لوگو کلینیک روانپویشی اگاه
  • مشاوره روانشناسی
    • مشاوره فردی
      • مشاوره فردی شیراز
      • مشاوره فردی تهران
      • مشاور فردی آنلاین
    • مشاوره خانواده
      • مشاوره خانواده شیراز
      • مشاوره خانواده تهران
      • مشاوره خانواده آنلاین
    • روانشناس کودک
      • روانشناس کودک شیراز
      • روانشناس کودک تهران
      • روانشناس کودک آنلاین
    • روانشناس نوجوان
      • روانشناس نوجوان شیراز
      • روانشناس نوجوان تهران
      • روانشناس نوجوان آنلاین
    • مشاوره زوج درمانی
      • زوج درمانگر شیراز
      • زوج درمانگر تهران
      • زوج درمانگر آنلاین
      • مشاوره خیانت
    • مشاوره ازدواج
      • مشاوره ازدواج شیراز
      • مشاوره ازدواج تهران
      • مشاوره ازدواج آنلاین
    • مشاوره طلاق
      • مشاوره طلاق تهران
      • مشاوره طلاق شیراز
    • مشاوره تحصیلی
      • مشاور تحصیلی آنلاین
      • مشاور تحصیلی تهران
      • مشاور تحصیلی شیراز
    • مشاوره شغلی
      • مشاوره شغلی در تهران
      • مشاوره شغلی در شیراز
      • مشاوره شغلی آنلاین
    • مشاوره جنسی و زناشویی
    • مشاوره افسردگی
    • مشاوره ترک اعتیاد
    • مشاوره وسواس فکری
    • مشاور استرس و اضطراب
  • روانشناسان
    • روانشناس شیراز
    • روانشناس تهران
    • روانشناس آنلاین
  • کارگاه روانشناسی
    • کارگاه عمومی روانشناسی
    • دوره تخصصی روانشناسی با مدرک
  • وبلاگ
    • وبلاگ عمومی
    • وبلاگ تخصصی
  • فروشگاه
    • کتاب
    • مقالات تخصصی
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • طرح حمایت
نوبت مشاوره
استعلام مدرک
0
  • مشاوره روانشناسی
    • مشاوره فردی
      • مشاوره فردی شیراز
      • مشاوره فردی تهران
      • مشاور فردی آنلاین
    • مشاور کودک
      • روانشناس کودک شیراز
      • روانشناس کودک تهران
      • روانشناس کودک آنلاین
    • روانشناس نوجوان
      • روانشناس نوجوان شیراز
      • روانشناس نوجوان تهران
      • روانشناس نوجوان آنلاین
    • مشاوره خانواده
      • مشاوره خانواده شیراز
      • مشاوره خانواده تهران
      • مشاوره خانواده آنلاین
    • زوج درمانگر
      • زوج درمانگر شیراز
      • زوج درمانگر تهران
      • زوج درمانگر آنلاین
      • مشاوره خیانت
    • مشاوره ازدواج
      • مشاوره ازدواج تهران
      • مشاوره ازدواج شیراز
      • مشاوره ازدواج آنلاین
    • مشاوره طلاق
      • مشاوره طلاق تهران
      • مشاوره طلاق شیراز
    • مشاوره تحصیلی
      • مشاور تحصیلی شیراز
      • مشاور تحصیلی تهران
      • مشاور تحصیلی آنلاین
    • مشاوره شغلی
      • مشاوره شغلی در تهران
      • مشاوره شغلی در شیراز
      • مشاوره شغلی آنلاین
    • مشاوره جنسی و زناشویی
    • مشاوره افسردگی
    • مشاوره ترک اعتیاد
    • مشاوره وسواس فکری
    • مشاور استرس و اضطراب
  • روانشناسان
    • روانشناس شیراز
    • روانشناس تهران
    • روانشناس آنلاین
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • وبلاگ
    • وبلاگ عمومی
    • وبلاگ تخصصی
  • آکادمی تخصصی روانشناسی
  • کارگاه‌های آموزشی
    • کارگاه عمومی
    • دوره روانشناسی
  • فروشگاه
    • کتاب
    • مقالات تخصصی
  • دریافت نوبت مشاوره
  • طرح حمایت
  • استعلام مدرک
لوگو کلینیک روانپویشی اگاه
0

مکانیسم دفاعی چیست؟ انواع مکانیسم های دفاعی + ویدیو

1401-06-21
تاریخ به‌روز رسانی: 14-05-1403
ارسال شده توسط ریحانه نیک گو
ناظر علمی محتوا: دکتر مهدی رضا سرافراز
خودشناسی
مکانیسم دفاعی چیست

مکانیسم دفاعی، از روش‌های ناهشیار برای گریز یا تحریف واقعیت است. برخی از واقعیت‌ها تلخ هستند و گاهی سیستم روانی ما تحمل مواجه شدن با واقعیت و احساسات همراه با آن را ندارد. همه‌ی ما از مکانیسم دفاعی استفاده می‌کنیم، اما گاهی آن‌قدر یک مکانیسم دفاعی در تار و پود زندگی ما تنیده می‌شود که برایمان مشکل‌ساز شده و زمینه ساز مشکلات روانشناختی می‌شود.

مکانیسم دفاعی چه نقشی در ما دارد

در ویدیوی زیر، درباره‌ی مکانیسم دفاعی به عنوان شیوه‌هایی که می‌توانند خودشناسی ما را تحریف کنند و نقش درمانگر در آگاه شدن به این مکانیسم‌ها صحبت کرده‌ایم. همچنین به طور خلاصه به چرایی استفاده از مکانیسم‌های دفاعی پرداختیم. مکانیسم‌های دفاعی علاوه بر خودشناسی، در روابط ما، شیوه‌ی مدیریت احساساتمان، دنبال کردن اهدافمان، و در سلامت روان ما نقش پررنگی ایفا می‌کنند. در ادامه‌ی مقاله به انواع مکانیسم‌های دفاعی در روانشناسی می پردازیم.

دریافت مشاوره از روانشناس آنلاین کلینیک آگاه

فهرست محتوا:

Toggle
  • انواع مکانیسم های دفاعی
  • انکار
  • آرمانی‌گرایی، بی‌ارزش‌سازی
  • مکانیسم دفاعی فرافکنی
  • عملی‌سازی
  • جسمانی‌سازی
  • گریه کردن دفاعی
  • مکانیسم دفاعی سرکوب
  • خودسرزنشی یا حمله به خود
  • وارونگی نقش
    • عقلانی سازی
    • دلیل تراشی

انواع مکانیسم های دفاعی

با استفاده از مکانیسم دفاعی یا واقعیت را به شکلی تحریف‌شده می‌بینیم و یا واقعیت را می‌بینیم اما احساساتی که به آن وصل است را تجربه نمی‌کنیم. مکانیسم‌های دفاعی انواع مختلفی دارند، برخی از آن‌ها سازگارانه‌تر و پخته‌تر هستند و برخی دیگر ابتدایی‌تر و ناسازگارانه. در ادامه به برخی از انواع شایع مکانیسم‌های دفاعی همراه با مثال می‌پردازیم. با شناخت و آگاهی نسبت به مکانیسم‌های دفاعی، می‌توانیم دید واقع‌بینانه‌تری داشته باشیم و آگاهانه‌تر رفتار کنیم.

انواع مکانیسم دفاعی

انکار

با مکانیسم دفاعی انکار به صورتی رفتار می‌کنیم که انگار اتفاق تلخی رخ نداده و یا خطری وجود ندارد. نپذیرفتن بیماری به هنگام تشخیص سرطان، تجربه‌ی شادی و انرژی بالا در شرایط تهدید و مصیبت، ارتباط با فردی آزارگر بدون در نظر گرفتن خطراتی که وجود دارد، و همچنین معتادی که اصرار دارد صرفا تفریحی مصرف می‌کند و هر موقع اراده کند مواد را کنار می‌گذارد، از مصادیق انکار است.

آرمانی‌گرایی، بی‌ارزش‌سازی

در این مکانیسم دفاعی افراد و اتفاقات به دو دسته‌ی کاملا آرمانی و یا کاملا بی‌ارزش تقسیم می‌شوند: «دکتر من بهترین دکتر است»، «همسر من در همه‌چیز تک است»، و جمله‌هایی از این دست نشان از مکانیسم آرمانی‌گرایی است. اما چون همه‌ی افراد و وقایع، مخلوطی از وجوه مثبت و منفی هستند، این دفاع به سرعت مورد تهدید قرار می‌گیرد. اینجاست که متوجه می‌شویم آرمانی‌گرایی و بی‌ارزش‌سازی دو روی یک سکه‌اند. چراکه بلافاصله بعد از مواجهه با یک نقص، بی‌ارزش‌سازی کاملا نمایان می‌شود. شریک عاطفی که در ابتدا در همه‌چیز تک بود، بعد از جدایی، فرد بی‌ارزش و حقیری است که اصلا معلوم نیست چرا زمانی دوست داشته شده است.

