چگونه به نوجوانان کمک کنیم مصرف فضای دیجیتال را مدیریت کنند؟

تصویر نوجوانان امروزی ما، با گوشی همراه یا لپتاپ گره خورده است و لحظه‌ای جدا از این ابزارها نمی‌توانند زندگی کنند! آن‌ها از فناوری دیجیتال با هدف‌های مختلفی استفاده می‌کنند؛ از جمله فعالیت‌های روزمره مانند برقراری ارتباط با دوستان در رسانه‌های اجتماعی و انجام تکالیف مدرسه تا بازی کردن، ساخت ویدئو، تماشای ویدئو و ….. .

علیرغم استفاده بیش از اندازه از فناوری‌های دیجیتال، امروزه، هنجار جدیدی نیز، همه‌گیر شده است که به آن “استفاده چند رسانه‌ای“ گفته می‌شود؛ به این معنی که نوجوانان همزمان از بیش از یک رسانه استفاده می‌کنند – مانند تماشای تلویزیون و گشتن در اینستاگرام با گوشی-. یک مطالعه تحقیقاتی نشان داده است که کودکان 8 تا 18 ساله هر روز به طور متوسط ​​7 ساعت و 38 دقیقه را به فناوری دیجیتال اختصاص می‌دهند که معادل بیش از 53 ساعت در هفته یا 2770 ساعت در سال می‌شود! اکثر این ساعت‌های مصرفی، به صورت «استفاده چند رسانه‌ای» می‌گذرد که به مراتب تاثیرات و عواقب منفی‌تری بر نوجوانان خواهد داشت!

اگرچه ممکن است کاهش زمان مصرف استفاده از فناوری دیجیتال در برخی نوجوانان بسیار دشوار باشد، اما بدون راهنمایی شما والدین، اکثر نوجوانان تقریباً تمام ساعات بیداری خود را پشت صفحه نمایش می‌گذرانند! به همین دلیل است که ورود شما به عنوان والد در این مدیریت مصرف، نقش پر رنگی دارد…

مزایا و عواقب استفاده از فناوری دیجیتال چیست؟

همچون هر پدیده دیگری، دنیای دیجیتال و اینترنت می‌تواند مزایا و معایبی داشته باشد:

•  استفاده از صفحه نمایش طیف وسیعی از فرصت‌ها را برای خلاقیت و یادگیری فراهم می‌کند. 70٪ از والدین کاملاً موافق هستند که استفاده از دستگاه‌های دیجیتال برای رشد کودک آنها ضروری است.
•  به کودکان امکان دسترسی به انبوهی از اطلاعات را جهت افزایش آگاهی و دانش می‌دهد.
•  اینترنت می‌تواند با بر طرف کردن محدودیت‌های فیزیکی، دنیای وسیعی از ارتباطات و تجارب اجتماعی را برای بچه‌ها فراهم کند.

اما در کنار این مزیت‌ها، استفاده بی‌حد و اندازه آن می‌تواند عواقب زیادی همچون موارد زیر را به همراه داشته باشد:

•  فشار همسالان از جانب دوستان برای آنلاین ماندن، استفاده مداوم از دستگاه‌های دیجیتال و کارهایی مانند بازی‌های آنلاین گروهی می‌تواند باعث شکل‌گیری وابستگی شود و افراد را تشویق کند تا زمان بیشتری از این دستگاه‌ها استفاده کنند.
• افزایش تعاملات آنلاین این احتمال را افزایش دهد که نوجوانان با اخبار جعلی یا محتوای نامناسب مواجه شوند.
•  دوره‌های طولانی استفاده از صفحه نمایش خطر چاقی را افزایش می‌دهد، بر رشد مغزی، چرخه خواب و رفتارهای روزمره نوجوانان همچون فعالیت‌های اجتماعی و ارتباطات خانوادگی تاثیر می‌گذارد و در نهایت، منجر به کاهش سلامت روانی آنان می‌گردد.
• نظارت و راهنمایی شما والدین بر میزان مصرف فناوری دیجیتال نوجوان خود، می‌تواند عواقب این تکنولوژی‌ها را کاهش دهد و مزایای محافظتی بر بعدهای تحصیلی، اجتماعی و روانی آنان داشته باشد.

