ازدواج سفید چیست؟ آشنایی با پیامدهای ازدواج سفید
این مقاله توسط روانشناسان، دکتر مهشید عزیزی و مریم کریم پور از نظر تخصصی بررسی و تایید شده است.
ازدواج سفید که در زبان انگلیسی با نام Cohabitation یا هم‌باشی شناخته می‌شود، به معنای شروع زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی است. در واقع زوج‌های بسیاری به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند بدون ازدواج رسمی زندگی مشترک خود را شروع کنند؛ این شکل متفاوت ازدواج پیامدهای مثبت و منفی متعددی به همراه دارد و کشورها قوانین مختلفی درباره آن در نظر می‌گیرند. در ادامه با این مقاله از سایت کلینیک روانشناسی آگاه همراه باشید تا با ازدواج سفید، تاریخچه، دلایل و پیامدهای انتخاب آن بیشتر آشنا شوید.
ازدواج سفید چیست؟
زندگی مشترک در زمان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون شکل‌های مختلفی پیدا کرده است و همچنان در حال تغییر است. ازدواج در زمانۀ کنونی شکل‌های مختلفی به خود گرفته که یکی از آن‌ها ازدواج سفید است. اما ازدواج سفید چیست؟ ازدواج سفید به شروع زندگی مشترک بدون ثبت ازدواج رسمی گفته می‌شود که به‌عنوان راهی جایگزین برای ازدواج قانونی مطرح می‌شود.
در این حالت، زوجین با یکدیگر زندگی میکنند و رابطه جنسی و ارتباطی صمیمانه مشابه ازدواج دارند؛ اما مشمول برخی تعهدات و قوانین ازدواج نمی‌شوند. همچنین مسائل مربوط به ازدواج مثل هزینه‌های زندگی، بارداری و جدایی به‌صورت توافقی بین دو نفر مشخص می‌شود. در ادامه مقاله با تاریخچه شکل‌گیری ازدواج سفید آشنا می‌شویم.
تاریخچه ازدواج سفید
تاریخچه شکل‌گیری ازدواج سفید به کشورهای غربی برمی‌گردد و امروزه یکی از شیوه‌های مرسوم زندگی در این کشورها است. این مسئله نخستین‌بار در ایالات متحده آمریکا و همچنین فرانسه پدیدار شد. سپس به‌مرورزمان این پدیده در جوامع اروپایی و آمریکا رواج یافت تا جایی که امروزه توسط دولت‌ها نیز پذیرفته شده است و قوانینی در ارتباط با آن وضع کرده‌اند.
به‌مرورزمان این پدیده در کشورهای شرقی و خاورمیانه هم گسترش‌یافته است؛ ولی همچنان در بسیاری از جوامع آسیایی از جمله ایران تابو است و پذیرفته نمی‌شود. در ایران نیز هرچند قوانین از این نوع ازدواج پشتیبانی نمی‌کنند و مشمول قوانین ارث، حضانت فرزند و مهریه نمی‌شود؛ ولی در بین جوانان رواج یافته است.
روانشناسی ازدواج سفید
از نظر روانشناسی ازدواج سفید یا هم‌باشی تأثیرات متفاوتی بر افراد مختلف دارد و پیامدهای آن برای همه یکسان نیست. یکی از دلایل این اتفاق، وجود تفاوت‌های فردی و اهداف مختلف است که در پیامدهای این نوع ازدواج بر افراد تأثیرگذار است. بااین‌حال طی این سال‌ها تحقیقات مختلفی دررابطه با تأثیرات روانشناختی این نوع ازدواج انجام شده است که در ادامه نتایج برخی از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
-
راجع به اهداف و افکار خود واضح صحبت کنید
درصورتی‌که یک زوج برای شروع ازدواج سفید هدف مشخصی نداشته باشند ممکن است با چالش‌های بیشتری مواجه شوند. گالن رودس، پروفسور و پژوهشگر در مقاله‌ای از سایت vox می‌گوید: وقتی زوج‌ها به طور واضح راجع به افکار، احساسات و اهداف خود برای شروع ازدواج سفید صحبت نکنند، ممکن است یکی از آن‌ها درنهایت دچار نارضایتی و ناامیدی شود.
ممکن است ازدواج سفید برای شما قدمی به‌سوی ازدواج رسمی باشد اما شریکتان ازدواج سفید را فرصتی برای رهایی از تعهد یا قوانین ازدواج رسمی در نظر بگیرد. این تفاوت در دیدگاه، منجر به کاهش سطح تعهد و افزایش زنگ خطرهای رابطه می‌شود. برعکس اگر راجع به هدفتان صحبت کنید و پیامدهای آن را در نظر بگیرید شانس موفقیت بیشتر می‌شود.
