی که دلبستگی شما تهدید شود تکرار می‌شود. تلاش می‌کنید اضطرابتان را سرکوب کنید و هر آنچه دلبستگی شما را تهدید می‌کند نادیده بگیرید. اما در نهایت شکست می‌خورد و حمله پنیک شروع می‌شود.
چند تکنیک برای مدیریت حملات پنیک
- ناظر تجربه خود شوید و سعی کنید آن را توصیف کنید. چه افکاری دارید؟
- در بدنتان چه اتفاقاتی در جریان است؟ آنها را نام ببرید.
- ترستان دوست دارد که شما چه کاری برایش انجام دهید ؟
- نفس عمیق بکشید. بازدم‌های طولانی داشته باشید. این ضربان قلب شما را کاهش می‌دهد و تنش بدن را کم می‌کند.
آیا برای حملات پنیک یا اختلال پنیک درمانی وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای حملات پنیک وجود ندارد. امااین بدان معنا نیست که نمی‌توانید آنها را کنترل کنید.
روان‌درمانی، و به‌ویژه درمان شناختی و رفتاری، هم برای حملات پنیک به‌طور خاص و هم برای اضطراب به‌طور کلی مؤثر بوده است. این درمان خط اول برای حملات پنیک و اختلال پنیک در نظر گرفته می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید