مروری بر اختلال اضطراب فراگیر

اضطراب را می توان پاسخی انطباقی و بهنجار در برابر تهدید تلقی کرد که فرد را برای گریز یا ستیز آماده می کند. برخی از افراد تقریبا در مورد هر چیزی مضطرب و نگران به نظر می رسند. این افراد به عنوان اختلال اضطراب فراگیر شناخته می شوند.   

به علاوه افراد با اختلال اضطراب فراگیر، کنترل نگرانی برایشان دشوار است. همچنین، ممکن است علایمی مثل بی قراری، بی تابی، زود خسته شدن، اشکال در تمرکز، تحریک پذیری، تنش در عضلات و اختلال خواب را نیز تجربه کند

شاه علامت اختلال اضطراب فراگیر نگرانی و اضطراب مفرط است. اما، اضطراب و نگرانی­ دامنگیر بسیاری افراد در زندگی است و این موارد تا حدی طبیعی هستند. همه­ ی ما بخشی از زندگیمان درگیر اضطراب و نگرانی در مورد فعالیتهای روزمره­ و احساساتمان هستیم.

تفاوت اضطراب و نگرانی

افراد با اختلال اضطراب فراگیر بسیاری از اوقات اضطراب را با نگرانی اشتباه می­ گیرند. در حالی که این دو متفاوت هستند. نگرانی بعد شناختی اضطراب است اما اضطراب تجربه­ ی بدنی است. به عبارت دیگر نگرانی، نشخوار ذهنی فرد در مورد علل اضطراب است.  فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر فکر می­ کند با اندیشه در مورد تهدید­ها و خطر­های دنیای بیرون (با کمک نگرانی) می­ تواند از خطر جلوگیری کند. اتفاقات آینده را کنترل کند. فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر از این بعد شناختی یعنی نگرانی به شکل دفاعی از خود استفاده می­کند و هدفش آرام کردن خودش است.

البته در اختلال اضطراب فراگیر نگرانی با تعدادی علایم بدنی همراه است از این رو فرد مبتلا ممکن است این دو را اشتباه بگیرد. از جمله تنش حرکتی (مثل لرزیدن، بی قراری، سردرد)، پرکاری دستگاه خودکار (مثل کوتاه شدن تنفس، تعریق مفرط، تپش قلب و علایم مختلف گوارشی) و گوش به زنگی بیمار مثل تحریک پذیری و زود از جا پریدن می توان اشاره کرد.

به عنوان مثال می­ گوید اگر نگران نباشم نمی­توانم جلو اتفاقاتی که خواهد افتاد را بگیرم. اگر ندانم چه پیش خواهد آمد نابود خواهم شد! هر چه بیشتر زندگیم جلو می رود، نمیدانم‌های درونم  بیشتر می شوند! ولی آیا دانستن نمی دانم ها جلوی اتفاقات نیامده را خواهد گرفت و تو را از اضطراب فراگیر نجات خواهد داد؟‌ وقتی مدام تلاش کنی برای رفع ابهامات، درونت درگیر خواهد بود و ذهنت بسته! وقت آن است خودت را از ابهامات نیامده رها کنی و پرواز را به درونت هدیه دهی…

چرا افراد با اختلال اضطراب فراگیر، نگرانی را حفظ می ­کنند؟

در افراد با اختلال اضطراب فراگیر احساسات و افکار متناقض و دوگانه­ ای در مورد نگرانی وجود دارد. از یک طرف،‌نگرانی سبب ناراحتی این افراد می ­شود و آرامش را از آنان می­ گیرد و از طرف دیگر،‌ نگرانی برایشان معنادار و قابل قبول است. اگر نگران باشم می تواند مشکلاتم را حل کنم اما آیا نگرانی افراطی اجازه­ ی فکر کردن در برابر مشکلت را به تو می دهد؟ نگرانی همچون زنجیری تو را در بر می گیرد و زندان نگرانی تو را در خود فرو می برد!

باور اشتباه در مورد اختلال اضطراب فراگیر

فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر ممکن است عنوان کند که من همیشه اضطراب دارم که این اشتباه است. براساس سیستم فیزیولوژیک بدن این باور امکان ندارد. به این دلیل که سیستم بدن نیز دکمه­ ی خاموش و روشن دارد. از آنجا که فرد با تجربه_­­ی اضطراب زیاد درگیر بوده است، فکر می­ کند که همیشه مضطرب بوده است.

