بیشفعالی تا چه سنی ادامه دارد؟
اختلال کمتوجهی/بیشفعالی (ADHD) معمولاً با بزرگ شدن از بین نمیرود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. پژوهشها نشان میدهند حدود ۹۰٪ از افرادی که در کودکی ADHD داشتند، در بزرگسالی نیز با علائم آن مواجه هستند. ADHD یک اختلال عصبی است و افراد آن را پشت سر نمی‌گذارند. علائم این اختلال ممکن است در طول زندگی تغییر کند یا شدت آن کم و زیاد شود، اما معمولاً به‌طور کامل از بین نمیرود. آمارها نشان می‌دهد بسیاری از بزرگسالان دارای ADHD تشخیص داده نمی‌شوند، بنابراین ممکن است تعداد مبتلایان بیشتر از آمار رسمی باشد.
بیشفعالی چیست و چه افرادی دچار بیشفعالی می‌شوند؟
بیش فعالی چیست؟ بیش فعالی (ADHD) اختلالی است که با سه علامت اصلی شناسایی می‌شود: بی‌توجهی، بیشفعالی و تکانشگری. افراد مبتلا به ADHD در حفظ تمرکز مشکل دارند، فعالیت‌های زیادی انجام میدهند که متناسب با موقعیت نیست و به طور ناگهانی و بدون تفکر عمل می‌کنند.
این اختلال معمولاً در دوران کودکی شناسایی می‌شود و حدود ۸.۴٪ از کودکان و ۲.۵٪ از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ADHD بیشتر در پسران مشاهده می‌شود، چرا که علائم بیشفعالی و رفتارهای برون‌گرایانه بیشتر در آنها ظاهر می‌شود، در حالی که دختران بیشتر ممکن است به کمبود توجه دچار شوند.
بر اساس وبسایت ADHD Clinic بیش فعالی نه تنها کودکان، بلکه بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال در هر دو جنس، مرد و زن، و در تمامی گروه‌های سنی و اجتماعی مشاهده می‌شود.
بسیاری از افراد در بزرگسالی ممکن است متوجه شوند که مشکلاتشان به دلیل ADHD است. گاهی اوقات این آگاهی زمانی به دست می‌آید که فرد متوجه می‌شود یکی از فرزندانش این اختلال را دارد و شباهت‌هایی با خود در رفتارهای او می‌بیند. ADHD ممکن است با مشکلات روانی دیگر هم‌زمان باشد، به همین دلیل گاهی اوقات تشخیص داده نمی‌شود یا به اشتباه با اختلالات دیگری اشتباه گرفته می‌شود.
آیا بیشفعالی با افزایش سن کاهش می‌یابد؟
طبق تحقیقات منتشر شده در PubMed Central علائم بیشفعالی (ADHD) با افزایش سن کاهش می‌یابد. اگرچه ADHD یک اختلال مزمن است، اما شدت علائم به‌ویژه علائم بیشفعالی و تکانشگری در دوران بزرگسالی کاهش پیدا می‌کند.
تحقیقات نشان میدهند که شیوع ADHD در دوران جوانی (۱۸ تا ۲۴ سال) حدود ۵.۱٪ است و این میزان با افزایش سن به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد. به‌طوری‌که در افراد بالای ۶۰ سال این نرخ به حدود ۰.۸٪ می‌رسد. همچنین، شیوع ADHD در بزرگسالان جوان (بین ۱۸ تا ۶۰ سال) از ۹٪ به ۴.۵٪ کاهش می‌یابد.
با این حال، لازم به ذکر است که برخی از افراد در سنین بالا همچنان با علائم ADHD مواجه هستند و ممکن است این اختلال در آنها ادامه یابد، هرچند شدت آن کاهش یافته باشد. این داده‌ها نشان میدهند که در بیشتر افراد، علائم ADHD با گذشت زمان کاهش می‌یابند، اما در برخی از افراد این اختلال ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
چگونه می‌توان بیشفعالی را در هر سنی مدیریت کرد؟
اگر شما یا فردی که می‌شناسید با بیشفعالی (ADHD) دستوپنجه نرم می‌کنید، ممکن است مدیریت کارهای روزمره برایتان چالش‌برانگیز باشد. از فراموشی و بی‌نظمی گرفته تا مشکل در تمرکز و انجام وظایف، ADHD می‌تواند در هر سنی بر کار، روابط و زندگی شخصی تأثیر بگذارد. اما خبر خوب این است که با استفاده از روش‌های مناسب، می‌توانید علائم ADHD را مدیریت کنید و کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشید. در ادامه به نقل از وبسایت Advanced Psychiatry Associates به برخی از روش‌هایی برای مدیریت بیشفعالی اشاره خواهیم کرد:
-
سازماندهی و برنامه‌ریزی روزانه
یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید برای مدیریت ADHD انجام دهید، سازماندهی محیط و زمان است. وقتی که برنامه مشخصی برای روزتان داشته باشید، احتمالاً کمتر دچار سردرگمی و فراموشی می‌شوید. هر شب قبل از خواب، یک فهرست از کارهایی که باید روز بعد انجام دهید بنویسید. با شروع روز و دانستن کارهایی که پیش رو دارید، احساس کنترل بیشتری خواهید داشت.
کارهای مشابه را کنار هم قرار دهید. مثلاً تمام پیام‌ها و تماس‌ها را در یک زمان خاص از روز جواب دهید تا کمتر حواس‌تان پرت شود.
-
رعایت یک روتین روزانه
داشتن یک روتین منظم می‌تواند به شما کمک کند تا کارها را راحت‌تر انجام دهید و از پراکندگی ذهنی جلوگیری کنید. مثلا عادت کنید که کلیدهایتان را بلافاصله پس از وارد شدن به خانه در همان جایی بگذارید که همیشه قرار می‌دهید. یا قبل از رفتن به خرید، لیست خود را بررسی کنید تا چیزی از قلم نیفتد.
برای انجام کارهای روزمره، مانند شستن لباس‌ها، زمانی مشخص در روز در نظر بگیرید تا نظم به زندگی شما بیشتر وارد شود.
-
تقسیم کارهای بزرگ به مراحل کوچک
اگر پروژه‌ای بزرگ یا پیچیده دارید، به جای این که تمام آن را یکجا انجام دهید، آن را به قسمت‌های کوچکتر تقسیم کنید. این کار باعث می‌شود تا در هر مرحله احساس پیشرفت کنید و فشار کمتری تحمل کنید.
برای شروع هر کار بزرگ، یک تایمر بگذارید و فقط روی یک بخش از کار تمرکز کنید تا دچار استرس نشوید.
-
کاهش حواس‌پرتی‌ها
افرادی که ADHD دارند، معمولاً در محیط‌های شلوغ و پر از حواس‌پرتی مشکل دارند. برای حفظ تمرکز، محیط خود را تا حد امکان ساده و خلوت کنید. در خانه، از شلوغی‌ها و وسایل غیرضروری دوری کنید و در محیط کار، زمان‌هایی را برای انجام کارها اختصاص دهید که حواس‌تان کمتر پرت شود.
استفاده از هدفون‌های ضد نویز یا تغییر محیط کار به مکانی آرام‌تر می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر تمرکز کنید.
-
احترام به محدودیت‌های خود
گاهی اوقات، افراد دارای ADHD بیش‌ازحد از خودشان انتظار دارند و وظایف زیادی را به دوش خود می‌گذارند. مهم است که به محدودیت‌های خود توجه کنید و از انجام کارهایی که بیش از حد توان‌تان هستند خودداری کنید. وقتی به خودتان احترام بگذارید و مسئولیت‌هایتان را مدیریت کنید، از احساس شکست و اضطراب جلوگیری خواهید کرد.
یاد بگیرید که در مواقع ضروری “نه” بگویید. این به شما اجازه می‌دهد تا تمرکز بیشتری بر روی کارهای ضروری داشته باشید و از انجام کارهای غیرضروری خودداری کنید.
