لوگو کلینیک روانپویشی اگاه
  • مشاوره روانشناسی
    • مشاوره فردی
      • مشاوره فردی شیراز
      • مشاوره فردی تهران
      • مشاور فردی آنلاین
    • مشاوره خانواده
      • مشاوره خانواده شیراز
      • مشاوره خانواده تهران
      • مشاوره خانواده آنلاین
    • روانشناس کودک
      • روانشناس کودک شیراز
      • روانشناس کودک تهران
      • روانشناس کودک آنلاین
    • روانشناس نوجوان
      • روانشناس نوجوان شیراز
      • روانشناس نوجوان تهران
      • روانشناس نوجوان آنلاین
    • مشاوره زوج درمانی
      • زوج درمانگر شیراز
      • زوج درمانگر تهران
      • زوج درمانگر آنلاین
      • مشاوره خیانت
    • مشاوره ازدواج
      • مشاوره ازدواج شیراز
      • مشاوره ازدواج تهران
      • مشاوره ازدواج آنلاین
    • مشاوره طلاق
      • مشاوره طلاق تهران
      • مشاوره طلاق شیراز
    • مشاوره تحصیلی
      • مشاور تحصیلی آنلاین
      • مشاور تحصیلی تهران
      • مشاور تحصیلی شیراز
    • مشاوره شغلی
      • مشاوره شغلی در تهران
      • مشاوره شغلی در شیراز
      • مشاوره شغلی آنلاین
    • مشاوره جنسی و زناشویی
    • مشاوره افسردگی
    • مشاوره ترک اعتیاد
    • مشاوره وسواس فکری
    • مشاور استرس و اضطراب
  • روانشناسان
    • روانشناس شیراز
    • روانشناس تهران
    • روانشناس آنلاین
  • کارگاه روانشناسی
    • کارگاه عمومی روانشناسی
    • دوره تخصصی روانشناسی با مدرک
  • وبلاگ
    • وبلاگ عمومی
    • وبلاگ تخصصی
  • فروشگاه
    • کتاب
    • مقالات تخصصی
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • طرح حمایت
نوبت مشاوره
استعلام مدرک
0
  • مشاوره روانشناسی
    • مشاوره فردی
      • مشاوره فردی شیراز
      • مشاوره فردی تهران
      • مشاور فردی آنلاین
    • مشاور کودک
      • روانشناس کودک شیراز
      • روانشناس کودک تهران
      • روانشناس کودک آنلاین
    • روانشناس نوجوان
      • روانشناس نوجوان شیراز
      • روانشناس نوجوان تهران
      • روانشناس نوجوان آنلاین
    • مشاوره خانواده
      • مشاوره خانواده شیراز
      • مشاوره خانواده تهران
      • مشاوره خانواده آنلاین
    • زوج درمانگر
      • زوج درمانگر شیراز
      • زوج درمانگر تهران
      • زوج درمانگر آنلاین
      • مشاوره خیانت
    • مشاوره ازدواج
      • مشاوره ازدواج تهران
      • مشاوره ازدواج شیراز
      • مشاوره ازدواج آنلاین
    • مشاوره طلاق
      • مشاوره طلاق تهران
      • مشاوره طلاق شیراز
    • مشاوره تحصیلی
      • مشاور تحصیلی شیراز
      • مشاور تحصیلی تهران
      • مشاور تحصیلی آنلاین
    • مشاوره شغلی
      • مشاوره شغلی در تهران
      • مشاوره شغلی در شیراز
      • مشاوره شغلی آنلاین
    • مشاوره جنسی و زناشویی
    • مشاوره افسردگی
    • مشاوره ترک اعتیاد
    • مشاوره وسواس فکری
    • مشاور استرس و اضطراب
  • روانشناسان
    • روانشناس شیراز
    • روانشناس تهران
    • روانشناس آنلاین
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • وبلاگ
    • وبلاگ عمومی
    • وبلاگ تخصصی
  • آکادمی تخصصی روانشناسی
  • کارگاه‌های آموزشی
    • کارگاه عمومی
    • دوره روانشناسی
  • فروشگاه
    • کتاب
    • مقالات تخصصی
  • دریافت نوبت مشاوره
  • طرح حمایت
  • استعلام مدرک
لوگو کلینیک روانپویشی اگاه
0

