لوگو کلینیک روانپویشی اگاه
  • مشاوره روانشناسی
    • مشاوره فردی
      • مشاوره فردی شیراز
      • مشاوره فردی تهران
      • مشاور فردی آنلاین
    • مشاوره خانواده
      • مشاوره خانواده شیراز
      • مشاوره خانواده تهران
      • مشاوره خانواده آنلاین
    • روانشناس کودک
      • روانشناس کودک شیراز
      • روانشناس کودک تهران
      • روانشناس کودک آنلاین
    • روانشناس نوجوان
      • روانشناس نوجوان شیراز
      • روانشناس نوجوان تهران
      • روانشناس نوجوان آنلاین
    • مشاوره زوج درمانی
      • زوج درمانگر شیراز
      • زوج درمانگر تهران
      • زوج درمانگر آنلاین
      • مشاوره خیانت
    • مشاوره ازدواج
      • مشاوره ازدواج شیراز
      • مشاوره ازدواج تهران
      • مشاوره ازدواج آنلاین
    • مشاوره طلاق
      • مشاوره طلاق تهران
      • مشاوره طلاق شیراز
    • مشاوره تحصیلی
      • مشاوره تحصیلی آنلاین
      • مشاوره تحصیلی در تهران
      • مشاوره تحصیلی در شیراز
    • مشاوره شغلی
      • مشاوره شغلی در تهران
      • مشاوره شغلی در شیراز
      • مشاوره شغلی آنلاین
    • مشاوره جنسی و زناشویی
    • مشاوره افسردگی
    • مشاوره ترک اعتیاد
    • مشاوره وسواس فکری
    • مشاور استرس و اضطراب
  • روانشناسان
    • روانشناس شیراز
    • روانشناس تهران
    • روانشناس آنلاین
  • آموزش
    • آموزش‌های عمومی
    • دوره روانشناسی
  • وبلاگ
    • وبلاگ عمومی
    • وبلاگ تخصصی
  • فروشگاه
    • کتاب
    • مقالات تخصصی
  • درباره ما
  • تماس با ما
نوبت مشاوره
آکادمی تخصصی
0
  • مشاوره روانشناسی
    • مشاوره فردی
      • مشاوره فردی شیراز
      • مشاوره فردی تهران
      • مشاور فردی آنلاین
    • مشاور کودک
      • روانشناس کودک شیراز
      • روانشناس کودک تهران
      • روانشناس کودک آنلاین
    • روانشناس نوجوان
      • روانشناس نوجوان شیراز
      • روانشناس نوجوان تهران
      • روانشناس نوجوان آنلاین
    • مشاوره خانواده
      • مشاوره خانواده شیراز
      • مشاوره خانواده تهران
      • مشاوره خانواده آنلاین
    • زوج درمانگر
      • زوج درمانگر شیراز
      • زوج درمانگر تهران
      • زوج درمانگر آنلاین
      • مشاوره خیانت
    • مشاوره ازدواج
      • مشاوره ازدواج تهران
      • مشاوره ازدواج شیراز
      • مشاوره ازدواج آنلاین
    • مشاوره طلاق
      • مشاوره طلاق تهران
      • مشاوره طلاق شیراز
    • مشاوره تحصیلی
      • مشاوره تحصیلی در شیراز
      • مشاوره تحصیلی در تهران
      • مشاوره تحصیلی آنلاین
    • مشاوره شغلی
      • مشاوره شغلی در تهران
      • مشاوره شغلی در شیراز
      • مشاوره شغلی آنلاین
    • مشاوره جنسی و زناشویی
    • مشاوره افسردگی
    • مشاوره ترک اعتیاد
    • مشاوره وسواس فکری
    • مشاور استرس و اضطراب
  • روانشناسان
    • روانشناس شیراز
    • روانشناس تهران
    • روانشناس آنلاین
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • وبلاگ
    • وبلاگ عمومی
    • وبلاگ تخصصی
  • آکادمی تخصصی روانشناسی
  • کارگاه‌های آموزشی
    • کارگاه عمومی
    • دوره روانشناسی
  • فروشگاه
    • کتاب
    • مقالات تخصصی
  • دریافت نوبت مشاوره
  • طرح حمایت
لوگو کلینیک روانپویشی اگاه
0

ریشه خودشیفتگی از دیدگاه روانشناسی چیست؟

1401-07-27
تاریخ به‌روز رسانی: 06-06-1403
ارسال شده توسط مرجان رضازاده
ناظر علمی محتوا: دکتر مهدی رضا سرافراز
اختلالات شخصیت، مبانی نظری
ریشه خودشیفتگی چیست

ریشه خودشیفتگی از موضوعات جذاب برای روانکاوان بوده است. از فروید تا نظریه‌پردازان حال حاضر روانکاوی، همه سعی کرده‌اند از زاویه‌دید خود این پدیده را تبیین کنند و مسیرهای درمانی دقیق‌تری برسند. خودشیفتگی هنوز هم موضوعی مهم است و لازم است آن را بهتر بشناسیم. در این مقاله از ریشه خودشیفتگی از منظر کوهوت، کرنبرگ و نظریه دلبستگی حرف می‌زنیم.

