اختلال کاتاتونیا چیست؟ روان گسیختگی کاتاتونی
این مقاله توسط روانشناسان، دکتر میترا کامران و مریم کریم پور از نظر تخصصی بررسی و تایید شده است.
اختلال کاتاتونیا یک وضعیت روانی جدی است که افراد مبتلا به آن، دچار اختلالات حرکتی و رفتاری میشوند. این افراد معمولاً به شکلی رفتار میکنند که برای اطرافیانشان غیرطبیعی یا غیرمنتظره است؛ مثلاً نسبت به محرکهای محیطی هیچ واکنشی نشان نمیدهند. سایر علائم این اختلال میتواند شامل لالی انتخابی، تقلید حرکات و رفتار دیگران یا انعطافپذیری مومیشکل باشد. خوشبختانه کاتاتونیا با روشهایی مثل الکتروشوک تراپی یا دارودرمانی قابلدرمان و بهبودی است. اگر میخواهید به طور کامل با این اختلال آشنا شوید، تا انتهای این مقاله از وبسایت کلینیک روانشناسی آگاه با ما همراه باشید. همچنین برای دریافت مشاوره آنلاین میتوانید از لیست روانشناسان، درمانگر مناسب خود را انتخاب کنید.
فهرست محتوا:
Toggleکاتاتونیا چیست؟
اختلال کاتاتونیا در روانشناسی، یک وضعیت روانی حرکتی شدید و شکلی از روانگسیختگی است که باعث بروز مشکلات حرکتی و ناهنجاریهای رفتاری میشود. این عارضه با ایجاد اختلال در عملکرد بخشهای خاصی از مغز نحوۀ پردازش اطلاعات و واکنش شخص به دنیای اطراف را مختل میکند. مناطقی از مغز که تحتتأثیر قرار میگیرند، مناطقی هستند که کنترل حرکت، حواس پنجگانه، حافظه، خودکنترلی و عملکردهای شناختی را برعهده دارند. مثلا افراد مبتلا به کاتاتونیا به مدت طولانی بدون تحرک و ثابت میمانند؛ یا اینکه بهصورت مداوم حرکات غیرطبیعی و بیمعنی انجام میدهند.
درگذشته بهاشتباه تصور میشد که کاتاتونی فقط در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ میدهد و یکی از زیرشاخههای این اختلال در نظر گرفته میشد؛ ولی امروزه مشخص شده است که کاتاتونیا میتواند در طیف گستردهای از اختلالات روانی و بیماریهای جسمی رخ دهد. در واقع اسکیزوفرنی کاتاتونیک دیگر به طور رسمی وجود ندارد و فقط برای توصیف فردی که مبتلا به اسکیزوفرنی است و علائم کاتاتونی را نیز نشان میدهد استفاده میشود. سایر بیماریها و اختلالات روانی که میتوانند باعث بروز کاتاتونی شوند نیز شامل موارد زیر هستند:
- اختلال دوقطبی
- اختلال اسکیزوافکتیو؛ ترکیبی از علائم سایکوز به همراه اختلالات خلقی
- اختلال افسردگی
- اختلال طیف اوتیسم
- بیماریهای خودایمنی؛ مانند لوپوس یا اماس
- بیماریهای دژنراتیو یا تحلیلکننده مغز؛ مانند دمانس یا پارکینسون
- سندرم داون
- مصرف دارو یا مواد مخدر
- آنسفالیت؛ التهاب حاد بافت مغزی
- صرع
- ناتوانی ذهنی
- هیدروسفالی؛ افزایش حجم مایع مغزی نخاعی داخل بطنهای مغز
- سکته مغزی
انواع اختلال کاتاتونیا
کاتاتونیا همیشه باعث کاهش فعالیت یا ناتوانی در حرکت نمیشود؛ بلکه سطوح مختلفی دارد و هر فرد ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. در ادامه با انواع مختلف این اختلال بیشتر آشنا میشویم:
-
هیپرکینتیک یا فعالیت بیش از حد (Hyperkinetic Catatonia)
برخلاف انواع دیگر کاتاتونیا که با بیحرکتی و تثبیت حالتهای بدن همراه هستند، کاتاتونیای هیپرکینتیک باعث افزایش شدید فعالیتهای حرکتی و انجام حرکات غیرطبیعی، تکراری و بیهدف میشود. همچنین این نوع اختلال میتواند باعث رفتارهای عجیبوغریب، تقلید از نحوه حرکت یا صحبت دیگران، بیقراری، پرخاشگری و آسیب به خود شود.