ملانی کلاین کیست؟ مفاهیم نظریه‌ی روابط موضوعی ملانی کلاین

1401-07-03
تاریخ به‌روز رسانی: 14-11-1403
ارسال شده توسط ریحانه نیک گو
ناظر علمی محتوا: دکتر مهدی رضا سرافراز
درمان، مبانی نظری
ملانی کلاین و نظریه روابط موضوعی از خانم ملانی کلاین

ملانی کلاین (1882-1960) از روانکاوان برجسته و از بنیان‌گذاران نظریه روابط موضوعی است. او در شهر وین کشور اتریش به دنیا آمد و زندگی حرفه‌ای خود را در برلین از سر گرفت و در لندن ادامه داد. کلاین به روانکاوی کودکان مشغول بود و نظریات خود را مبتنی بر مشاهدات دقیق کودکان خردسال شکل داد. او برای اولین بار به اهمیت مادر و رابطه اولیه با مادر در شکل‌گیری شخصیت پرداخت. در نتیجه‌ی فعالیت‌های ملانی کلاین، منبع انگیزه و حرکت انسان از «لذت‌جویی و فرار از درد» در نظر فروید، به رابطه و رابطه‌جویی در نظریه روابط موضوعی (object relations theory) تغییر جهت داد. در ادامه به توضیح مفاهیم کلیدی نظریه ملانی کلاین می‌پردازیم.

فهرست محتوا:

Toggle
  • فانتزی (phantasy) از ملانی کلاین
  • موضوع (object) در نظریه روابط موضوعی ملانی کلاین
  • موضع (position) در نظریه ملانی کلاین
  • موضع اسکیزوئید-پارانویید (schizoid-paranoid position)
  • موضع افسرده‌وار (depressive-position) از نگاه ملانی کلاین
  • منابع:

فانتزی (phantasy) از ملانی کلاین

ملانی کلاین با نظر فروید در باب اینکه انسان‌ها سائق‌های غریزی مثل سائق مرگ دارند، موافق بود. سائق‌های غریزی ماهیتی زیستی دارند و از هنگام تولد درون انسان وجود دارند. مفهوم فانتزی در نظر کلاین به معنای «بازنمود روانی سائق غریزی» است. مانند فانتزی تکه‌پاره کردن و نابودی پستان مادر که بازنمودی از سائق مرگ است. توجه به این نکته ضروری است که فانتزی با خیال‌پردازی هشیارانه متفاوت است.

موضوع (object) در نظریه روابط موضوعی ملانی کلاین

بدون استفاده از واژه‌ی موضوع (ابژه) نمی‌شود از روانکاوی کلاینی و نظریات روابط موضوعی صحبت کرد. اما این واژه‌ی مصطلح به چه مفهومی اشاره دارد؟ موضوع هر آن چیزی است که هدفِ احساسات، نیازها و گرایشات فرد قرار می‌گیرد. مفهوم موضوع به این اشاره دارد که نیازها و احساسات متصل به موضوع (ابژه) می‌شوند و تنها در بافت یک ارتباط معنا دارند. برای مثال، “مادرم را دوست دارم”، احساس دوست داشتن به مادر متصل می‌شود و مادر در اینجا موضوع است. هر فرد یا چیزی که در جایگاه موضوع (ابژه) قرار می‌گیرد، فاعلیت ندارد، یعنی خود دارای احساس و نیاز نیست.

هر شخص می‌تواند در موقعیت‌های مختلف زندگی در جایگاه موضوع و یا در جایگاه فاعل، به عنوان کسی که خود دارای احساس و نیاز به موضوع دیگری است، قرار گیرد. موضوع ابژه می‌تواند یک شخص، شی ء و یا حیوان باشد.

