سقط جنین و احساسات مادر

سقط جنین و از دست رفتن موجود کوچکی که همه منتظرش بودند، برای اطرافیان و به خصوص مادر و پدر تجربه سخت و دردناکی است.

اما برای مادری که گاهی با جنینش حرف می زد و در خیالش او را نوازش می‌کرد یا خیلی وقت‌ها او را به نام، خطاب می‌کرد و برایش آرزوهایش را نجوا می‌کرد و حتی وسایلی را هم برای تولدش آماده کرده بود، از دست دادن جنین ممکن است منجر به احساسات ناخوشایند بسیاری در او‌ شود و در این شرایط ممکن است حتی به سوگ بنشیند.

از دست دادن جنین و سقط آن برای هر زنی، تجربه‌ای پیچیده است.

این درحالی است که سقط جنین یکی از مشکلات رایج دوران بارداری است، که احتمال دارد برای هر زن بارداری اتفاق بیافتد.

تجربه‌ سقط جنین، برای هر زنی متفاوت است و نمی‌توان برای تمام زنان از تجربیات یکسانی حرف زد.

بلکه به مرحله بارداری، شرایط حمایتی، دلایل سقط، شرایط روانی و جسمانی مادر، مرتبه ی بارداری و … متفاوت است.
هر زنی پس از سقط جنین، احساسات پیچیده‌ای دارد که ممکن است خوشایند، ناخوشایند یا ترکیبی از هر دو باشد.

چه احساساتی پس از سقط جنین تجربه می شود؟

به طور کلی، دامنه‌ احساساتی که زنان پس از سقط جنین تجربه می‌کنند، عبارت‌اند از: غم و اندوه، فقدان، حسرت، حس گناه و … . اما در بسیاری از زنان، از دست دادن حاملگی با احساسات ناراحتی بسیاری همراه است؛ مانند: احساس غمگینی، اشکباری، اشتیاق داشتن به نوزاد، خشم از خود و دیگران و اتفاقی که افتاده، میل به صحبت کردن در مورد اتفاقی که افتاده، و معنادار کردن آن و ناراحتی هنگام دیدن یک زن باردار.

افسردگی زیستی پس از سقط جنین چیست؟

به‌طور کلی، بیشتر واکنش‌های احساسی و روانی به سقط جنین طبیعی، موردانتظار و گذرا هستند و معمولاً آن‌قدر ماندگار یا شدید نیستند که زندگی روزمره را مختل کنند.

گاهی ممکن است تغییرات هورمونی منجر شود که فرد احساس افسردگی و اضطراب پس از سقط جنین را تجربه کند.

در چنین مواردی، افسردگی مشکل زیستی و ناشی از تغییرات هورمونی است. به همین دلیل درمان آن نیز در حیطه تخصص روان شناس قرار نمی گیرد.

معاینه اولیه پزشکی نیز به تشخیص بهتر این نوع از افسردگی کمک می کند و مصرف داروهایی که پزشک یا روان پزشک تجویز می‌کنند، موجب بهبود فرد می‌شود.

این نکته اهمیت دارد که در هر نوع از افسردگی، تمام عوامل ژنتیکی، محیطی و روان شناختی موثراند. با این‌ حال، در بعضی انواع آن یکی از موارد گفته شده غالب‌تر است. البته گاهی نیاز است تا از دارو به عنوان مکملی برای روان درمانی استفاده شود.

علائم افسردگی پس از سقط جنین چیست؟

علائمی که هر زنی ممکن است هنگام افسردگی پس از سقط تجربه کند، عبارت است از : افکار ناامیدانه، کم اشتهایی یا پراشتهایی، حوصله نداشتن، گوشه‌نشینی، اشک ریختن، سرزنشگری و آنچه بیشتر فکر زن را درگیر می ‏کند، این است که چرا نتوانسته جنین را حفظ کند؟ آیا با سایر زنانی که باردار می‌شوند و زایمان می‏‌کنند مشکل یا تفاوتی دارد؟ آیا تقصیر او بوده یا بیمار است؟

افسردگی که پس از چنین گفتگوی درونی در فرد ایجاد می‌شود، درواقع پاسخ ِزن به احساساتش است؛ احساساتی که در درونش جریان دارد. اما نگاه کردن به آنها برایش دشوارتر از آن است که بتواند در موردش بگوید.

بسیاری از زنان با سقط جنین، سوگ و از دست دادن عمیقی را تجربه می‌کنند که ممکن است توان پذیرش این سوگ را نداشته باشند و آن را به صورت علائم افسردگی نشان دهند.

