پیشگیری از خودکشی بعد از زندان : چگونه مراقب عزیزانمان باشیم؟
در این روزهای پرالتهاب که در حال از دست دادن هم‌وطنان و عزیزانمان هستیم، مهم است که بتوانیم به خود و آن‌ها کمک کنیم. اگر عزیزتان در بازداشت بوده و به تازگی آزاد شده این مطالب می‌تواند در پیشگیری از خودکشی بعد از زندان به شما کمک کند تا او را در این روزهای سخت همراهی کنید.
آزادی از زندان به سادگی بیرون رفتن از در و بازگشت به زندگی قبلی نیست. برای بسیاری، زندان یعنی از دست رفتن شغل، روابط آسیب‌دیده و سلامت روان تکه‌تکه شده. شرایط زندگی فرد زندانی به کلی تغییر می‌کند. آزاد شدن از زندان می‌تواند به اندازه‌ی ورود به زندان استرس‌زا باشد. تجربه‌ی زندان، تجربه‌ای آسیب‌زا است که برای پیشگیری از خودکشی بعد از زندان لازم است به آن‌ها توجه کرد. فردی که زندانی شده است می‌تواند از آسیب‌پذیرترین و آسیب‌دیده‌ترین اعضای جامعه باشد.
فرد بعد از آزادی از زندان با چالش‌های روانی متعددی از جمله انگ، تبعیض، انزوا و بی‌ثباتی احساسی مواجه می‌شود. این‌ها می‌تواند منجر به پیامدهای مخربی مانند روابط ناموفق، سوءمصرف مواد و خودکشی شوند.
خانواده فرد زندانی
از برخی جهات، تمام خانواده همراه با عزیزشان در زندان هستند، یا حداقل به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند. نگران می‌شویم که جان عزیز ما در خطر است یا نه. توانسته به دارو و مراقبت پزشکی دسترسی داشته باشد؟ غذای مناسبی می‌خورد؟ تمام این سوالات می‌تواند مدام در ذهن ما تکرار شود و این بی‌خبری می‌تواند کشنده باشد. علاوه بر این، تلاش برای آزادی یکی از اعضای خانواده از نظر جسمی و روانی کاهنده است.
اگر کودکی در خانواده باشد می‌تواند همه‌ی این تجربیات اضطراب‌زا را به شکل تروما تجربه کند. به یاد داشته باشیم که کودکان همه‌چیز را (مخصوصا اضطراب و ترس) با شدت بیشتری تجربه می‌کنند.
اثرات روانی زندان
حبس می‌تواند آسیب زیادی بر سلامت روان فرد بگذارد. کسی که زندانی شده باید با مدت زمان محکومیت، جدایی از عزیزانشان و همچنین استرس‌های محیط زندان کنار بیاید. برای برخی از افراد، حبس به قدری شدید و از نظر روانی دردناک است که تبدیل به نوعی تروما می‌شود. فرد ممکن است بعد از آزادی علائم PTSD را تجربه کند.
زندان دروازه‌ای برای کناره‌گیری عاطفی، افسردگی، پرخاشگری و همچنین تمایل به خودکشی است. ترس از زوال روانی در حین زندان نیز می‌تواند تأثیر منفی بر روان داشته باشد.
رایج ترین اثرات روانی زندان عبارتند از:
- پارانویا
- کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته)
- افسردگی
- PTSD (اختلال استرس پس از سانحه: در مورد این اختلال اینجا را بخوانید.)
- انکار
- کابوس، وحشت شبانه، بی‌خوابی
- رفتار خود ویرانگر و خودکشی
- جدایی و کناره‌گیری عاطفی
- کناره‌گیری اجتماعی و انزوا
- کاهش عزت نفس
اثرات روانی زندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای برخی افراد، زندان می‌تواند تغییرات منفی و طولانی‌مدت ایجاد کند. هرچه فرد در دوران حبس با خشونت و رفتارهای خطرناک و دون شان انسان بیشتری روبه‌رو شده باشد، آسیب روانی عمیق‌تری می‌بیند و لازم است برای پیشگیری از خودکشی بعد از زندان بیشتر مراقبت کرد.
در زمان بازداشت فرد معمولا عزت نفس و ارزش شخصی خود را از دست می‌دهد. او معمولاً از حقوق اولیه و حریم خصوصی خود محروم می‌شود و کنترلی بر جنبه‌های مختلف زندگی خود ندارد. از چیزهایی که برای اکثر مردم دنیا بدیهی است، محروم شده است. علاوه بر این تجربه‌ی سلول انفرادی او را با تنهایی شدیدی روبه‌رو کرده است.