-
درخواست کمک حرفه‌ای
اگر احساس می‌کنید که نشانه‌های ADHD شما بسیار شدید است و روی زندگی‌تان تاثیر زیادی گذاشته است، درخواست کمک از یک روانشناس یا متخصص سلامت روان می‌تواند بسیار مؤثر باشد. مشاوره و درمان‌های تخصصی شامل درمان‌های رفتاری و دارویی می‌توانند به شما کمک کنند تا کنترل بیشتری بر نشانه‌های ADHD داشته باشید.
متخصصان سلامت روان می‌توانند با استفاده از روش‌هایی مانند مشاوره شناختی-رفتاری (CBT)، درمان‌های دارویی و تکنیک‌های دیگر، به شما در مدیریت نشانه‌ها کمک کنند و شیوه‌های مناسبی برای سازگاری با این اختلال به شما آموزش دهند. مشاوره مداوم و پیگیری درمان می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشید و احساس کنترل بیشتری بر رفتارهای خود داشته باشید.
آیا بیشفعالی در همۀ افراد تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند؟
اختلال کمتوجهی/بیشفعالی (ADHD) مسیری یکسان برای همۀ افراد ندارد. در حالی که برخی افراد با افزایش سن شاهد کاهش علائم خود هستند، گروهی دیگر همچنان با چالش‌های این اختلال دستوپنجه نرم می‌کنند. اما چه عواملی تعیین می‌کنند که ADHD تا بزرگسالی ادامه پیدا کند یا خیر؟
-
ژنتیک و زمینه‌های خانوادگی
تحقیقات نشان می‌دهد که وراثت نقش مهمی در ماندگاری علائم ADHD دارد. افرادی که سابقۀ خانوادگی این اختلال را دارند، بیشتر در معرض تداوم علائم در بزرگسالی هستند.
-
نوع و شدت علائم adhd در کودکان
کودکانی که علائم شدیدتر یا ترکیبی از بی‌توجهی و بیشفعالی را تجربه می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ماندگاری این اختلال در بزرگسالی هستند. برعکس، افرادی که علائم خفیف‌تری دارند ممکن است با گذر زمان بهبودی بیشتری را تجربه کنند.
-
محیط و سبک زندگی
محیط خانوادگی، حمایت‌های اجتماعی و مهارت‌های مدیریت استرس می‌توانند تأثیر زیادی بر روند ADHD داشته باشند. افرادی که از حمایت‌های روانی و آموزشی برخوردار هستند، بهتر می‌توانند علائم را مدیریت کنند و احتمال کاهش آن در آنها بیشتر است.
-
تشخیص و درمان زودهنگام
دسترسی به درمان‌های مؤثر در دوران کودکی و نوجوانی، مانند دارو درمانی و روان‌درمانی می‌تواند نقش کلیدی در کنترل و کاهش علائم ADHD داشته باشد. افرادی که دیرتر تشخیص داده می‌شوند یا درمان مؤثری دریافت نمی‌کنند بیشتر در معرض ماندگاری علائم هستند.
-
تحولات مغزی و عصبی
برخی مطالعات تصویربرداری مغزی نشان می‌دهد که در افراد مبتلا به ADHD، برخی نواحی مغز دیرتر به بلوغ می‌رسند. این تأخیر در رشد مغزی ممکن است در برخی افراد با گذر زمان جبران شود و علائم کاهش یابد، اما در برخی دیگر این روند ادامه پیدا می‌کند.
کلام آخر
اختلال کمتوجهی/بیشفعالی (ADHD) برای هر فرد مسیر متفاوتی دارد. بعضی افراد با گذشت زمان و دریافت حمایت مناسب می‌توانند علائم خود را بهتر مدیریت کنند، اما برخی دیگر ممکن است همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو باشند. آنچه مهم است، آگاهی و اقدام به‌موقع برای مدیریت این اختلال است. با شناخت بهتر ADHD و بهره‌گیری از راهکارهای مؤثر، می‌توانید زندگی متعادل‌تر و آرام‌تری را تجربه کنید.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با علائم ADHD مواجه هستید و نیاز به راهنمایی و حمایت تخصصی دارید، می‌توانید از خدمات روانشناسی کلینیک روانپویشی آگاه بهره‌مند شوید.
منابع
https://advancedpsychiatryassociates.com/resources/blog/strategies-for-adults-living-with-adhd
دیدگاهتان را بنویسید