مشاهده انواع دوره روانشناسی با تدریس دکتر سرافراز

نظریه روابط موضوعی ملانی کلاین و موضوع object

موضع (position) در نظریه ملانی کلاین

ملانی کلاین در نظریه خود از دو موضع اسکیزوئید-پارانویید و افسرده‌وار به عنوان دو دنیای درونی (internal world) که هر کدام ویژگی‌های مختص به خود را دارند، صحبت کرده است. قبل از آنکه به ویژگی‌های این دو موضع مهم بپردازیم، لازم است بدانیم موضع به چه معناست. موضع با مرحله متفاوت است. در مراحل رشدی یک مرحله تمام شده و مرحله‌ی دیگری آغاز می‌شود. اما موضع هیچ‌گاه از بین نمی‌رود.

نوزاد در یکی دو هفته‌ی اول تولد در موضع اسکیزوئید-پارانویید قرار دارد و در ادامه با تجربیات رشدی سالم، موضع افسرده‌وار به عنوان لایه‌ای بر روی موضع قبلی شکل می‌گیرد. اما موضع اسکیزوئید-پارانویید تا پایان عمر در ما وجود دارد و در مواجهه با تنش‌ها و تهدیدها و یا بخش‌های آسیب‌پذیر سیستم روانی‌مان، می‌تواند وضعیت روانی غالب ما باشد. به عبارتی ما در بزرگسالی می‌توانیم بین این دو موضع حرکت کنیم و در موقعیت‌های مختلف غلبه‌ی یکی از این دو موضع را تجربه کنیم.

موضع اسکیزوئید-پارانویید (schizoid-paranoid position)

دفاع روانی غالب که در این موضع به نوزاد کمک می‌کند تا تجربیاتش را سازمان دهد، دوپاره‌سازی (splitting) است. نوزاد تجربیاتش با موضوع (ابژه) را به دو دسته‌ی خوب و بد تقسیم می‌کند. موضوعی که مراقبت می‌کند، موضوع خوب و موضوعی که ناکام یا طرد می‌کند، موضوع بد است. جز این دو دسته حالت دیگری وجود ندارد و این دو کامل از یکدیگر جدا شده‌اند، در نتیجه موضوع خوبی که گاهی بد است و یا بالعکس در دنیای درون‌روانی موضع اسکیزوئید-پارانویید وجود ندارد.

بنا بر نظر ملانی کلاین این دوپاره‌سازی در زمان نوزادی به کودک کمک می‌کند، چراکه فهم اینکه خوبی و بدی می‌توانند دو وجه متعارض از یک موضوع باشند، برای نوزاد بسیار مشوش‌کننده است. در نتیجه نوزاد با دوپاره‌سازی از بلاتکلیفی در می‌آید و کودک می‌تواند به موضوع خوب نزدیک شده و از موضوع بد دور شود.

موضع اسکیزوئید پارانویید در نظریه روابط موضوعی ملانی کلاین

از دیگر ویژگی‌های مهم موضع اسکیزوئید-پارانویید این است که موضوع‌ها به صورت پاره‌موضوع (part-object) درک می‌شوند. یعنی اینکه در این موضع مادر به عنوان موضوعی کامل شامل اجزای مختلف درک نمی‌شود؛ بلکه اجزاء مادر یعنی پستان و بعدها نگاه مادر، دست مادر، صورت مادر موضوع‌های کودک هستند. نوزاد در ابتدا با پستان مادر که ارضاکننده‌ی نیاز اوست ارتباط برقرار می‌کند. در واقع دنیای نوزاد «پستان خوب-پستان بد» است. در این عبارت هم نگاه پاره‌موضوعی نوزاد دیده می‌شود (پستان نه مادر)، هم نگاه دوپاره‌ی او (خوب و بد). این دو وجه از موضوع جدا از یکدیگر تجربه شده و احساسات به هر کدام از پاره‌موضوع‌ها هم کاملا متمایز از یکدیگرند.