هرچند میزان سوگواری پس از سقط جنین به شخصیت و تاب آوری فرد، نوع سقط، زمان سقط، حمایت خانواده و عواملی از این قبیل مربوط است.

مراحل سوگ پس از سقط جنین:

سوگواری بعد از سقط جنین، شامل پنج مرحله است:

۱. شوک و انکار

وقتی در سونوگرافی به والدین گفته می‌شود که قلب نوزاد نمی‌زند یا اینکه سقط جنین انکار ناپذیر است، به شدت برای مادر و پدر، غیر قابل باور و شوکه کننده است.

آن ها با خودشان فکر می‌کنند ” چطور ممکن است؟ همین چند لحظه پیش این بارداری واقعی بود و اکنون دنیای من در حال فروپاشی است “. این احساسات کاملاً طبیعی است و دیده شده است که بسیاری از زنان، در جهت انکار، حالت تهوع‌های زودگذر را تجربه می کنند.

۲. خشم

” چرا بارداری من؟ چرا کودک من؟ ” برخی از زنان، عصبانیت را برون ریزی کرده و می‌گویند ” من همه چیز را به درستی انجام دادم، ویتامین‌های دوران بارداری را مصرف کردم و غذای خوب خوردم، این منصفانه نیست “.

با وجود اینکه برخی از زنان می دانند که مقصر نیستند، اما باز هم از خودشان عصبانی شده و فکر می‌کنند کاری اشتباه انجام داده اند. حتی منطقی‌ترین زنان نیز در این موقعیت ممکن است عصبانی شوند و این مسئله کاملاً طبیعی است.

۳. چانه زنی

این زنان با خود می‌گویند: ” اگر فقط غذاهای طبیعی بخورم، از هیچ لوازم آرایشی و شیمیایی استفاده نکنم، و تمام سموم را از خانه خارج کنم، بارداری بعدی من خوب خواهد بود؛ درست است ؟ “.

در این دوره، زنان به دنبال یافتن راه‌هایی برای درست کردن اشتباه و یافتن دلیل و اصلاح آن هستند.

این تصور که سقط جنین بدون علت اتفاق می‌افتد یا کسی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد، بسیار ناراحت‌کننده است و به همین دلیل این زنان سعی می‌کنند علتی برای سقط پیدا کرده و جلوی آن را برای بارداری بعدی بگیرند.

۴. افسردگی

در این مرحله، زنان فکر می‌کنند که این تجربه فقط برای خودشان اتفاق افتاده؛ به همین دلیل از دیگران فاصله گرفته و انرژی و انگیزه آنها کاهش می‌یابد و به گفتگوهای سرزنشگر درونی می‌پردازند و نمی‌توانند احساساتی که در درونشان در جریان است را بپذیرند.

۵. پذیرش

مرحله آخر سوگواری این است که شدت اندوه با گذشت زمان کم می شود.

سرانجام، ممکن است این زنان روزهایی را بدون فکر به جنین از دست داده شان بگذرانند که ممکن است باعث احساس گناه در آنها شود. به همین دلیل ممکن است باز هم گاهی اوقات خشم و افسردگی برگردد؛ اما روند آن کم کم رو به بهبود پیش می‌رود. خاطره از بین نمی رود اما درد شدید آن با گذشت زمان و پذیرش، کمتر می‌شود.

چگونه با غم و سوگ پس از سقط جنین با مادر همراهی کنیم؟

دادن فرصت سوگواری مناسب، مشفقانه و کامل به زن، به کاهش درد و رنج او و بهبودی حالش کمک می کند.

تعداد کمی از زنان پس از سقط جنین واکنش های عاطفی طولانی مدت دارند. اگر احساس غم و اندوه، گناه یا افسردگی طولانی کرده اید، حتماً درمورد احساسات خود با یکی از اعضای خانواده، یک دوست، یا یک روان شناس صحبت کنید.

بیشتر بخوانید:

• کودک آزاری در شبکه های اجتماعی و آسیب های باور نکردنی آن
• باشگاه مشت‌ زنی، یا من حق دارم غمگین باشم؟
• مازوخیسم یا خودآزارگری؛ گناهکار ابدی
• خشم انفجاری، معضلی برای بسیاری از خانواده ها را بهتر بشناسیم
• احساس غم چه تفاوتی با قشقرق به پاکردن دارد؟