تمایل به ثبات و پیش ­بینی آینده

افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، فکر می­ کنند نگرانی به پیشگیری حوادث و پیش بینی خطر کمک می­ کند. این فکر جادویی در بسیاری از موارد زندگی افراد مبتلا را فلج می­ کند. فکر جادویی من، مرا نجات خواهد داد ولی آیا این تمایل به دانستن آینده رهایی بخش من در برابر ابهامات است؟

تمایل به دانستن آینده و آرام گرفتن در آغوشش، راهی برای غلبه بر ناتوان بودن ما در برابر جریان سیال زندگی است.  من نمی توانم این بی ثباتی را تحمل کنم و برای رفع ابهامات درونی تلاش می کنم که در نتیجه نیرو و انرژی مرا برای پویا بودن را خواهد گرفت.

تلاش برای دانستن آینده را متوقف کن، تا زندگی تو را به هیجان آورد. روزی که تلاش برای دانستن آینده  را متوقف کردی، اجازه می دهی ابهامات زندگی تو را نترساند. بگذار ابهامات که به سمت حل شدن پیش می رود تو را به شوق آورد. خنده ای از سر شوق…

چه گذشته ­ای بر من گذشته است؟

قبلترها کودک که بودیم، والدین بسیار نگران و حمایتگر مدام خطرناکی جهان را گوشزد می کردند. مادر و پدرهای نگران  ما را  را با ترس­ها و نگرانی­های خود بزرگ کردند. ما رشد کردیم اما بالغ نشدیم و با خودی قرض گرفته از والدین زندگی کردیم.  کودک ماندیم و این گونه، با ابهامات پیرامونمان روبه رو نشدیم و تجربه نکردیم.

برخی والدین رفتار­های نگرانی خود را به صورت ناهشیار زیر پوشش نیت خیر و عقاید خیرخواهانه پنهان می­ کنند.  به عنوان مثال من خیر و صلاح فرزندم را می ­خواهم. بعد ها که بزرگ شد می فهمد دلیل سخت گیری من چه بوده است. یا نمی توان به جامعه و اطرافیان اعتماد کرد. به دلبندم هشدار ندهم چه خطری در کمینش است؟مادری که نگران سلامتی فرزندش است و از آنجا که این فکر از سوی جامعه تقویت می­ شود، به مرور، یاد می­ گیرد مدام نگران فرزندش باشد. از نظر مادر، نگرانی او رسالت اوست. آگاه نیست که اگر اجازه دهد فرزندش در سایه حصار امن وی بتواند دنیا را که در اتاق کوچکش خلاصه می شود، تجربه کند، چه تجربه نابی به فرزندش هدیه داده است!

از طرف دیگر،‌ والدین نگران همچنین به دلیل نگرانی­هایشان،‌ مشکلات خودشان را نیز با فرزندشان در میان می­گذارد و به این امید که کودک بتواند آنها را آرام کند. این نوع فرزند پروری معکوس و ایفای نقش وارونه در تشدید نگرانی کودک و گرایش کودک به نگرانی می تواند نقش داشته باشد. این شرایط به مرور سبب می­ شود که این افراد در مورد روابط بین ­فردی نگران شوند و بیشترین نگرانی این افراد این است که باید دلسوز و مراقب دیگران باشند وفقط به دیگری اهمیت دهند نه خود.

چه باید کرد؟

شفقت داشتن نسبت به خود و همدلی با خود راهگشای موثرتری در مورد اضطرابهایمان است تا انکار آن. اینکه بگوییم من مضطرب نیستم، در صورتی که هستم، فقط ما را از خودمان دور می کند. ما با توجه به راهی که برای مقابله در برابر ترسها و اضطرابهایمان از دیگری مهم آموخته­ ایم، عمل می کنیم. اما حال وقتش است اگر راهکارمان تاکنون کار آمد نبوده است، تدبیری بیندیشم…

آگاهی و شناخت خودمان قدم اول برای پیشروی به سمت دوست داشتن خودمان است و در آغوش گرفتهای خودمان اضطراب را در حد بهینه نگه می دارد نه افراطی…