دوره istdp روان درمانگری پویشی کوتاه مدت دکتر سرافراز

دوره ISTDP | مقدماتی تا پیشرفته

5.00 2 رای
دکتر مهدی رضا سرافراز
تربیت درمانگر پویشی فشرده و کوتاه مدت istdp  پایه (آفلاین) رول پلی (شیراز و تهران) با تدریس: دکتر مهدی سرافراز   
10,200,000 - 10,200,000 تومان

 

موضع افسرده‌وار (depressive-position) از نگاه ملانی کلاین

با رشد سالم که در آن کودک ناکامی بهینه و متناسب با ظرفیتش را تجربه می‌کند و تجربیات درونی و بدنی توسط مادرِ به اندازه‌ی کافی خوب ذهنی می‌شوند، موضع افسرده‌وار شکل می‌گیرد و به ظرفیت انسان افزوده می‌شود. در زمان بزرگسالی هر چه موضع افسرده‌وار موضع غالب دنیای روانی ما باشد، به لحاظ روانی سالم‌تر هستیم. موضع افسرده‌وار موضع غالب در افراد با ساختار نوروتیک است. در افراد با ساختار مرزی این موضع شکل نگرفته و این افراد در دنیای موضع اسکیزوئید-پارانویید زندگی می‌کنند. 

ملانی کلاین موضع افسرده‌وار را اینگونه توصیف می‌کند که در این موضع، از دوپاره‌سازیِ موضعِ قبل به سمت دوسوگرایی (ambivalence) حرکت می‌کنیم. دوسوگرایی به این معناست که خوبی و بدی می‌توانند همزمان در یک موضوع وجود داشته باشند. در این موضع کودک به تجربه‌ی این‌همانی می‌رسد؛ یعنی می‌فهمد موضوع بدی که قصد نابودیش را داشتم، همان موضوع خوب است. این تجربه بسیار دردناک است و در این موضع است که احساس گناه شکل می‌گیرد.

احساس گناه حاصل تجربه‌ی خشم و عشق به یک موضوع واحد است. علاوه بر آن دو دسته‌ی خوب و بد، به اشکال متعدد و تمایزیافته‌تری در موضع افسرده‌وار پیشرفت می‌کنند و احساسات پیچیده و متعارض شکل می‌گیرند. همچنین نگاه به موضوع، دیگر به صورت پاره‌موضوع‌های مختلف نیست که هر کدام در زمان‌ها و موقعیت‌های مختلف بروز و ظهور می‌یابند و نابود می‌شوند. بلکه موضوع کامل (whole-object) و واحد که شامل اجزایی مختلف و پیشینه‌ای مشخص است، در موضع افسرده‌وار شکل می‌گیرد.

منابع:

1.کتاب ماتریس ذهن (روابط موضوعی و گفتگو روانکاوانه) (1401). نوشته تامس آگدن. ترجمه علیرضا طهماسب و مجتبی جعفری. تهران: نشر نو.

2.کتاب نظریه های شخصیت (ویراست 8) (1395). نوشته جس فیست، گریگوری جی. فیست، تامی آن فیست. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.

درباره ریحانه نیک گو

من ریحانه نیک‌ گو، ارشد روانشناسی بالینی و کارشناس روانشناسی از دانشگاه تهران هستم. از سال 1399، ابتدا با رویکرد روابط ابژه و سپس با رویکرد istdp رواندرمانی را آغاز کرده، و در کار بالینی از سوپرویژن اساتید هیئت علمی دانشگاه تهران و شیراز بهره برده‌ام. هم‌اکنون نیز درمانگر بزرگسال در کلینیک آگاه شعبه‌ی تهران هستم.

نوشته‌های بیشتر از ریحانه نیک گو
قبلی سوگ جمعی؛ وقتی همه سوگواریم!
بعدی ترومای جمعی چیست؟ وقتی همه آسیب می‌بینیم!

7 دیدگاه

به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.

  • مهرداد گفت:
    1403-03-07 در 04:51

    فوق العاده بود. خیلی شیوا و ساده. سپاس از شما.

    پاسخ
    • ریحانه نیک‌گو گفت:
      1403-03-08 در 23:01

      ممنون از نظرتون🙏🏻🌹

      پاسخ
  • ماریا یداللهی گفت:
    1403-03-18 در 21:49

    بسیار توضیح ساده و قابل فهمی از تیوری پیچیده کلاین ارایه دادید! ممنون!