-
هیپوکینتیک یا کاهش شدید فعالیت (Hypokinetic Catatonia)
این شکل از اختلال کاتاتونیا رایجتر است و با کاهش قابلتوجه فعالیتهای حرکتی مشخص میشود. کاتاتونیای هیپوکینتیک میتواند تأثیرات جدی بر عملکرد روزانه فرد داشته باشد؛ زیرا بیمار به محرکهای محیطی واکنشی نشان نمیدهند و خود را در یک وضعیت یا موقعیت غیرعادی نگه میدارد. همچنین گاهی دیگران میتوانند بهراحتی وضعیت بدنی آنها را تغییر دهند.
-
کاتاتونیای ترکیبی
این نوع کاتاتونی ترکیبی از ویژگیهای کاتاتونی هیپرکینتیک و هیپوکینتیک است. در واقع یک فرد مبتلا به کاتاتونی ترکیبی میتواند بهسرعت بین رفتارهای هیپوکینتیک و هیپوکینتیک تغییر کند.
علائم اختلال کاتاتونیا
معمولاً علائم اختلال کاتاتونیا باعث عدم تحرک یا انجام حرکات عجیب، نامنظم و شدید در فرد میشود که در صورت عدم درمان میتواند ساعتها یا حتی روزها ادامه یابد. البته درحالیکه شخص نمیتواند صحبت یا حرکت کند، هنوز هوشیار و آگاه است و ممکن است احساسات شدیدی مثل اضطراب را تجربه کند. همچنین ازآنجاییکه این اختلال میتواند بسیاری از نواحی مختلف مغز را مختل کند، باعث بروز علائم متعددی میشود که بر اساس گزارش وبسایت clevelandclinic این علائم شامل موارد زیر است:
تحریکپذیری
افزایش تحریکپذیری، بیقراری و سراسیمگی میتواند یکی از علائم کاتاتونیا باشد؛ البته به شرطی که واکنشهای فرد نسبت به محیط نباشد و خودبهخود رخ دهد.
کاتالپسی
کاتالپسی شرایطی است که با سفتی و ثابتشدن غیرطبیعی عضلات بدن همراه است. در این وضعیت، فرد بهصورت ناگهانی دچار خشکی شدید عضلات میشود و قادر به حرکتدادن اعضای بدن خود نیست.
اکولالیا
منظور از اکولالیا وقتی است که بیمار آنچه که دیگران میگویند را بدون هدف مشخص و کاملاً بیمعنی تقلید و تکرار میکند.
اکوپراکسی
اکوپراکسی هم شبیه اکولالیا است؛ با این تفاوت که بیمار حرکات شخص دیگری را بدون هدف تقلید میکند.
کجومعوج کردن صورت یا Grimacing
در این حالت بیمار یک حالت ثابت و عجیب را در چهره خود نگه میدارد که در آن عضلات صورت سفت و منقبض هستند.
منریسم
منریسم به حالتی گفته میشود که در آن بیمار برخی حرکات یا رفتارهای عادی و طبیعی را به روشی غیرعادی یا اغراقآمیز انجام میدهد.
موتیسم یا لالی انتخابی
در حالت موتیسم بیمار باوجوداینکه توانایی صحبتکردن دارد؛ اما اصلاً صحبت نمیکند و کاملاً ساکت است. همچنین نسبت به صحبتهای اطرافیان نیز پاسخی نمیدهد.
واکنشهای مقاومتی یا Negativism
در این حالت بیمار فعالانه نسبت به درخواستها، دستورات یا تلاشهای درمانی مقاومت میکند. نگاتیویسم انواع مختلفی دارد که شامل مقاومت در برابر دستورات، حرکات متناقض، عدم پاسخگویی به تحریکات و رفتار ضداجتماعی است.