-
راجع به آینده رابطه تصمیم قطعی بگیرید
بر اساس مقاله‌ای که در سایت psychology منتشر شده است معمولا زوج‌هایی که از ابتدا قصد ازدواج رسمی ندارند، کمتر به یکدیگر متعهد هستند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند افراد در ازدواج سفید درگیری، حسادت، خیانت و خشونت فیزیکی بیشتری را تجربه میکنند. به همین دلیل هرچه مدت‌زمان بیشتری از هم‌باشی بگذرد، افراد هم کمتر به ازدواج علاقه‌مند می‌شوند و پذیرش طلاق برای آن‌ها راحت‌تر است.
برعکس افرادی که با موافقت طرفین تصمیم می‌گیرند پس از مدت مشخصی مثلاً یک سال از شروع زندگی مشترک، ازدواجشان را رسمی کنند، شرایط بهتری دارند و کمتر در معرض خطر طلاق قرار می‌گیرد؛ زیرا از ابتدا تعهد بیشتری نسبت به یکدیگر دارند.
همچنین بخوانید: کمال گرایی در ازدواج
-
ازدواج سفید، روشی برای امتحان رابطه؟
اکثر افراد فکر میکنند که هم‌باشی شانس آن‌ها را برای موفقیت در ازدواج افزایش می‌دهد؛ زیرا شرایط آزمودن یک رابطه و چگونگی زندگی مشترک را فراهم می‌کند. این باور منطقی به نظر می‌رسد؛ اما نتایج پژوهش‌ها آن را کاملاً تأیید نمی‌کنند. در واقع برای برخی افراد تجربه زندگی مشترک قبل از ازدواج می‌تواند شانس موفقیت آن‌ها در ازدواج را افزایش دهد ولی برای همه این‌طور نیست.
افرادی که فقط تجربۀ زندگی مشترک با یک نفر را دارند یا افرادی که پس از داشتن برنامه‌های روشن و متقابل زندگی مشترک را شروع میکنند، شانس موفقیت بیشتری دارند؛ اما سؤال اصلی این است که چرا برای برخی افراد زندگی مشترک قبل از ازدواج رسمی احتمال موفقیت ازدواج آن‌ها را افزایش نمی‌دهد؟ یکی از دلایل این اتفاق وجود تفاوت‌ها یا برخی مشکلات فردی است.
بیایید نتیجۀ پژوهشی را بررسی کنیم که در سایت ifstudies منتشر شده است.
مردانی که ازدواج سفید را با هدف آزمودن زندگی مشترک انتخاب میکنند علائم افسردگی، اضطراب، ترس از رهاشدگی و پرخاشگری فیزیکی بیشتری دارند. زنان نیز علائم ترس از رهاشدگی را بیشتر نشان می‌دهند. تعامل منفی بیشتر، پرخاشگری روانی، اعتمادبه‌نفس و سازگاری پایین‌تر نیز در هر دو جنس مشاهده شده است. البته این عوامل از قبل در افراد وجود دارد و نتیجۀ ازدواج سفید نیست. به همین دلیل به نظر می‌رسد ازدواج سفید روش مناسبی برای امتحان یک رابطه نیست و برای این کار روش‌های بهتری نیز وجود دارد.
فواید ازدواج سفید
طبق مقاله‌ای که در سایت discover.hubpages منتشر شده است، انتخاب ازدواج سفید می‌تواند فوایدی به همراه داشته باشد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- صرفه‌جویی در زمان، انرژی و هزینه یکی از مزایای اصلی ازدواج سفید است. ازدواج سفید بدون نیاز به انجام اقدامات قانونی که بسیار وقت‌گیر و پرهزینه هستند انجام می‌شود. همچنین با انتخاب این نوع ازدواج نیازی به انجام برخی رسم و رسومات فرهنگی مثل برگزاری مراسم عروسی نیست؛ در نتیجه هزینه شروع زندگی مشترک تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
- زندگی مشترک یک تعهد و درک متقابل بین دو نفر است که به دلایل مختلف تصمیم گرفته‌اند برای ادامه رابطه در کنار هم زندگی کنند. اگر این زوج از تصمیم خود منصرف شوند، می‌توانند بدون طی‌کردن روند قانونی طلاق به‌راحتی از یکدیگر جدا شوند.
