ویژگی نوجوانان، نوجوانان چگونه فکر میکنند؟
روزهایی را سپری میکنیم که نوجوانان، این قشر فراموش شده در دیگر ایام سال، در صدر اخبار قرار گرفتهاند. نوجوانان امروز یا همان دهه هشتادیها، کسانی هستند که بسیار زودتر از نسلهای پیشین خود، به اینترنت و رسانههای جمعی دسترسی پیدا کردهاند، رسانههایی که خودشان انتخابشان میکنند تا از طریق آنها در گوشهای از اتاق خوابشان، با دنیاهایی بسیار متفاوت از آن چه در آن زندگی میکنند، مرتبط شوند. به واسطه اینترنت و گوشیهای هوشمندشان به جاهای مختلف در جهان سرک کشیدهاند، زیستهای مختلف را دیدهاند و با بینهایتها آشنا شدهاند. بررسی ویژگی های نوجوانان کمک میکند آنها را بهتر بفهمیم و به شکل سازگارتری در کنارشان باشیم.
در این مقاله از کلینیک روانشناسی آگاه، قصد داریم، مروری داشته باشیم بر ویژگیهای رشد شناختی در دوره نوجوانی، این که افراد در سنین نوجوانی چگونه فکر میکنند؟ چه میخواهند؟ و چه ویژگیهایی دارند؟
ویژگی های نوجوانان
تفکر انتزاعی
در دوران کودکی، درک افراد از دنیای پیرامون بر اساس ظاهر و سطح اشیا و پدیدههای اطراف است و نه عمق و باطن آنها، تفکری که به آن تفکر عینی میگویند. به مرور زمان که کودکان بزرگتر میشوند و به نوجوانی راه مییابند، فهمشان از محیط اطراف نه فقط بر اساس ظاهر پدیدهها، بلکه بر اساس مفاهیم عمیقتر و کلیتر از آنها شکل میگیرد. یکی از مهمترین ویژگی های نوجوانان این است که علاوهبر تفکر عینی، واجد تفکر انتزاعی میشوند. در این زمان است که نوجوانان درباره مفاهیم کلیتر و وسیعتری همچون اخلاق، عدالت، حقوق انسانها، آزادی و انسانیت میاندیشند، استدلال میکنند و سؤال میپرسند.
در این جاست که نوجوانان دیگر خواستههای دیگران را به راحتی نمیپذیرند، نسبت به منطق و نیات دیگران حساسیت نشان میدهند، افکار و عقاید را به چالش میکشند و به بحث میگذارند و در تلاشند تا به «چراها»ی ذهنشان پاسخ دهند. اکنون آنها قادر به پرسش و بررسی نظامهای اجتماعی، عقیدتی و سیاسی هستند.
همچنین بخوانید: رفتارهای پرخطر نوجوانان
ایدهآلگرایی
تفکر انتزاعی، به نوجوانان این امکان را میدهد تا درباره احتمالات بیندیشند. توانایی نوجوانان به فکر کردن درباره احتمالات آینده و همچنین واقعیتهای حال حاضر، باعث فکر کردن به دنیای آرمانی میشود. به عبارت دیگر از آنجایی که آینده شخصی نوجوانان به دنیای پیرامونشان وابسته است، به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی پیرامون خود توجه میکنند و با در نظر گرفتن امکانات و فرصتهای موجود در جهان، به راههایی فکر میکنند که میتوانند دنیای حال حاضر پیرامون خود را به سمت دنیایی ایدهآل هدایت کنند.
تفکر انتزاعی به نوجوانان این امکان را میدهد که درباره آینده، رویاپردازی نمایند و جهان آرمانیشان را آن گونه که میخواهند به تصویر بکشند. تصویرسازی که موانع دنیای حال حاضر را نادیده میگیرد و محدودیتهای بیرون در آن جایگاهی ندارند. اعتقاد به دنیای آرمانی و بیعیب و نقص باعث میشود که نوجوانان، بزرگسالان را دیگر منزه از اشتباه نبینند و به انتقاد و عیبجویی از بزرگسالان بپردازند و عملکرد آنها را زیر سؤال ببرند.
ویژگی های نوجوانان : افسانه شخصی
بسیاری از نوجوانان نگرشی درباره «خود» شکل میدهند که دربرگیرندهی حس شکستناپذیری (مثلاً «اتفاقات بد برای من رخ نمیدهند»)، منحصربهفرد بودن (مثلاً «هیچ کس نمیداند من چه احساسی دارم») و قدرت (مثلاً «دیگران ممکن است مشکل داشته باشند، اما من میتوانم آن را مدیریت کنم») است. به بیان دیگر نوجوانان عقیده کاذبی درباره استثنائی بودن خویش پرورش میدهند و بر این باورند مشکلاتی که برای دیگران پیش میآیند، به راحتی برای آنها اتفاق نخواهند افتاد.
این ویژگی شناختی، که تحت عنوان «افسانه شخصی» شناخته میشود، میتواند منجر به آن شود که نوجوانان خود را فراتر از هر قاعده و چارچوبی ببینند و حتی برخی از محدودیتهای طبیعی همچون آسیبپذیری و مرگ را نادیده بگیرند و در مقابل آنها احساس مصونیت کنند. اعتقاد به منحصربهفرد بودن و احساس مصونیت در برابر خطرهای جهان پیرامون، در ترکیب با ویژگی هیجانخواهی، میتواند منجر به رفتارهای مخاطرهجویانه در نوجوانان گردد.
همچنین بخوانید: مهارت کنترل هیجان نوجوانان
رسیدن به بزرگسالی
به مرور زمان و تحول ذهن، این ویژگی شناختی، تعدیل شده و افراد به درک واقعبینانهتری نسبت به خود میرسند. توجه به این نکته مهم است که همه نوجوانان با سرعت یکسانی رشد نمیکنند و در نتیجه نوجوانان با سن مشابه ممکن است در سطح یا مرحله شناختی یکسانی نباشند.
مرور ویژگیهای شناختی نوجوانان به ما این امکان را میدهد که از خلال آنها نوجوانان و تحرک امروزهشان را از نگاه روانشناسی رشد بفهمیم و دیگر از مشاهده نوجوانانی که پای خواستههایشان ایستادهاند و آنها را بیپروا مطالبه میکنند، تعجب نکنیم.
دریافت مشاوره از روانشناس نوجوان در کلینیک آگاه
دیدگاهتان را بنویسید