تثبیت حالت بدن یا Posturing
به این حالت موقعیتگیری کاتاتونیک نیز گفته میشود و در آن بیمار وضعیت بدنی خود را به شکلی قرار میدهد که برای افراد سالم سخت و غیرممکن است؛ بدون اینکه تلاش کند در موقعیت راحتتری قرار گیرد. البته برخلاف حالت کاتالپسی شخص دیگری باعث حرکات بدنی بیمار نمیشود و خود بیمار این کار را انجام میدهد.
استریوتایپی
منظور از استرتوتایپی انجام حرکات تکراری و بدون هدف توسط بیمار است؛ برای مثال این حرکات میتوانند شامل بازی با انگشتان، دستزدن یا مالش بدن باشند.
گیجی یا Stupor
در این حالت بیمار با اینکه بیدار است؛ اما ممکن است برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت و بدون حرکت بماند و نسبت به صدا، لمس یا سایر محرکهای محیطی هیچ واکنشی نشان نمیدهد.
انعطافپذیری مومیشکل
در این شرایط شخص دیگری میتواند وضعیت بدن بیمار را تغییر دهد و بیمار بدون اینکه تلاش کند به وضعیت قبلی خود برگردد، در این وضعیت قرار میگیرد.
علت ایجاد اسکیزوفرنی کاتاتونیک
باوجود مطالعات متعددی که تا امروز انجام شده است؛ کارشناسان هنوز نمیدانند که دقیقاً چه چیزی باعث بروز حالت کاتاتونیا در افراد مختلف میشود. با اینحال، نتایج تحقیقات نشان میدهد که این بیماری ناشی از اختلال در عملکرد مغز است؛ فعالیت غیرعادی مغز میتواند ناشی از عدم تعادل در سطح برخی انتقالدهندههای عصبی مثل دوپامین، گلوتامات، سروتونین و گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) باشد. کارشناسان معتقدند که این عدم تعادل بهاحتمال زیاد توسط عوامل ژنتیکی ایجاد میشود. سپس تأثیر ژنتیک در کنار برخی محرکهای محیطی مانند استرس فرد را مستعد ابتلا به این بیماری میکند.
باتوجهبه گزارش سایت verywellmind سایر شرایطی که به نظر میرسد باعث بروز اختلال کاتاتونیا میشوند، عبارتاند از:
- اختلالات روانی: کاتاتونی یا رفتار کاتاتونیک یک وضعیت روانی جدی است که میتواند به دلیل ابتلا به اختلالات روانی مختلف مثل اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو، اختلال دوقطبی و اختلال افسردگی اساسی بروز یابد.
- مصرف الکل یا مواد مخدر: رفتار کاتاتونیک ممکن است ناشی از عوارض جانبی اعتیاد مواد مخدر یا الکل باشد. زیرا برخی مواد مخدر بهویژه موادی که بر سیستم عصبی تأثیر میگذارند، مانند کوکائین و آمفتامینها، باعث تغییر سطح انتقالدهندههای عصبی میشوند.
- بیماریهای جسمی: برخی دیگر از بیماریها مثل دیستونی، انسفالوپاتی، لوپوس، HIV و نارسایی کلیه میتوانند باعث ایجاد کاتاتونیا شوند.
همچنین طبق مقالهای از وبسایت healthline سابقه خانوادگی و رفتار، سبک زندگی و مصرف مواد مخدر و الکل هم در ایجاد این اختلال تاثیرگذار است:
Family history is a risk factor for this condition. However, a person’s own lifestyle and behavior may also be related. Catatonic schizophrenic episodes have been linked to substance misuse.
For example, a person who already has a predisposition to the disorder may experience a full episode after a night of engaging in drug use. This is because mind-altering substances also contribute to changes in brain chemistry. When combined with existing chemical imbalances in a person’s brain, the impact of drugs and alcohol can be strong.