مکانیسم دفاعی فرافکنی

در مکانیسم فرافکنی تصویری درونی به بیرون انتقال داده می‌شود. اگر من از قضاوت شدن می‌ترسم، دیگران را افرادی قضاوت‌گر می‌بینم. اگر من باور دارم مادر خوبی نیستم، حرف‌های دیگران را به عنوان ایراد گرفتن به مادری کردنم برداشت می‌کنم.

عملی‌سازی

در این مکانیسم احساسات بلافاصله و به طور اضطراری به عمل تبدیل می‌شوند؛ انگار تمایزی میان احساس و عمل وجود ندارد. خشونت ناگهانی و خارج از کنترل، نمایشگری و چشم‌چرانی، و اعمال وسواسی از نمونه‌های این مکانیسم دفاعی هستند.

جسمانی‌سازی

در این مکانیسم احساساتی که برای فرد بالاتر از سطح تحملش است به صورت علامت‌های جسمانی ناخوشایند ابراز می‌شوند. نظیر دردهای مزمن مانند کمر درد که بر اساس بررسی‌های پزشکی ریشه بیولوژیک ندارند.

گریه کردن دفاعی

گریه رفتاری است که به طور طبیعی در هنگام تجربه‌ی غم و فقدان تجربه می‌شود. اما گریه کردن می‌تواند دفاعی باشد، برای مثال زمانی که در هنگام خشم شروع به گریه می‌کنیم.

مکانیسم دفاعی سرکوب

با سرکوب فکر یا احساس در مورد یک رویداد مسدود می‌شود. کسانی که بعد از اتفاقی ناخوشایند خودشان را سرگرم و مشغول نگه می‌دارند تا به آن اتفاق فکر نکنند و احساساتی که در آن‌ها برانگیخته‌شده را تجربه نکنند، از مکانیسم سرکوب استفاده می‌کنند.

خودسرزنشی یا حمله به خود

در این مکانیسم دفاعی ، احساسات منفی که در واقعیت باید نسبت به دیگری دیده شود، به خود بازگردانده می‌شود. کسی که در مقابل مدیری ایرادگیر و خشن، خودش را سرزنش می‌کند و مدام در توانایی و عملکرد خودش تردید می‌کند، مثالی از حمله به خود است.

وارونگی نقش

زمانی که احساسی برایمان تهدیدآمیز یا شرم‌آور است، خود را در جایگاهی قرار می‌دهیم که آن احساس را تجربه نکنیم و نقشی مقابل را بازی کنیم. مانند زمانی که نیاز به مراقبت داریم اما به مراقبت گاها افراطی از دیگران روی می‌آوریم. اگر مایلید در رابطه با این دفاع بیشتر بدانید به مقاله ی زیر رجوع کنید که اختصاصا به مکانیسم دفاعی وارونگی نقش پرداخته‌ایم.

عقلانی سازی

در این دفاع صرفا از احساسات حرف زده می‌شود، اما تجربه‌ای از احساسات دیده نمی‌شود. افرادی که از این دفاع استفاده می‌کنند، هنگام صحبت از احساساتشان شبیه گویندگان خبر! به نظر می‌رسند. مثلا می‌گویند “طبیعتا عصبانی باید باشم”، “آره خب حتما خجالت‌آوره”، اما تغییر خاصی در حالت چهره و بدنشان رخ نمی‌دهد.

دلیل تراشی

دلیل‌تراشی، توجیه عقلانی در مواجهه با ناکامی است. برای مثال وقتی در یک مصاحبه کاری مهم رد می‌شویم، با خود بگوییم فشار کاری این شغل زیاد بود، همان بهتر که نشد. یا در پس رفتار نامناسب دیگران دلیلی منطقی پیدا کنیم؛ برای مثال اگر پدرم سخت‌گیر است و همیشه به نقص کار من توجه می‌کند، حتما برای پیشرفت من ضروری است.

در این مقاله به تعریف مکانیسم دفاعی و برخی از انواع آن پرداختیم. شناخت این مکانیسم‌ها کمک می کند تا در زندگی روزمره بهتر بتوانیم آن ها را در رفتار خود تشخیص دهیم. اما استفاده از هر کدام از این دفاع ها دلیل و کارکردی برای ما دارد. 