- ازدواج سفید به زوج‌ها اجازه می‌دهد یکدیگر را بیشتر بشناسند، با تفاوت‌های فردی طرف مقابل آشنا شوند و به درک متقابلی برسند. همچنین می‌توانند توانایی خود را در حل مشکلات مشترک و کنترل عوامل استرس‌زا قبل از ازدواج تقویت کنند.
- ازدواج سفید برای برخی افراد شبیه فرصتی برای امتحان زندگی مشترک است. در واقع آن‌ها می‌توانند بررسی کنند آیا برای ازدواج رسمی مناسب هستند یا خیر. البته همان‌طور که در قسمت قبل بررسی کردیم، این ایده ممکن است برای برخی افراد مؤثر نباشد.
معایب ازدواج سفید
هرچند ازدواج سفید یا زندگی مشترک بدون ثبت رسمی، در سال‌های اخیر در کشورهای غربی و ایران موردتوجه قرار گرفته است. بااین‌حال، پژوهش‌ها و مطالعات اجتماعی مختلف نشان می‌دهد که این نوع زندگی مشترک با معایب و چالش‌هایی نیز همراه است. برخی از این معایب عبارت‌اند از:
- زوجین در ازدواج سفید به دلیل عدم وجود تعهد رسمی احساس عدم اطمینان به آینده و ترس از دست‌دادن را تجربه میکنند. به همین دلیل نمی‌توانند از زندگی عاطفی و جنسی خود لذت ببرند. همچنین عدم وجود تعهدات قانونی می‌تواند به بروز مشکلاتی در تأمین هزینه‌های زندگی نیز منجر شود.
- در برخی جوامع، ممکن است خانواده و اطرافیان ازدواج سفید را به دلیل نادیده‌گرفتن جایگاه خانواده و بی‌اهمیتی نسبت به ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی محکوم کنند. در نتیجه افرادی که این نوع ازدواج را انتخاب میکنند، ممکن است از خانواده خود طرد شوند و حمایت‌های اجتماعی را از دست بدهند.
- ازدواج سفید باعث عدم دسترسی به حقوق زن و شوهرهای عادی مثل حق برخورداری از ارث می‌شود. همچنین ممکن است زوجین در مواقع بحرانی مانند طلاق یا بارداری با مشکلات حقوقی و قانونی برای حضانت فرزند و تقسیم اموال مواجه شوند.
- برخی از مطالعات نشان می‌دهند نداشتن تعهد رسمی و بلندمدت در ازدواج سفید می‌تواند به کاهش انگیزه برای حل مشکلات و بهبود رابطه منجر شود.
چرا برخی جوانان به ازدواج سفید روی می‌آورند؟
دلایل متعددی وجود دارد که چرا افراد ازدواج سفید را به ازدواج معمولی ترجیح می‌دهند. این دلایل بسته به عوامل فرهنگی، اقتصادی و شخصی می‌تواند متفاوت باشد. در سایت easysociology عوامل زیر به‌عنوان این دلایل معرفی شده‌اند:
-
افزایش آمار طلاق
افزایش آمار طلاق در جامعه یکی از دلایل اصلی گرایش جوانان به سمت ازدواج سفید است. در واقع آمار روبه‌رشد طلاق باعث ایجاد تردید و نگرانی در جوانان دررابطه‌با ازدواج رسمی و مسئولیت‌های قانونی آن مثل مهریه شده است. همچنین داشتن تجربیات منفی قبلی دررابطه‌با ازدواج نیز در انتخاب این تصمیم تأثیرگذار هستند. به همین ترتیب برخی از افراد ترجیح می‌دهند برای رهایی از احتمال طلاق ازدواج سفید را انتخاب کنند.
-
صرفه‌جویی اقتصادی
برخی مشکلات اقتصادی مثل عدم امنیت شغلی، نداشتن درآمد کافی و ناتوانی در تأمین مخارج در انتخاب ازدواج سفید نقش دارند؛ زیرا در ازدواج سفید تعهد مالی کمتری وجود دارد و نیازی به برگزاری مراسم ازدواج، خرید جهیزیه یا پرداخت مهریه نیست.
-
رهایی از تعهدات قانونی
برخی افراد برای به تأخیرانداختن یا اجتناب از تعهدات قانونی و مالی ازدواج یا حفظ ستقلال خود، ازدواج سفید را انتخاب میکنند که بدون ثبت رسمی و قانونی انجام می‌شود. در نتیجه ارتباط آن‌ها بر اساس توافق و انتخاب شخصی شکل می‌گیرد که به آن‌ها امکان انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهد.