    پاسخ
    • کلینیک آگاه گفت:
      1403-03-19 در 20:00

      ممنون ماریای عزیز؛
      خوشحالیم که براتون مفید بوده.

      پاسخ
  • حمیده گفت:
    1403-10-05 در 07:21

    بسیار روان و کامل گفته شده بود،سپاسگزارم

    پاسخ
  • m azimifard گفت:
    1403-10-19 در 11:54

    عالی بود، با اینکه من استاد دانشگام و مرتبا کتاب می خونم ولی باز مطالب شما برام مفیده، الان بیش از 15 ساله رواندرمانگرم

    پاسخ
  • مریم شکرآرا گفت:
    1403-11-10 در 08:20

    سلام.ممنون از توضیحات خوب و کامل و قابل فهم و مفیدتان.

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

جستجو در سایت
جستجو برای:
کلینیک روانشناسی آگاه
وقت مشاوره کلینیک آگاه
لیست روانشناسان کلینیک آگاه

بهترین روانشناس تهران | بهترین روانشناس شیراز | تراپیست آنلاین | روانشناس آنلاین خارج از کشور

خدمات روانشناسی کلینیک آگاه

روانشناس کودک  |  مشاوره فردی

مشاوره ازدواج  |  مشاوره طلاق

مشاوره خانواده  |  مشاوره زوج درمانی

روانشناس نوجوان  | مشاوره طلاق

مشاوره جنسی  | مشاوره شغلی

مشاوره تحصیلی  | مشاوره ترک اعتیاد

جدیدترین مقالات روانشناسی
  •  سندرم ایمپاستر چیست؟ 1404-04-21
  • چگونه کودک خلاق داشته باشیم؟ 1404-04-19
  • ترومای جمعی و رابطه‌ها 1404-04-16
  • فرق تراپیست و روانشناس در چیست؟ 1404-03-25
  • عاقبت بیماران دوقطبی 1404-03-25
لوگو کلینیک روانشناسی آگاه

مرکز ارائه خدمات روانشناسی آگاه خانواده بزرگی از مراجعین و متخصصین را بنیان نهاده است که ارتباطی صمیمانه و در عین حال حرفه‌ای با یکدیگر دارند.

راه های ارتباطی

  • شیراز، خیابان ملاصدرا، ابتدای کوچه ۱۰
  • تهران، پاسداران، خیابان بوستان دوم، خیابان گیلان غربی، بین فرخی یزدی و داوود اسلامی، نبش موحد2، پلاک 5، واحد 1
  • شیراز: ۰۷۱۳۶۴۷۴۶۶۰
  • تهران: 02122849351
  • ۰۹۰۱۵۴۴۲۷۲۲
  • clinicagah@gmail.com

مشاور خانواده
مشاور ازدواج
روانشناس کودک
مشاور شغلی
مشاور ترک اعتیاد
مشاور نوجوانان
بهترین روانشناس تهران
بهترین روانشناس شیراز
مشاوره آنلاین

مشاور فردی
مشاوره طلاق
مشاوره جنسی
مشاوره افسردگی
مشاور استرس و اضطراب
مشاوره برای وسواس فکری
مشاوره روانشناسی آنلاین خارج از کشور

برای دریافت جدیدترین بلاگ‌های آگاه و دعوت‌نامه‌های کارگاه‌ها همین حالا ایمیلت رو وارد کن. قدم بعدی آگاه شدن، اینجاست.

نوبت مشاوره

روانشناس آنلاین

روانشناس شیراز

روانشناس تهران

گاهی برای شناخت بهتر خودمون و عبور از روزهای سخت، فقط کافیه یکی کنارمون باشه که بهتر مارو بفهمه. از همین امروز، با همراهی مشاوران حرفه‌ای ما قدم‌به‌قدم جلو برو؛ ما اینجاییم تا کنارت باشیم.

شروع مسیر تحول