همچنین بخوانید: تاثیر فضای مجازی بر نوجوانان و پیشنهاداتی برای والدین

نشانه‌های وابستگی به فناوری‌های دیجیتال

برخی از نشانه‌هایی که نشان می‌دهد نوجوان شما زمان زیادی را صرف استفاده از صفحه نمایش می‌کند و به آن وابسته شده است، عبارت است از :

• احساس اضطراب یا استرس هنگام دور بودن از دستگاه‌های دیجیتالی خود (گوشی، تبلت، لپتاپ و …)
• احساس اضطراب یا استرس هنگام استفاده از این دستگاه‌ها
• کمبود خواب به دلیل شب بیداری و استفاده از صفحه نمایش در طول شب
• فعالیت بدنی محدود
• عدم برقراری ارتباط اجتماعی وفاصله گرفتن از خانواده،آشنایان و دوستان
• عدم انجام وظایف روزانه مانند فعالیت‌های مدرسه و وظایف شخصی

اگر نوجوان شما بیشتر این نشانه‌ها را دارد، یعنی مصرف بیش از اندازه از فناوری‌های دیجیتال!

و شما باید به فکر این باشید تا به او کمک کنید میزان مصرف خود را مدیریت کند.

چطور میزان مصرف فضای مجازی نوجوان خود را مدیریت کنیم؟

همه نوجوانان نیاز یکسانی به استفاده از فناوری‌های دیجیتال ندارند، به طور مثال برخی از آن‌ها نیاز دارند زمان بیشتری را به صورت آنلاین برای انجام تکالیف خود بگذرانند. این به شما والدین بستگی دارد که تصمیم بگیرید نوجوان خود چگونه و به چه میزانی از صفحه نمایش استفاده کند تا بتواند سبک زندگی سالمی برای خود بسازد؛ سبک زندگی که در آن، استفاده از فناوری دیجیتال با سایر فعالیت‌هایی مانند فعالیت بدنی، فعالیت‌های فوق برنامه و معاشرت با دیگران متعادل باشد و در چرخه خواب و بیداری و تغذیه نوجوان تداخلی ایجاد نکند. اما این نکته را هم نباید فراموش کنید همانطور که نوجوان شما بزرگتر می‌شود، مستقل‌تر شده و کمتر تمایل پیدا می‌کند تا از محدودیت‌هایی که شما برای او گذاشته‌اید، پیروی کند. پس بسیار مهم است که خود نوجوان شما نیز به این آگاهی برسد که باید میزان مصرف خود را مدیریت کند. اما چه طور می‌توانید این کار را کنید؟ مجموعه راهکارهایی که پیشنهاد می‌دهیم، در دو گروه کلی تقسیم‌بندی می‌شوند :

1. راهکارهایی در جهت آگاهی بخشی و خود تنظیمی نوجوان شما
2. راهبردهای خانوادگی که تمامی اعضای خانواده از جمله نوجوان شما را درگیر می‌کند

دریافت مشاوره نوجوان از کلینیک روانشناسی آگاه

این نکات می‌تواند به شما و نوجوانتان کمک کند تا از صفحه نمایش ها به شیوه ای متعادل و سالم استفاده کنید:

به عنوان والد، استفاده از تکنولوژی و فناوری را یاد بگیرید.

به عنوان یک والد، باید بدانید فناوری‌های دیجیتال چگونه کار می‌کنند و در دنیای مجازی و آنلاین چه می‌گذرد. هرچه بیشتر درگیر کارهایی باشید که فرزندانتان در فضای آنلاین انجام می‌دهند، راحت‌تر می‌توانید احترامشان را جلب کنید، آن‌ها را راهنمایی کنید و بر کارهایی که در دنیای دیجیتال انجام می‌دهند، تأثیر بگذارید.

در خصوص جنبه‌های مختلف فضای مجازی و خطرات آن صحبت کنید.

گفتگوهای مکرری در مورد جنبه‌های مختلف رسانه با یکدیگر داشته باشید و در مورد خطرات احتمالی موجود در دنیای مجازی با آن‌ها صحبت کنید. تلاش کنید حس اعتمادی ایجاد کنید تا در صورت بروز مشکل، بدون هیچ نگرانی از واکنش شما، آن را با شما در میان بگذارند. همچنین، آنها را از کارهایی که می توانند برای مقابله با خطرات آنلاین انجام دهند، آگاه کنید، مانند بلاک کردن یک فرد مزاحم و یا گزارش دادن یک کانال.