فهرست محتوا:

Toggle
  • خودشیفتگی سالم و مرضی
  • تلطیف خودبزرگ‌بینی کودک در ریشه خودشیفتگی
  • نگاه کرنبرگ به ریشه خودشیفتگی
  • ریشه خودشیفتگی از نگاه نظریه دلبستگی
    • دلبستگی ایمن
    • دلبستگی ناایمن

خودشیفتگی سالم و مرضی

یکی از نظریه‌پردازان دهه‌ی شصت میلادی، خودشیفتگی سالم را پیش‌شرط توفیق در زندگی و برقراری روابط می‌دانست و ریشه خودشیفتگی ناسالم را عوارض شکست در فرایند رسش و پختگی بهنجار خودشیفتگی می‌دید.

شیوه‌ی ارتباط کودک و والد، تاثیر مهم و اساسی در شکل‌گیری شخصیت دارد. اگر کودک در مراحل رشدش، رابطه‌ی امنی با والد تجربه کند و در مراحل نوزادی، خردسالی و کودکی مورد توجه و دیده شدن و نوازش مثبت والد قرار بگیرد و به بخش خودمحوری کودک بها داده شود و البته درعین حال واقعیت هم مدنظر قرار بگیرد و جایی که لازم است کودک را از انجام رفتارهای مخاطره آمیز، منطبق با واقعیت نهی شود و اصطلاحا کودک در کنار پذیرش و پاسخ مثبت، «نه» هم دریافت کند و ناکامی بهینه را هم تجربه کند، به شکل‌گیری و رشد شخصیت سالم کودک کمک خواهد نمود.

به عنوان مثال وقتی اوضاع خوب پیش می‌رود، کودک خود را فردی خاص و دوست‌داشتنی می‌بیند و می‌تواند از نمایشگری و خودبزرگ‌بینی سالم لذت ببرد. کودک سه ساله‌ای که از روی مبل پایین می‌پرد و با شوق و ذوق، خطاب به والدینش فریاد می‌زند: «نگاه کنید! من پرواز می‌کنم!»(نمایشگری)، مورد تحسین و تشویق آنها قرار می‌گیرد. یکی دو سال بعد که همان کودک به مدرسه می‌رود، نگاه والدینی که در آستانه‌ی در خروجی منتظر او هستند با دیدنش برق می‌زند. آن‌ها فرزندشان را متمایز از کودکان دیگر می‌بینند، گویی کودکشان در چشم آنها درخششی دیگر دارد. و این پایه‌ی ریز خودشیفتگی سالم خواهد بود. اگر والدین نتوانند کودکشان را این چنین دوست داشته باشند، بذرهای «شرم و نفرت از خود» را در دل او خواهند کاشت که این شرم و نفرت، ریشه خودشیفتگی ناسالم او خواهد بود.

همچنین برای روان درمانی و خودشناسی بهتر برای مواجهه به خودشیفتگی، از یک روانشناس خوب کمک بگیرید.

همین الان بیش از ۱۰۰ روانشناس متخصص را در کلینیک آگاه ببینید و به صورت آنلاین درخواست نوبت مشاوره حضوری یا آنلاین خود را ثبت نمایید.
لیست روانشناسان

 

تلطیف خودبزرگ‌بینی کودک در ریشه خودشیفتگی

همگام با رشد و تحول روانی، خودبزرگ‌بینی (یا همه‌توانی، من از عهده‌ی همه‌ی کارها برمی‌آیم) و نمایشگری کودکانه (تمایل به ابراز و بیان خود به شیوه‌های خاص نظیر پریدن از مبلمان)، نیز می‌بایست با واقعیت و خودآگاهی تلطیف شود. کوهات این فرایند را «ناکامی بهینه» می‌خواند و می‌گوید: «اگر کودک لوس و نازپرورده شود (یعنی ناکامی بهینه را تجربه نکرده باشد)، میزان غیرمعمولی از خودشیفتگی را با خود حفظ خواهد کرد و در عین حال، از آنجا که فاقد مهارت واقعی است، احساس حقارت خواهد کرد.»

