لجبازی کودکان ؛ دلایل و راهبردهایی برای مواجهه با آن
لجبازی کودکان می‌تواند برای والدین چالش‌آفرین باشد. ممکن است با خودتان فکر کنید در بیشتر موارد کودکم آگاهانه با من مخالفت می‌کند و با اینکه می‌داند کاری را نباید انجام دهد. در بعضی موارد حتی ممکن است به خودش یا دیگران آسیب برساند، باز هم لجبازی می‌کند و اصرار دارد که آن کار را انجام دهد. گاهی حتی بعد از آن ابراز پشیمانی می‌کند، انگار دلش نمی‌خواسته این کار را انجام دهد اما مغزش به او دستور داده که انجام دهد. خودم هم بین رفتارهای او مانده‌ام آیا قصدش فقط لجبازی است یا منظور دیگری دارد.
آیا واقعا تمام موقعیت‌های مخالفت کودکم لجبازی است؟
اصرارها و سماجت‌های کودک همیشه دلیلی بر لجبازی او نیست. در برخی موارد فقط تلاشی است که کودک انجام می‌دهد تا توانایی‌هایی را که به دست آورده به کار برد و به کاوش و شناخت دنیای پیرامون خود بپردازد و در این امر استقلال‌طلبی و تجربه کردن برایش حائز اهمیت است که گاهی با لجبازی اشتباه گرفته می‌شود.
دلیل لجبازی کودکان چیست؟
موقعیت‌های به‌ظاهر ناخوشایند و آزاردهنده در ارتباط با کودکان در واقع فرصت‌هایی طلایی هستند برای رشد و شناخت کودک نسبت به خودش و همینطور قدم‌هایی است که کودک برمی‌دارد برای شکل‌گیری رابطه‌ای ایمن‌تر و صمیمی‌تر. با افزایش سن کودک و قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف ارتباطی نیاز به استقلال، خودابرازی، بیان احساسات و عواطف و… بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
یکی از موارد اصلی و اساسی مشکلات کودکان در ارتباط این است که نمی‌توانند احساسات و عواطف درونی خود را بیان کنند. آنها برای فهماندن خواسته‌ها، احساسات و عواطف درونی‌شان از شیوه‌های مختلفی مثل لجبازی و بهانه‌گیری و جیغ زدن و قهر کردن و… استفاده می‌کنند که از دید افراد بزرگسال روش مناسبی نیست. لجبازی کودکان یکی از همین روش‌هاست که کودک آن را به کار می‌گیرد. او برای بیان چیزی که خواسته‌اش است یا مواقعی که مسئله‌ای باعث ایجاد احساسات ناخوشایند در او شده و نمی‌تواند آنها را بیان کند از لجبازی برای نشان دادن احساساتش استفاده می‌کند.
لجبازی کودکان دارای پیامی برای ما است که اگر بتوانیم این پیام و هدف کودک را از لجبازی به درستی دریافت کنیم، می‌توانیم به کودک کمک کنیم تا در این مرحله رشدی هم به‌درستی قدم بردارد و به موفقیت در ارتباط با دیگران دست یابد.
درک کودک از محیط پیرامون و روابط موجود در نظام هستی کاملا متفاوت از افراد بزرگسال است و در مواردی کودک خواسته‌هایی دارد که عدم تامین آنها در ذهن افراد بزرگسال کاملا بدیهی است و می‌تواند منجر به لجبازی کودک شود.
در مقابل لجبازی کودکان چه رفتاری داشته باشیم؟
- داشتن گوشی شنوا برای خواسته‌های کودک، تا حد قابل قبولی مانع لجبازی کودک می‌شود.
- قبل از رفتن سراغ راه‌حل، شناخت مسئله‌ای که باعث لجبازی کودک شده با پاسخ به سوالاتی از قبیل: چرا این رفتار را انجام می‌دهد؟ چه چیزی باعث شده این واکنش را نشان دهد؟ در ذهن او چه می‌گذرد؟
- فکر کردن به این موضوع که چه چیزی باعث بروز لجبازی کودکان در این موقعیت شده است و این که این لجبازی چطور به کودک کمک می‌کند تا نیازش را برطرف کند.
- وجود رابطه‌ی پایدار و همدلانه در موقعیت‌های بروز لجبازی به کودک کمک می‌کند تا از این موقعیت گذر کند.
- پایین آوردن سطح توقع والدین از کودک و رفتارهایش در حد خودش.
- عدم وضع قوانین پی‌درپی برای موقعیت‌های مختلف کودک.
- اجازه تجربه کردن توسط کودک و دادن حق انتخاب و تصمیم‌گیری به کودک.
- ایجاد حواس‌پرتی و ارائه فعالیت‌های متناسب با موقعیت زمانی و مکانی و خواسته‌ی کودک و احساسات کودک.
برای اطلاعات بیشتر درباره مهارت‌های فرزندپروری بخوانید:
- بایگانی مطالب کودک و نوجوان وبسایت کلینیک
- والدین کودکان بیش فعال ؛ چالش‌ها، موانع و فرصت‌ها
- افزایش عزت نفس کودکان از طریق رابطه‌ی ایمن
