مهارت کنترل هیجان در نوجوانان : آموزش مدیریت هیجان به نوجوانان
این روزها جملاتی در تعریف و تمجید از نوجوان‌های دهه هشتادی می‌شنویم. نوجوان‌هایی که خواسته یا ناخواسته، در بستر اتفاقات حال حاضر، نقش پر رنگ و تعیین کننده‌ای در جامعه پیدا کرده‌اند. آنهایی که تا دیروز مشغول گذر از نوجوانی خود بوده‌اند، به ناگاه با مسئولیت‌ها و نقش‌های بزرگسالی روبه‌رو شده و در مسیری قرار گرفته‌اند که باید تصمیم‌های مهمی بگیرند. اما نباید فراموش کنیم آنها همچنان نوجوان‌هایی نیازمند مراقبت و توجه والدین و یادگیری مهارت‌های خاص از جمله مدیریت هیجان هستند. مهارت کنترل هیجان در نوجوانان مهارتی آموختنی است و به همراهی والدین احتیاج دارد.
یکی از این نیازهای مهم در این دوره سنی و در شرایط حال نوجوان، مدیریت هیجان است؛ چراکه این مورد، ارتباط مهمی با مشکلات، تصمیمات، نوع ارتباط نوجوان با دیگران و از همه مهم‌تر سلامت روان‌شناختی‌اش دارد.
مدیریت هیجان چیست؟
مدیریت هیجان یا تنظیم هیجانی به معنی مدیریت کردن واکنش‌هایی هست که فرد در موقعیت‌های خاص یا نسبت به دیگران از خود نشان می‌دهد. این مهارت در مورد این است که او بتواند هیجانی را که در هر لحظه احساس می‌کند متوجه شود، شناسایی کند و بپذیرد. از طرفی دیگر بیاموزد این هیجان را در چه زمانی و مکانی بروز دهد. مدیریت هیجانات یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی است که یک فرد می‌تواند در خود رشد دهد.
مهارت کنترل هیجان در نوجوانان شامل چه چیزهایی است؟
به گفته دکتر آلیس بویز (Alice Boyes)، ده مهارت خودتنظیمی هیجانی وجود دارد که یک نوجوان باید تا زمان بزرگسالی بر آنها مسلط شود :
- شناسایی هیجانات و احساسات خاصی که تجربه می‌کند
- تشخیص اینکه شخص دیگری چه احساساتی دارد
- توانایی آغاز و پافشاری در پیگیری اهداف حتی زمانی که احساس اضطراب می‌کند
- توانایی تحمل ناهنجاری
- توانایی بحث و گفتمان به جای اجتناب یا فرار
- توانایی تحمل فشارهای بیرونی
- توانایی تسلی دادن و آرام کردن هیجانات خود
- توانایی تسلی دادن و آرام کردن هیجانات دیگران
- توانایی تحت تاثیر هیجانات مثبت قرار نگرفتن
- توانایی به تاخیر انداختن رضایت
وقتی نوجوان مدیریت هیجان مناسب را نیاموزد، ممکن است به جای آن، راهبردهای ناسازگارانه را در پیش بگیرد. رفتارهای مضری که به هر طریقی یا تجربه هیجانی را بی اثر می‌کنند (مثلا هیجان غم را در او از بین می‌برند)، یا به طور کلی باعث اجتناب از آن هیجان می‌شوند.
مهارت کنترل هیجان در نوجوانان
نوجوان به ابزارهای پایدار و با دسترسی آسان نیاز دارد تا به او کمک کند هیجانات خود را بدون ناامیدی، خشم، ترس یا سردرگمی بیاموزد. خبر خوب این است که این ابزارها به راحتی در درسترس هستند و می‌توان با چند عادت ساده و روزمره به آنها دست یافت:
شناسایی و درک هیجانات
یکی از مهم‌ترین راهبردهایی که باید در مدیریت هیجان ایجاد شود، توانایی شناسایی هیجان‌هاست. گاهی اوقات نوجوان به سختی می‌تواند به خود بفهماند که چه احساسی دارد، یا شاید نمی‌داند چگونه احساسات خود را تشخیص دهد. شناسایی و درک هیجانات در واقع به این معناست که بداند در لحظه چه هیجانی دارد و چرا این هیجان را تجربه می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است به خود بگوید: «من هنوز به مهمانی تولد دعوت نشده‌ام؛ در صورتی‌که دو نفر از دوستانم قبلاً دعوت شده‌اند. احساس می‌کنم نادیده گرفته شده‌ام.»