مثلا در صورتی‌که کودک خردسال از بلندی نردبان به پایین قصد پریدن دارد، خطر برای او توضیح داده شود و منع شود و یا اینکه پریدن از مبل در مهمانی‌ها یا فضاهایی که مایل نیستیم انجام شود، با کودک صحبت شود و از انجام این کار منع شود. البته در عین حال اگر کودک برای انجام هر عملی منع می‌شود، به حفظ فانتزی‌های «همه‌توانی و خودشیفتگی ناسالم» در او خواهد انجامید.

از منظر کوهات، حل و فصل موفقیت‌آمیز مسئله خودشیفتگی موجب خواهد شد تا آنچه که هستیم را، بدون نیاز به دست کم گرفتن یا بزرگ پنداشتن خود بپذیریم و در نتیجه خلاقیت و شوخ‌طبعی و اعتماد به خود و نیز توانایی همدلی در ما در ارتباط با دیگران شکل بگیرد.

ریشه خودشیفتگی از منظر کوهات

نگاه کرنبرگ به ریشه خودشیفتگی

کرنبرگ نیز با تاکید بر ابعاد مرضی خودشیفتگی، وجود «خودپنداره‌های متورم و نخوت‌زده» (غیرواقعی و آنچه که منطبق با واقعیت فرد و آنچه هست، نیست) را فرض می‌گیرد که حاصل درهم‌آمیزی «خود واقعی»، «خودایده‌آل» و «موضوع ایده‌آل» ایجاد می‌شود و فی‌نفسه به نوعی «خودبسندگی آرمانی» می‌انجامد (من خودم به تنهایی از عهده‌ی هر کاری برخواهم آمد) و فرد را نسبت به روابط نزدیک، از جمله رابطه درمانی، بی‌اعتنا و بعضا نفوذناپذیر می‌سازد.

  • خود واقعی (آنچه هستم)
  • خود ایده‌آل (آنچه آرزو دارم باشم)
  • موضوع ایده‌آل (کسی است که هدف فعالیت یا میلی قرار گرفته است، موضوع چیزی است که سوژه‌ای با آن مرتبط می‌شود، احساسات و عواطف موضوع‌هایی دارند؛ مثلا من عاشق «فرزندانم» هستم. از «مار» می‌ترسم و یا از دست «دوستم» عصبانی‌ام.)

در واقع از نظر کرنبرگ ریشه خودشیفتگی مرضی، «خودپنداره فرد» است که مطابق با واقعیت نیست و بزرگتر است. این به دلیل این است که فاصله‌ی بین آنچه که فرد هست و آنچه که آرزو دارد باشد، زیاد است. در روابط عاطفی و انتخاب شریک زندگی، به دنبال یافتن کسی با معیارهای ایده‌آل است و حتی در روان‌درمانی و مراجعه به درمانگر به دنبال کسی است که شهرت زیاد داشته باشد یا کتب زیادی به تالیف درآورده باشد. اما در عین حال در رفتار و ارتباطات، خود را بی‌اعتنا نشان می‌دهد و در ارتباط با درمانگر نیز معمولا نسبت به رابطه درمانی بی‌اعتنا و مقاوم (بدون همکاری) خواهد بود.

ریشه خودشیفتگی از نگاه نظریه دلبستگی

نظریه دلبستگی بر اهمیت مراقبت و امنیتی تاکید می‌کند که مراقب (معمولا مادر) برای کودک فراهم می‌کند و او نیز به هنگام احساس تهدید به سوی این پایگاه امن رو می‌آورد.

دلبستگی ایمن

در دلبستگی ایمن مادر نسبت به نیازهای کودک پاسخگو و با حال و هوای او هم‌نواست. خودشیفتگی سالم از مادر پاسخگوی گرم آینه‌ای آغاز می‌شود که می‌تواند با دقت، احساسات نوزاد را که هسته‌ی خود را می سازند، به او بازتاب دهد. ما از دل حضور دیگری می‌توانیم به‌تدریج خود را بشناسیم و بپذیریم.

دلبستگی ناایمن

زمانی که والدین مراقبت‌های کمتر از حد بهینه داشته باشند، دلبستگی ناایمن شکل می‌گیرد. اگر والدی که می‌بایست پذیرا و امن باشد، طردکننده یا دور از دسترس و بی‌اعتنا باشد، الگوی اجتنابی را شکل می‌دهد که کودک در ارتباطات، طردکننده و بی‌اعتنا خواهد بود. والدی که در ارتباط با کودک بی‌ثبات است، گاهی هست و گاهی نیست و براساس نیازهای خود و نه نیازهای کودک به او توجه می‌کند، الگوی ناامن دوسوگرا راشکل می‌دهد. طبق این الگو، کودک در ارتباطات وابسته و منفعل رفتار خواهد نمود.

