چطور می‌توانم خود و توانایی‌هایم را به دیگران ثابت کنم؟
تلاش برای اثبات توانمندی‌های خود به دیگران
احتمالاً هر کدام از ما در زندگی‌مان در موقعیت‌هایی قرار گرفته‌ایم که خود را ملزم می‌دانسته‌ایم توانایی‌ها و مهارت‌هایمان را به نمایش بگذاریم و خود را به دیگران ثابت کنیم. همچنین با افرادی مواجه شده ایم که قابلیت‌ها و مهارت‌های خود را به دیگران نشان می‌دهند یا سخت در تلاش هستند که توانمندی‌های ویژه‌ای را در خود پرورش دهند و مهارت‌های خاصی کسب کنند تا دیگران آنها را به عنوان فردی شایسته بشناسند.
چه افرادی در پِی آن اند که خود را به دیگران اثبات کنند؟
تکاپو و تلاش برای اثبات قابلیت‌ها، مهارت‌ها و شایستگی‌های خویشتن به دیگران، ممکن است برای هر فردی در هر جایگاه اقتصادی و اجتماعی، در هر سنی و هر جنسیتی رخ دهد و به افراد ویژه‌ای اختصاص ندارد. مثلاً پسری که می‌خواهد به دیگران ثابت کند در نبود پدر توان مراقبت از خانواده را دارد، دختری که در پی آن است که نشان دهد به اندازۀ برادرانش در دوچرخه‌سواری و رانندگی مهارت دارد، کودک معلولی که معتقد است معلولیت نمی‌تواند مانعی بر سر راه موفقیتش ایجاد کند و سخت در تلاش است که با ترسیم و تحقق بخشیدن به آینده‌ای روشن، خود را به دیگران ثابت کرده و نشان دهد که توانمند است، دانشجویی که می‌خواهد توان و سواد علمی خود را به استادش نشان دهد تا اعتماد ایشان را جلب کند و …
تلاش برای اثبات خود به دیگران علل متفاوتی دارد نظیر: واکنشی که در نتیجۀ تحقیر شدن به وجود آمده است، واکنشی به یک حادثۀ تلخ در هر یک از مراحل زندگی به ویژه دوران کودکی، ترس از طرد شدن، تلاش برای پوشاندن نقص‌های خود، مقایسه شدن با دیگران، انگیزۀ پیشرفت، دیده شدن از سوی دیگران و ...
افراد ممکن است تلاش کنند تا خود و توانمندی‌هایشان در جامعه را به یکی از اعضای خانواده، فامیل، همکلاسی ها، معلم و… اثبات کنند.
مزایای تکاپو برای اثبات خویشتن
این نوع تکاپو می‌تواند تأثیرات مثبتی در زندگی فرد داشته باشد؛ به عنوان مثال سبب می‌شود فرد گرایش زیادی به پیشرفت کردن پیدا کند و انرژی و انگیزۀ به سزایی برای حرکت به سمت موفقیت کسب کند، موجب می‌شود فرد اهدافی را برای زندگی خود تعیین کرده و برای تحقق بخشیدن به آنها برنامه‌ریزی کند و باعث می‌شود فرد توانایی‌ها و مهارت‌های خاصی را برگزیند و برای پرورش آنها تلاش کند.
آثار منفی تلاش برای اثبات توانمندی‌های خود به دیگران
تلاش برای اثبات خویشتن در عین اینکه ممکن است مزایایی در زندگی هر فرد داشته باشد، می‌تواند آثار زیان‌آور و گاه غیر قابل جبرانی داشته باشد. در بسیاری از موارد فردی که در پی اثبات خود به دیگران است، توجه بیش از حد به عوامل بیرونی و آن چیزی دارد که دیگران می پسندند و همین امر سبب می‌شود از توجه به خود، شناخت خود و درونیات خود و علایق و اهدافش باز بماند. او ممکن است سال‌ها انرژی و توان خود را صرف حرکت در مسیری کند که مورد توجه و علاقه دیگران است تا خود را به دیگران اثبات کند؛ اما در پایان متوجه شود این مسیر به هیچ یک از اهداف حقیقی‌اش در زندگی تحقق نبخشیده و او از نتایج حاصل از این مسیر احساس موفقیت و لذت نمی‌کند و گاه فرد انرژی و فرصت لازم برای شروع حرکت در مسیری تازه را ندارد.
علاوه بر این، تلاش برای دیده شدن از سوی دیگران می‌تواند به عامل ایجادکنندۀ اضطراب و فشار روانی برای فرد تبدیل شود و موجب شود فرد به یک جنبه از زندگی خود که تأکید دارد از سوی دیگران دیده شود، توجه افراطی داشته و از پرداختن به دیگر جنبه‌های زندگی غافل شود. گاهی نیز هرچند فرد به میزان زیاد و گاهی بیش از حد به یک جنبه از زندگی خود می‌پردازد، باز هم احساس می‌کند این جنبه از زندگیش به میزان کافی مورد توجه دیگران قرار نگرفته است و به نوعی دچار وسواس در نشان دادن توانایی خود در آن جنبه از زندگی می‌شود.
نحوۀ صحیح پرداختن به توانمندی‌های خود
بنابراین، لازم است فرد برای جلوگیری از آثار زیانبار اثبات افراطی خود به دیگران، در توجه به عوامل و اتفاقات بیرونی و درونی دقت زیادی داشته باشد و نوعی تعادل را برقرار کند تا با توجه بیش از حد به عوامل بیرونی، از شناخت ویژگی‌ها و علایق و اهداف خود غافل نشود.
بیشتر بخوانید:
- شبکه‌های اجتماعی، سایه‌های دروغین اجتماع
- می‌خواهم از خودم دفاع کنم
- بایدها و نبایدهای یک رابطه صمیمی
- نقش هیجانات در زندگی
- چگونه تاب و تحمل خود را در زمان بحران ارتقا دهیم؟