آنها را تشویق کنید تا در مورد کاری که در فضای آنلاین انجام می‌دهند، گزینشی باشند.

مهم است که نوجوانان را آگاه کنید که بیشتر پلتفرم‌ها با این هدف ساخته شده‌اند که آن‌ها را در حال تماشا، چت کردن یا بازی نگه دارند. این آگاهی بخشی می‌تواند به آنها کمک کند از گشت و گذار بی‌اهمیت در دنیای مجازی خودداری کنند. آنها را تشویق کنید تا نسبت به رسانه‌هایی که تماشا می‌کنند و پلتفرم‌هایی که استفاده می‌کنند، نگاه انتقادی داشته باشند و دنبال محتواهایی باشند که به نگاه مثبت آن‌ها به خود، زندگی و پیشرفت فردیشان کمک می‌کند.

به او کمک کنید تا خود تنظیمی را یاد بگیرد.

یکی از بهترین روش‌های مدیریت مصرف در نوجوانان، تجهیز کردن آن‌ها به ابزارهایی برای تنظیم زمان مصرف خود و ایجاد این نگاه در آن‌هاست که میزان مصرف بالا می‌تواند چه تاثیراتی بر سلامت و زندگی روزمره آن‌ها بگذارد. برای کمک به خود تنظیمی آن‌ها، نرم افزارها و ابزارهای زیادی وجود دارند که می‌توانند اطلاعاتی از زمان آنلاین بودن به آن‌ها ارائه دهند، همچون نرم افزارهایی که میزان مصرف روزمره را بر روی صفحه اصلی موبایل نشان می‌دهند و یا پس از گذشت مقدار مصرف روزانه مجاز، زنگ هشدار اعلان می‌کنند.

برنامه فناوری دیجیتال خانواده

اینکه به نوجوانتان بگویید زمان استفاده خود از فناوری‌های دیجیتال یا آنلاین بودن خود را محدود کند، احتمالاً مؤثر نیست. نوجوانان از آنچه شما انجام می‌دهید بیشتر یاد می‌گیرند تا آنچه می‌گویید!

یکی از بهترین راهکارها، الگوسازی در خانواده با کمک “قوانین خانواده” یا “برنامه رسانه‌ای خانواده” است. یعنی دقیقا چه کاری انجام دهید؟ با همکاری فرزندان خود، قوانین و برنامه‌هایی جهت استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای کل خانواده تنظیم کنید، مواردی که برخی مختص فرزندان و برخی، شامل همه اعضای خانواده از جمله خود شما می شوند. این قوانین می‌توانند به فرزندان شما کمک کنند تا محدودیت ها و انتظارات خانواده را درک کنند و در محدوده آن عمل کنند. قوانین ممکن است شامل موارد زیر باشند:

مکانی که می‌توانید از فناوری دیجیتال استفاده کنید یا نکنید– برای مثال بر سر میز شام یا در تخت خواب کسی نمی‌تواند گوشی خود را به همراه بیاورد.

زمانی که می‌توانید از فناوری دیجیتال استفاده کنید – برای مثال، تا زمانی که کارهای خانه و تکالیف به پایان نرسند یا نیم ساعت زمان دورهمی خانودگی پس از شام کسی نمی‌تواند از وسایل دیجیتالی خود استفاده کند.

فرزند شما چگونه می‌تواند از فناوری دیجیتال استفاده کند – به عنوان مثال، برای چت کردن با دوستان خود اما نمی‌تواند فیلم‌هایی با رده سنی بالای 15 سال ببیند.

دستورالعمل‌های خاصی که برای استفاده از فناوری دیجیتال دارید – مثلا در تعطیلات، بچه‌ها می‌توانند یک ساعت بیشتر از این وسایل استفاده کنند.