ریشه خودشیفتگی از منظر نظریه دلبستگی

زمانی که کودک رابطه‌ی امن (گرم و پذیرا) را با والد تجربه کند، دلبستگی ایمن در درون او شکل خواهد گرفت که به بقای روانی و جسمانی او کمک خواهد کرد.

اگر کودک رابطه‌ی امنی با والد در کودکی تجربه کند، در بزرگسالی نیز از خودشیفتگی سالم برخوردار خواهد بود؛ ولی اگر کودکی رابطه‌ی ناامن را در کودکی تجربه کرده باشد مثلا والدین او؛ آن زمان که خود مایل بودند نه آن زمان که کودک احتیاج دارد به کودک توجه کرده باشند یا نسبت به کودک بی‌توجه باشند و باعث طرد شدن آن شوند، ریشه خودشیفتگی ناسالم او در بزرگسالی خواهد شد و رفتارهای ناسالم از خود بروز خواهد داد.

منابع:

هلمز، جرمی. خودشیفتگی، ترجمه مهیار علیقلی. 1399. انتشارات بینش نو
قبلی موانع همدلی چیست؟ چگونه موانع همدلی رابطه را سخت می‌کند!
بعدی فرق وابستگی و دلبستگی چیست؟ وابستگی یا دلبستگی!

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

جستجو در سایت
جستجو برای:
کلینیک روانشناسی آگاه
وقت مشاوره کلینیک آگاه
لیست روانشناسان کلینیک آگاه

روانشناس شیراز  |  روانشناس تهران  |  روانشناس آنلاین  |‌  مشاوره روانشناسی آنلاین خارج از کشور

خدمات روانشناسی کلینیک آگاه

روانشناس کودک  |  مشاوره فردی

مشاوره ازدواج  |  مشاوره طلاق

مشاوره خانواده  |  مشاوره زوج درمانی

روانشناس نوجوان  | مشاوره طلاق

مشاوره جنسی  | مشاوره شغلی

مشاوره تحصیلی  | مشاوره ترک اعتیاد

جدیدترین مقالات روانشناسی
  • اسکیزوفرنی پارانویید چیست؟ 1404-02-28
  • چرا بی‌دلیل احساس غم یا ترس می‌کنم؟ 1404-02-24
  • سازگاری زناشویی چیست؟ 1404-02-21
  • در گروهِ بیون چه می‌گذرد؟ 1404-02-17
  • اختلال خوردن چیست؟ 1404-02-17
لوگو کلینیک روانشناسی آگاه

مرکز ارائه خدمات روانشناسی آگاه خانواده بزرگی از مراجعین و متخصصین را بنیان نهاده است که ارتباطی صمیمانه و در عین حال حرفه‌ای با یکدیگر دارند.

راه های ارتباطی

  • شیراز، خیابان ملاصدرا، ابتدای کوچه ۱۰
  • تهران، پاسداران، خیابان بوستان دوم، خیابان گیلان غربی، بین فرخی یزدی و داوود اسلامی، نبش موحد2، پلاک 5، واحد 1
  • شیراز: ۰۷۱۳۶۴۷۴۶۶۰
  • تهران: 02122849351
  • ۰۹۰۱۵۴۴۲۷۲۲
  • clinicagah@gmail.com

مشاور خانواده
مشاور ازدواج
مشاور کودکان
مشاور شغلی
مشاور ترک اعتیاد
مشاور نوجوانان
بهترین روانشناس تهران
بهترین روانشناس شیراز
مشاوره آنلاین

مشاور فردی
مشاوره طلاق
مشاوره جنسی
مشاوره افسردگی
مشاور استرس و اضطراب
مشاوره برای وسواس فکری
مشاوره روانشناسی آنلاین خارج از کشور

برای دریافت جدیدترین بلاگ‌های آگاه و دعوت‌نامه‌های کارگاه‌ها همین حالا ایمیلت رو وارد کن. قدم بعدی آگاه شدن، اینجاست.

نوبت مشاوره

روانشناس آنلاین

روانشناس شیراز

روانشناس تهران

گاهی برای شناخت بهتر خودمون و عبور از روزهای سخت، فقط کافیه یکی کنارمون باشه که بهتر مارو بفهمه. از همین امروز، با همراهی مشاوران حرفه‌ای ما قدم‌به‌قدم جلو برو؛ ما اینجاییم تا کنارت باشیم.

شروع مسیر تحول