همچنین بخوانید: مهم ترین سوالات خواستگاری
-
تغییرات فرهنگی
همان‌طور که می‌دانید امروزه برخی افراد به فرهنگ، اعتقادات مذهبی و رسوم سنتی کمتر اهمیت می‌دهند. این دسته افراد ترجیح می‌دهند ازدواج سفید را که بدون برگزاری مراسم‌های فرهنگی و مذهبی انجام می‌شود انتخاب کنند.
-
شناخت بیشتر طرف مقابل
برخی افراد به ازدواج سفید به شکل یک آزمون پیش از ازدواج نگاه میکنند که به شناخت بیشتر طرف مقابل و سنجیدن و محک‌زدن رابطه کمک می‌کند. برای مثال طرفین تصمیم می‌گیرند ابتدا برای مدتی مثلاً یک سال زندگی مشترک داشته باشند، سپس در صورت موفقیت ازدواج خود را رسمی کنند.
ازدواج سفید چه پیامدهایی دارد؟
تحقیقات در مورد پیامدهای زندگی مشترک نتایج پیچیده‌ای را نشان می‌دهد که در اغلب موارد بافت اجتماعی، فرهنگ و شرایط فردی نقش مهمی در این دارند. برای مثال در کشورهای اروپایی، زندگی مشترک از نظر مقبولیت اجتماعی و قانونی وضعیت بهتری دارد؛ به همین خاطر پیامدهای متفاوتی نسبت به سایر کشورها به دنبال دارد. البته برخی از این پیامدها ممکن است برای هر زوجی رخ دهد. در ادامه مقاله با چند مورد از شایع‌ترین پیامدهای ازدواج سفید آشنا می‌شویم:
-
سختتر شدن جدایی
بر اساس سایت Psychology Today یکی از پیامدهای ازدواج سفید، سختتر شدن جدایی به دلیل «اینرسی» است؛ منظور از اینرسی این است که افراد به دلیل صرف انرژی روانی و سرمایه‌گذاری بر طرف مقابل حتی با وجود ضعف‌ها و مشکلات مختلف در رابطه باز هم ادامه می‌دهند؛ زیرا در این شرایط جدایی سختتر است. این اتفاق منجر به ازدواج‌هایی با ثبات کمتر می‌شود. همچنان تعداد زیادی از زوج‌هایی که ازدواج سفید را انتخاب میکنند از یکدیگر جدا می‌شوند؛ اما به‌طورکلی جدایی برای زوجی که در حال زندگی مشترک هستند، در مقایسه با سایر افراد سختتر است.
-
خیانت
بر اساس پژوهشی که دررابطه‌با خیانت و عوامل مرتبط با آن انجام شده است، مشخص شده است که ازدواج سفید می‌تواند خطر بروز خیانت را افزایش دهد. ازدواج سفید در برابر ازدواج رسمی با نرخ بالاتری از خیانت همراه بوده است که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری کمتر افراد در رابطه خود دلیل احتمال بیشتر خیانت آن‌ها است و نشان‌دهنده عدم پایبندی آن‌ها به قواعد یا اخلاقیات نیست.
-
تأثیر منفی بر فرزندان
تحقیقات نشان می‌دهد عدم وجود ساختار رسمی خانواده و امکان جدایی سریع والدین، می‌تواند تأثیرات منفی بر رشد کودکان داشته باشد. در نتیجه کودکانی که حاصل ازدواج سفید هستند، ممکن است بیشتر در معرض مشکلات روانی و رفتاری قرار گیرند. بر اساس یک پژوهش که در سال ۱۹۹۴ توسط مک‌لاناهان و ساندفور انجام شد، مشخص شده است که کودکانی که حاصل ازدواج سفید هستند معمولاً نسبت به سایر کودکان که والدینشان ازدواج رسمی کرده‌اند، ثبات کمتری را تجربه میکنند و بیشتر احتمال دارد که جدایی والدین را تجربه کنند؛ در نتیجه این موارد می‌تواند بر رشد عاطفی و رفتاری آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.