 

همین الان بیش از ۱۰۰ روانشناس متخصص را در کلینیک آگاه ببینید و به صورت آنلاین درخواست نوبت مشاوره حضوری یا آنلاین خود را ثبت نمایید.
لیست روانشناسان
درباره ریحانه نیک گو

من ریحانه نیک‌ گو، ارشد روانشناسی بالینی و کارشناس روانشناسی از دانشگاه تهران هستم. از سال 1399، ابتدا با رویکرد روابط ابژه و سپس با رویکرد istdp رواندرمانی را آغاز کرده، و در کار بالینی از سوپرویژن اساتید هیئت علمی دانشگاه تهران و شیراز بهره برده‌ام. هم‌اکنون نیز درمانگر بزرگسال در کلینیک آگاه شعبه‌ی تهران هستم.

نوشته‌های بیشتر از ریحانه نیک گو
قبلی موانع ارتباطی در روابط کدام هستند؟ چگونه موانع ارتباطی مشکل ساز می‌شوند
بعدی دونالد وینیکات، نظریه و زندگینامه وینیکات

2 دیدگاه

به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.

  • بنیامین گفت:
    1403-05-31 در 17:46

    خیلی جالب بود✅️🌱

    پاسخ
    • سجاد طحان پور گفت:
      1403-06-18 در 21:37

      ممنون از توجه شما

      پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

جستجو در سایت
جستجو برای:
کلینیک روانشناسی آگاه
وقت مشاوره کلینیک آگاه
لیست روانشناسان کلینیک آگاه

بهترین روانشناس تهران | بهترین روانشناس شیراز | تراپیست آنلاین | روانشناس آنلاین خارج از کشور

خدمات روانشناسی کلینیک آگاه

روانشناس کودک  |  مشاوره فردی

مشاوره ازدواج  |  مشاوره طلاق

مشاوره خانواده  |  مشاوره زوج درمانی

روانشناس نوجوان  | مشاوره طلاق

مشاوره جنسی  | مشاوره شغلی

مشاوره تحصیلی  | مشاوره ترک اعتیاد

جدیدترین مقالات روانشناسی
  •  سندرم ایمپاستر چیست؟ 1404-04-21
  • چگونه کودک خلاق داشته باشیم؟ 1404-04-19
  • ترومای جمعی و رابطه‌ها 1404-04-16
  • فرق تراپیست و روانشناس در چیست؟ 1404-03-25
  • عاقبت بیماران دوقطبی 1404-03-25
لوگو کلینیک روانشناسی آگاه

مرکز ارائه خدمات روانشناسی آگاه خانواده بزرگی از مراجعین و متخصصین را بنیان نهاده است که ارتباطی صمیمانه و در عین حال حرفه‌ای با یکدیگر دارند.

راه های ارتباطی

  • شیراز، خیابان ملاصدرا، ابتدای کوچه ۱۰
  • تهران، پاسداران، خیابان بوستان دوم، خیابان گیلان غربی، بین فرخی یزدی و داوود اسلامی، نبش موحد2، پلاک 5، واحد 1
  • شیراز: ۰۷۱۳۶۴۷۴۶۶۰
  • تهران: 02122849351
  • ۰۹۰۱۵۴۴۲۷۲۲
  • clinicagah@gmail.com

مشاور خانواده
مشاور ازدواج
روانشناس کودک
مشاور شغلی
مشاور ترک اعتیاد
مشاور نوجوانان
بهترین روانشناس تهران
بهترین روانشناس شیراز
مشاوره آنلاین

مشاور فردی
مشاوره طلاق
مشاوره جنسی
مشاوره افسردگی
مشاور استرس و اضطراب
مشاوره برای وسواس فکری
مشاوره روانشناسی آنلاین خارج از کشور

برای دریافت جدیدترین بلاگ‌های آگاه و دعوت‌نامه‌های کارگاه‌ها همین حالا ایمیلت رو وارد کن. قدم بعدی آگاه شدن، اینجاست.

نوبت مشاوره

روانشناس آنلاین

روانشناس شیراز

روانشناس تهران

گاهی برای شناخت بهتر خودمون و عبور از روزهای سخت، فقط کافیه یکی کنارمون باشه که بهتر مارو بفهمه. از همین امروز، با همراهی مشاوران حرفه‌ای ما قدم‌به‌قدم جلو برو؛ ما اینجاییم تا کنارت باشیم.

شروع مسیر تحول