پذیرش هیجانات
برای نوجوان اهمیت زیادی دارد که یاد بگیرد چگونه احساسات خود را بپذیرد؛ چرا که اغلب به دنبال این است که هیجاناتش از بین بروند. پذیرش هیجان‌ها به معنای توجه و درک هیجانات خود بدون سرزنش دیگران یا قضاوت در مورد آن هیجان است. نوجوان نباید به خود بگوید احساس من تقصیر شخص دیگری است و یا خود را با جملاتی «من نباید اینطور احساس کنم» یا «این افتضاح است که چنین احساسی دارم!» قضاوت کند. هدف این است که احساسات خود را بدون اینکه از آنها فرار کند، بپذیرد.
باید نوجوان را تشویق کرد تا به خود اجازه دهد هیجاناتش را داشته باشد، در لحظه حال بماند و حتی آنهایی که ناراحت‌کننده هستند را بپذیرد.
برون‌ریزی هیجانات
نوجوان باید راه‌های مناسبی برای ابراز هیجانات خود، اعم از منفی و مثبت پیدا کند. هیجانات باید به نحوی ابراز شوند! اما نکته کلیدی برای نوجوان این است که راه‌هایی برای ابراز آنها بیابد که به خودش یا شخص دیگری آسیب نرساند. تکنیک‌های مناسب متعددی وجود دارد که نوجوان می‌تواند برای بیان احساسات خود و در نتیجه مدیریت هیجان بهتر از آنها استفاده کند:
- هیجانات خود را بنویسد
- آنها را از طریق هنر به طور مثال نقاشی بیان کند
- موسیقی می‌تواند به نوجوان کمک کند تا هیجانات خود را درک کرده و ابراز کند.
- فعالیت بدنی می‌تواند در کمک به نوجوان برای رهایی از هیجانات مفید باشد.
- گاهی گریه کردن بسیار مفید است. نوجوانان باید بدانند که گریه کردن اشکالی ندارد.
- صحبت کردن و پردازش هیجانات با شخص مورد اعتماد می‌تواند هم برای برون‌ریزی هیجانات و هم با هدف مشورت کردن مفید باشد.
ویژگی های نوجوانان : نوجوانان چگونه فکر می‌کنند؟
توانایی جادویی؟
اینطور نیست که روزی نوجوان شما از خواب بیدار شود و به طور جادویی کشف کرده باشد که مدیریت هیجان چیست و چگونه هیجاناتش را تنظیم کند! مهارت کنترل هیجان در نوجوانان شامل توانایی‌های آموخته شده است که از طریق هزاران تعامل با دیگران و تمرین فرا گرفته می‌شود. در این مسیر سخت، نوجوان شما نیاز به حمایت، همدلی و راهنمایی شما والدین دارد.
درباره نوجوانان بیشتر بخوانید:
- افسردگی نوجوانان : نشانه‌ها و نقش والدین در بهبود آن
- چرا برخی دختران نوجوان به شدت و سریع به پسران وابسته می‌شوند؟
- کودک و نوجوان در مواجهه با محتوای جنسی
- طغیان نوجوانان علیه دنیای بزرگسالان: مروری بر ویژگیهای شناختی نوجوانان
منابع:
https://www.goodtherapy.org/blog/how-to-help-teens-manage-their-emotions-and-accept-their-feelings-0705175
https://lindastade.com/the-emotional-skills-every-teen-needs-to-be-taught/
https://kidshealth.org/en/teens/emotional-reactions.html
https://blog.heartmanity.com/teaching-emotional-control-to-preteens-and-teens
