بی حوصلگی در نوجوانان چرا به وجود می‌آید + راهکارهایی برای حل آن
همه ما ممکن هست در طول روز کسالت را تجربه کنیم. اصلا حس خوبی نیست! بی حوصلگی در نوجوانان در واقع یک پدیده روانی است که باعث ایجاد احساسات مختلفی از جمله ناامیدی، پوچی، غم، اندوه و اضطراب می‌شود. اما در طول سال‌های دبیرستان و نوجوانی، بی حوصلگی به اوج خود می‌رسد. مخصوصا که شما والدین این معضل را در پایان هر سال تحصیلی به چشم می‌بینید: نوجوان هیجان‌زده شما که دیگر درس و مدرسه و تکلیف ندارد و منتظر تعطیلات است اما بعد از چند روز این اتفاق رخ می‌دهد: «کاری برای انجام دادن وجود ندارد! خیلی حوصله‌ام سر رفته!»
و این زمان است که این سوالات در ذهن شما می‌چرخد: «چرا نوجوان من انقدر زود بی‌حوصله می‌شود؟» «با این بی حوصلگی نوجوان خود چه باید بکنم؟» «باید آن را مهم تلقی کنم و در پی راهکاری برای آن باشم؟»
چرا نوجوانان خیلی زود بی‌حوصله می‌شوند؟
دوره نوجوانی تحت تاثیر “نارضایتی” است: کودکِ اکنون نوجوان‌شده‌ی شما دیگر راضی نمی‌شود که او را به عنوان یک کودک تعریف کنید و رفتار کودکانه با او داشته باشید، او می خواهد یک بزرگسال باشد اما مطمئن نیست چگونه این کار را انجام دهد! او بیش از هر زمان دیگری خواهان آزادی است تا مستقل باشد، اما چیزی که او کشف می‌کند این است که آزادی یکی از دلایل اصلی ایجاد بی حوصلگی است:
او متوجه می‌شود این خودش است که تصمیم می‌گیرد تا چگونه وقت خود را بگذراند و اغلب دچار تعارض می‌شود! عاشق این است کاری انجام ندهد اما همزمان هم از نداشتن کاری برای انجام دادن متنفر است! دوست ندارد به او بگویند چه کاری انجام دهد، اما دوست هم ندارد نداند چه کاری انجام دهد! او انتخاب‌های بیشتری پیش رو دارد اما نمی‌داند می‌خواهد با آن‌ها چه کار کند! بنابراین نوجوان به جای احساس هیجان، احساس می‌کند که نمی‌داند چگونه این فرصت‌ها و آزادی خود را پر کند. در واقع کسالت و بی حوصلگی در نوجوانان بخشی از بهایی است که آن‌ها در این سفر رشدی نامشخص خود – اینکه نمی‌داند با خود چه کند- باید پرداخت کند.
آیا بی حوصلگی در نوجوان مهم است و باید به آن توجه کرد؟
بسیاری از والدین، زمانی که نوجوانشان بی‌حوصله می‌شود، فکر می‌کنند این موضوع آن‌قدر مهم نیست که به آن توجه کرد، در حالی که دقیقا برعکس است! آموزش به نوجوانان در مورد نحوه برخورد با بی‌حوصلگی خود، برای موفقیت آن ها در آینده حیاتی است. اما چرا مهم و حیاتی است؟
وقتی نوجوان حوصله‌اش سر می‌رود، دو چیز می‌تواند اتفاق بیفتد: یا از این زمان جهت سازندگی و کار مفید استفاده می‌کند و یا کارهای مخرب و خطرناک. هنگامی که ما بی‌حوصله می‌شویم، می‌تواند فرصتی عالی برای کشف زندگی و اینکه چه کسی هستیم فراهم کند. با این حال، این نیاز به سطحی از کنجکاوی و تمایل برای انجام برخی کارها دارد. در غیر این صورت، اگر از این زمان برای سازنده بودن استفاده نکنیم، به طور پیش‌فرض تنبلی ذهنی را انتخاب می‌کنیم و به دنبال رفتارهای مخرب می‌رویم.
بی‌حوصلگی یک انرژی واقعی است که در درون نوجوان شما در حال جوشیدن است و باید در جایی سرمایه‌گذاری شود. این شما والدین هستید که باید به او کمک کنید تا از این انرژی عاقلانه استفاده کند.
بی حوصلگی در نوجوانان خطرناک است؟
تحمل کسالت برای همه افراد سخت است اما برای نوجوانی که تجربه زندگی، منابع روانی و قدرت اجتماعی کمتری دارد، تحمل این احساس بسیار سخت‌تر است. سطوح بالای بی حوصلگی در نوجوانان با مشکلات در مدرسه، چاقی و رفتارهای غذایی ناسالم، بی‌تحرکی، رفتارهای جنسی پرخطر، مصرف مواد و بزهکاری مرتبط است. اما نکته مهم این است که خطرات بی‌حوصلگی و پیامدهای ناشی از آن، تحت تاثیر روش‌هایی هستند که نوجوان استفاده می‌کند تا از بی‌حوصلگی خود رهایی پیدا کند. این روش‌های رایج و اغلب دردسرساز عبارتند از:
محروم‌سازی: نوجوان با رویاپردازی، نادیده گرفتن یا حتی کناره‌گیری اجتماعی از «موقعیت‌های خسته‌کننده» سعی می‌کند بی‌حوصله نشود مثلا دوری از تعامل با والدین.