پس از آزادی، مقابله با ترومای تجربه شده در پشت میله‌های زندان و همچنین سازگاری مجدد با جامعه می‌تواند بسیار دشوار باشد. در نتیجه همه این‌ها ممکن است فرد خود را «آن نوع آدمی» بدانند که لایق و سزاوار تحقیری است که در حبس تجربه کرده است.
محافظت از خود در زندان
مکانیسم‌های روانشناختی مختلفی که فرد برای سازگاری با محیط خشن زندان استفاده می‌کند، کاملا «طبیعی» هستند اما زمانی که این مکانیسم‌ها درونی شوند، مشکل‌ساز می‌شوند.
یکی از مکانیسم‌های دفاعی که این افراد استفاده می‌کنند سرکوب هیجانات و فاصله‌گیری روانی است. فرد ممکن است یک فاصله‌ی دائمی بین خود و نزدیکانش ایجاد کند و اجازه ندهد کسی به او نزدیک شود. باید در نظر بگیریم که او برای محافظت از خود تصمیم گرفته با دیگران بیگانه باشد. این‌ها واکنش‌های «طبیعی» به مجموعه‌ای از شرایط پاتولوژیک و آسیب‌زا هستند. اما فرد در زندان مجبور بوده که برای حفاظت از خود به شکلی نادرست از آن‌ها استفاده کند.
۱۰ باور اشتباه درباره‌ی پیشگیری از خودکشی
گام‌هایی برای پیشگیری از خودکشی بعد از زندان
- به خود یادآوری کنیم که آدمی که در حال حاضر می‌بینیم با کسی که قبلا بوده بسیار متفاوت است. نباید اجازه دهیم این تفاوت ما را آشفته کند.
- بلافاصله بعد از آزادی و بدون فوت وقت به پزشک مراجعه کنید. درخواست انجام معاینه کامل بدهید تا از عوارض مصرف داروهای احتمالی در زندان جلوگیری کنید.
- از یک روانپزشک یا روانشناس قابل اعتماد کمک بگیرید تا مداخلات لازم جهت پیشگیری از فروپاشی روان عزیزتان را شروع کند. بهتر است هرچه زودتر جلسات رواندرمانی او را شروع کنید.
- به هیچ عنوان داروهای تجویزی بعد از آزادی را در اختیار فرد قرار ندهید. خودتان طبق دستور پزشک به او بدهید تا مصرف کند.
- از سرزنش، پرسش و پاسخ و کنجکاوی و مداخلات بی‌مورد اکیدا پرهیز کنید. سوالات شما ممکن است باعث یادآوری تجربه تروما شود و او مجددا اضطراب زیادی را تجربه کند. کنجکاوی فامیل و دوستان را کنترل کنید. عزیز شما به اندازه کافی بازجویی شده است.
- از دوستان صمیمی او بخواهید تا او را تنها نگذارند؛ اما به خلوتش نیز احترام بگذارید و از دور مراقب حالش باشید.
- وسایل خطرناک مثل ابزار تیز، طناب، دارو، سموم و… را جمع‌آوری کنید.
گام‌هایی دیگر برای تسکین اثرات روانی زندان
- اگر فرد دچار کرختی، گیجی، عدم تعادل و بی‌قراری و اضطراب است با روانپزشک یا روانشناس در میان بگذارید و آشفته نشوید. این‌ها بخشی از تلاش او برای زنده ماندن است.
- به فرد اطمینان دهید که کنارش هستید او تنها نیست و درکش می‌کنید. او را بابت شجاعتش در تحمل روزهای گذشته تحسین کنید.
- کارهایی که فرد قبل از زندان از انجام دادن آن لذت می‌برد را به او یادآوری کنید. اما او را مجبور به انجام آن نکنید.
- برای بهبودی او عجله نکنید. هرکسی توان مشخصی دارد و ممکن است روند بهبودی طول بکشد. به عزیزتان فرصت خوب شدن بدهید.
- به او بگویید که چقدر برای آزادی‌اش تلاش کردید و در تمام لحظات به یادش بوده‌اید. ممکن است او در شرایط اضطراب‌زا فکر کند که فراموش شده است.
- شما نیز در طول این بحران آسیب دیده‌اید. برای اینکه بتوانید راحت‌تر تحمل کنید از گروه دوستان و خانواده کمک بگیرید یا می‌توانید به روانشناس مراجعه کنید.