محدودیت‌هایی که برای فرزندان بزرگتر خود در حضور فرزندان کوچکتر وجود دارد  – برای مثال، ممکن است برخی از بازی‌ها یا فیلم‌ها باشند که فرزند بزرگتر شما فقط زمانی که خواهر یا برادر کوچکترش بیرون بوده یا خوابیده، می‌تواند بازی یا تماشا کند.

چگونه فرزند شما می‌تواند در فضای آنلاین ایمن بماند – برای مثال، صحبت کردن با او در مورد محتوای ناراحت کننده و نامناسب، تنظیمات حریم خصوصی و ایمنی اطلاعات شخصی.

مهم است قوانین شما به اندازه کافی انعطاف‌پذیر باشند تا روزهای مدرسه، تعطیلات آخر هفته و تعطیلات را پوشش دهد. قوانین همچنین باید نیازها و علایق در حال تغییر با رشد فرزند شما را در نظر بگیرند.

می توانید هر چند ماه یکبار و هر زمان که دستگاه جدیدی وارد خانه می‌شود، قوانین را مرور کنید و تغییر دهید. این کار به شما کمک می‌کند مطمئن شوید که قوانین مشخص شده همچنان نیازهای همه اعضای خانواده را برآورده می‌کنند.

روزهای بدون صفحه نمایش!

هر چند وقت یکبار، داشتن یک فعالیت خانوادگی بدون صفحه نمایش و وسایل دیجیتال می‌تواند مفید باشد. فرقی نمی‌کند که یک بازی دسته جمعی انجام می‌دهید یا به پیاده‌روی خانوادگی می‌روید، مشخص کنید که در طول مدتی که با هم هستید، هیچ کس نمی‌تواند از وسایل الکترونیکی خود استفاده کند. حتی در ادامه این فعالیت‌های خانوادگی، می توانید روزهایی را به عنوان یک روز خانوادگی بدون صفحه نمایش و وسایل دیجیتال انتخاب کنید. این فعالیت‌ها و روزها، یک روش عالی برای بچه‌هاست تا یاد بگیرند هنوز هم فعالیت‌های تفریحی و خوش گذرانی‌های زیادی وجود دارند که شامل وسایل الکترونیکی نمی‌شوند!

جایگزین‌های مناسب

اگر می خواهید نوجوان خود کمتر درگیر دنیای مجازی و فناوری‌های دیجیتال شود، باید جایگزین‌های خوبی برای آن‌ها داشته باشید، به طور مثال :

1. به فعالیت‌های فوق برنامه توجه کنید. فعالیت‌های فوق برنامه می‌توانند تقریباً هر چیزی باشند که فرزند شما در خارج از زمان مدرسه از آن لذت می برد، مانند عکاسی کردن، مهارت موسیقی، نقاشی و …..
2. نوجوانان اغلب نیاز به یک ایجاد تعادل میان فعالیت بدنی و سایر فعالیت ها از جمله میزان استفاده از فناوری‌های دیجیتال دارند چرا که می‌تواند تن و ذهن نوجوان شما را متناسب و سالم نگه دارد. فعالیت‌های جسمانی می‌تواند شامل کارهای ساده و روزمره‌ای مانند پیاده‌روی تا مدرسه یا دوچرخه‌سواری باشد تا کلاس‌های ورزشی مانند فوتبال، شنا و … .
3. معاشرت و دوستی‌های رو در رو را تشویق کنید. حتی اگر کودک شما از رسانه‌های اجتماعی برای همگام شدن با دوستانش استفاده می‌کند، خوب است که کودک شما نیز رو در رو معاشرت کند، مثلا دوستان خود را به خانه دعوت کند.

همچنین بخوانید: دوست یابی در نوجوانی، چگونه کمک کنیم نوجوانان دوستی های خوبی بسازند؟

اگرچه استفاده بیش از حد صفحه نمایش می‌تواند از نظر تحصیلی، جسمی و روانی به فرزندان شما آسیب برساند اما جنبه‌های مثبتی نیز در آن‌ها وجود دارد و از همه مهمتر، این وسایل چیزی نیستند که در آینده نزدیک از بین بروند! بنابراین به عنوان والدین، شما می‌توانید به فرزندان خود بیاموزید که از این صفحه نمایش‌ها به نحوی استفاده کنند که همچون یک مزیت بزرگ برای آنها باشد نه آسیب رسان.