اجتناب: نوجوان سعی می‌کند با روی آوردن به بازی‌های ویدیویی، شبکه‌های اجتماعی و سایر ابزارهای الکترونیکی و پرت کردن حواس خود از زندگی آفلاین، از بی‌حوصلگی دوری کند.
آزمایش: نوجوانی که با بی‌حوصلگی دست و پنجه نرم می‌کند، بیشتر در مورد تجربیات جدید کنجکاو است و به عواقب احتمالی فکر نمی‌کند. به طور مثال از سر کنجکاوی سراغ مصرف مواد می‌رود.
هیجان خواهی: نوجوان با هیجان ناشی از فعالیت های سالم راضی نمی شود و به سمت رفتارهای هیجان‌انگیز برای دوری از بی‌حوصلگی کشیده می‌شود که ممکن است شامل زیر پا گذاشتن قوانین، بزهکاری، وارد شدن به دعوا، پرخاشگری و خشونت اجتماعی باشد.
با بی حوصلگی نوجوان خود چه کنیم؟
بی حوصلگی در نوجوانان اگر کوتاه‌مدت و احتمالاً گذرا به نظر برسد می‌تواند ارزشمند باشد. به او اجازه بدهید تا با تدبیر خود، حیطه‌ای جدید و سازنده پیدا کند و حتی می‌توانید او را برای علاقه جدیدی که پیدا می‌کند حمایت کنید. اما اگر بی‌حوصلگی ادامه‌دار شود، باید بر نحوه‌ی مدیریت آن نظارت کنید، به ویژه اینکه ببینند آیا روش‌های رهایی از بی‌حوصلگی ( اجتناب، محروم‌سازی، آزمایش یا هیجان‌خواهی) را به طور منظم انتخاب و اجرا می‌کند یا خیر. اگر فکر کردید بی‌حوصلگی و کسالت نوجوان شما دائمی است و او قادر به ایجاد انگیزه یا درگیر شدن در فعالیتی نیست، شاید نیاز باشد از یک روانشناس نوجوان مشورت بگیرید.
راهکارهایی برای والدین جهت کاهش بی حوصلگی در نوجوان خود
اگر نوجوان شما دست به رفتارهای پر خطر می‌زند، به خاطر داشته باشید نظم و انضباط شدید یا تنبیه مانع انجام این فعالیت‌ها در او نمی‌شود، چراکه او این کارها را می‌کند تا از بی‌حوصلگی خود فرار کند. به جای تنبیه او برای مسائل رفتاری، درک اینکه چرا او به این رفتارها روی می‌آورد به او کمک می‌کند تا مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم‌تری برای مقابله با همان مسائل ایجاد کند. به طور مثال انجام انواع فعالیت‌های ماجراجویانه به او کمک می‌کند تا علایق خود را کشف کند و مهارت‌های مقابله‌ای مثبت جدیدی را برای استفاده بیاموزد.
تحقیقات نشان می‌دهند که برنامه‌های تفریحی با کاهش رفتارهای مشکل‌ساز در دوران نوجوانی مرتبط‌اند؛ زیرا به نوجوان کمک می‌کنند تا نگرش‌های مثبت، مهارت‌های مدیریتی و برنامه‌ریزی برای موفقیت شخصی خود را توسعه دهد و راهکار‌های سازنده‌ای برای برآورده کردن نیازهای کنجکاوی و سرگرمی به او می‌آموزند.
روش‌هایی برای کمک به رهایی از بی‌حوصلگی
- او را تشویق به انجام فعالیت‌های بدنی و کلاس‌های ورزشی کنید.
- او را در فعالیت‌های گروهی ایمن درگیر کنید مانند دوچرخه‌سواری گروهی یا پیک‌نیک خانوادگی
- نوجوان خود را تشویق کنید تا دکوراسیون اتاق خود را تغییر دهد. لازم نیست حتما وسایل جدید بخرید بلکه از آن‌ها بخواهید خلاقانه به دنبال تغییر در ظاهر اتاق خود باشند.
- او را در کارهای خانه وارد کنید. سعی کنید این کار را با برنامه‌ی مشخص‌شده انجام دهید؛ مثلا در روز دو ساعت باید به شما در آشپزی و تمیز کردن خانه کمک کند.
- برای کاهش بی حوصلگی در نوجوانان خود به آن‌ها کمک کنید اهداف، توانایی‌ها و مهارت‌های خود را پیدا کنند.
درباره نوجوانان بیشتر بدانید:
- ۱۰ پیشنهاد برای آموزش مدیریت هیجان در نوجوانان
- ویژگی های نوجوانان : نوجوانان چگونه فکر می‌کنند؟
- افسردگی نوجوانان : نشانه‌ها و نقش والدین در بهبود آن
منابع :
https://bluefirewilderness.com/blog/boredom-leads-to-risky-behaviors-for-troubled-teens/
https://www.psychologytoday.com/us/blog/surviving-your-childs-adolescence/201208/aspects-adolescent-boredom