بارداری در ازدواج سفید
بچه دار شدن در ازدواج سفید و تولد کودک ممکن است به مسائل مالی، حقوقی و اجتماعی منجر شود؛ زیرا در ایران این نوع ازدواج اصلاً به رسمیت شناخته نمی‌شود و کودکان حاصل از ازدواج سفید با مشکلات متعددی روبرو می‌شوند. برخی از این مسائل و مشکلات شامل موارد زیر است:
- برای فرزندان حاصل از ازدواج سفید حقوقی مثل حق ارث فرزند به رسمیت شناخته نمی‌شود و نیازمند اثبات است. همچنین عدم وجود تعهدات مالی رسمی ممکن است به مشکلاتی در پشتیبانی مالی از کودک و مادر منجر شود.
- یکی دیگر از مواردی که در نتیجه بارداری در ازدواج سفید رخ می‌دهد، نامشخص بودن مسئولیت‌ها بین والدین است. برای مثال ممکن است والدین درباره مسائلی مثل انتخاب نام خانوادگی، دریافت شناسنامه، مسئولیت‌های هر یک از والدین، تقسیم زمان مراقبت از کودک و تصمیم‌گیری‌های مربوط به آموزش و تربیت با مشکل مواجه شوند.
- همچنین گاهی در فرایند بارداری باید تصمیم‌گیری‌های پزشکی مهمی انجام شود؛ اما بدون ازدواج رسمی مسئول این‌گونه تصمیمات نامشخص است.
همچنین بخوانید: طلاق عاطفی چیست؟ نشانه‌های طلاق عاطفی
طلاق در ازدواج سفید
طلاق در ازدواج سفید ممکن است به دلیل عدم وجود ازدواج رسمی و عدم برخورداری از حقوق قانونی زن و شوهرها با مشکلات و پیچیدگی‌های بیشتری همراه باشد. این مشکلات معمولاً در مواردی مثل تقسیم دارایی‌ها یا حضانت فرزند، پشتیبانی مالی از همسر و کودکان بروز می‌یابند و نیازمند انجام مشاوره حقوقی است. همان‌طور که گفتیم در ایران ازدواج سفید به رسمیت شناخته نمی‌شود و افرادی که این نوع ازدواج را انتخاب میکنند چالش‌های قانونی پیدا میکنند.
در نهایت اگر ازدواج سفید را انتخاب می‌کنید، مهم است که یک تصمیم آگاهانه و برنامه‌ریزی شده بگیرید. برای این کار ابتدا تلاش کنید راجع به‌طرف مقابل و ویژگی‌های شخصیتی وی شناخت کامل داشته باشید. سپس حتماً مسائل مالی، حقوقی و اجتماعی را به‌دقت مورد بررسی قرار دهید و از توافق‌نامه‌ها و تعهدات کتبی استفاده کنید. همچنین اگر برای ازدواج و شروع زندگی مشترک خود سردرگم هستید یا احساس می‌کنید نسبت به‌طرف مقابل خود آشنایی ندارید، می‌توانید برای دریافت مشاوره پیش از ازدواج به کلینیک آگاه مراجعه کنید. همچنین اگر ساکن شهر تهران یا شیراز هستید می‌توانید از طریق لینک‌های زیر روانشناسان شهر خود را مشاهده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله راجع به ازدواج سفید صحبت کردیم. ازدواج سفید، به شروع زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی گفته می‌شود که پیامدهای مثبت و منفی فردی، اجتماعی و روانشناختی به همراه دارد. ریشه این نوع ازدواج به کشورهای غربی باز می‌گردد که به‌مرورزمان در کشورهای شرقی و خاورمیانه هم گسترش‌یافته است. این نوع ازدواج در ایران به رسمیت شناخته نمی‌شود و طرفین مشمول هیچ‌گونه قوانینی نمی‌شوند. به همین دلیل معمولاً هنگام بارداری یا جدایی با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند.
سوالات متداول
ازدواج سفید یکی از انواع ازدواج است که در آن طرفین بدون ثبت ازدواج رسمی زندگی مشترک خود را آغاز میکنند.
برخی از دلایل انتخاب ازدواج سفید شامل افزایش آمار طلاق، صرفه‌جویی اقتصادی، رهایی از تعهدات قانونی، تغییرات فرهنگی و شناخت بیشتر طرف مقابل است.
هزینه کمتر، کاهش فشارهای حقوقی و قانونی، شناخت بیشتر یکدیگر و انعطاف‌پذیری بیشتر از جمله مزایای ازدواج سفید است.
افزایش احتمال خیانت و سختتر شدن جدایی به دلیل صرف انرژی روانی از جمله پیامدهای شایع ازدواج سفید است.
دیدگاهتان را بنویسید