همچنین بخوانید: اختلال اضطراب اجتماعی
چه افرادی بیشتر در معرض اختلال کاتاتونیا هستند؟
برخی عوامل میتوانند احتمال بروز حالت کاتاتونیا را افزایش دهند؛ این عوامل شامل موارد زیر است:
- افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به اختلال کاتاتونیا را دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستند.
- افرادی که رویدادهای استرسزا مانند مرگ عزیزان و تروماهای شدید در دوران کودکی یا بزرگسالی را تجربه میکنند، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای بروز کاتاتونیا باشند. همچنین نداشتن حمایتهای اجتماعی و خانوادگی هم میتواند احتمال بروز این اختلال را افزایش دهد.
- آسیبدیدن مناطق خاصی از مغز مثل سیستم لیمبیک و نواحی مربوط به کنترل حرکات یا ابتلا به عفونتهای شدید مغزی مانند انسفالیت یا مننژیت میتواند منجر به بروز علائم کاتاتونیا شوند.
- برخی مشکلات متابولیک مانند کمبود ویتامین B12، کمبود سدیم در خون یا افزایش پتاسیم میتوانند منجر به بروز کاتاتونیا شوند. همچنین عدم تعادل هورمونی، بهویژه مشکلات تیروئیدی مانند کمکاری تیروئید هم میتواند با بروز علائم این اختلال مرتبط باشند.
- استفاده یا قطع ناگهانی برخی داروهای ضد روانپریشی مانند هالوپریدول، میتواند باعث عود یا بروز علائم کاتاتونیک شود. علاوه بر این، قطع ناگهانی داروهای آرامبخش مانند بنزودیازپینها نیز میتواند منجر به بروز علائم این اختلال شود.
کاتاتونیا در کودکان
اگرچه روانگسیختگی کاتاتونیایی بیشتر در بزرگسالان مشاهده میشود؛ اما ممکن است در کودکان نیز رخ دهد. این اختلال در کودکان بهصورت حاد یا مزمن ظاهر شده و باعث بروز مجموعهای از علائم حرکتی و رفتاری شامل بیحرکتی، تثبیت حالتهای غیرطبیعی بدن، مقاومت در برابر دستورات و حرکات غیرطبیعی میشود. ابتلا به کاتاتونیا در سنین پایین معمولاً نشانهای از اختلالات روانی، رشدی یا عصبی – روانی است. همچنین ممکن است این اختلال رشد فیزیکی و روانی کودک را مختل کند؛ به همین دلایل باید تحت تشخیص و درمان بهموقع قرار گیرد. البته برخی روشهای درمانی ممکن است برای کودکان متفاوت از بزرگسالان باشد.
راههای تشخیص کاتاتونیا
متأسفانه هنوز هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص اختلال کاتاتونیا وجود ندارد و متخصصان سلامت روان با استفاده از ترکیبی از روشهای مختلف شامل مصاحبه بالینی، ارزیابی روانشناختی، معاینات عصبی و تصویربرداری از مغز این اختلال را تشخیص میدهند. پس از تشخیص رفتار کاتاتونیک باید علت بروز این اختلال را نیز تشخیص دهند تا در صورت نیاز اختلال اصلی درمان شود.
در طول مصاحبه بالینی در صورت امکان از بیمار سؤالاتی در مورد افکار، احساسات و الگوهای رفتاری او میپرسند. سپس درباره علائم، زمان شروع، شدت و تأثیر آنها بر زندگی بیمار صحبت میکنند. البته اگر بیمار در حالت بیحسی کاتاتونیک باشد و قادر به صحبتکردن نباشد، معمولاً این سؤالات را از خانواده وی میپرسند.
سپس در طول معاینه عصبی رفلکسها، واکنشها و نحوه پاسخ به محرکها را بررسی میکنند. درنهایت گاهی اوقات ممکن است پزشک انجام تصویربرداری از مغز مثل سیتیاسکن، امآرآی و. را تجویز کند. همچنین ممکن است با نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرام (EEG) فعالیت الکتریکی مغز را تجزیهوتحلیل و ثبت کنند که به تشخیص دقیقتر کمک میکند.
راههای درمان اختلال کاتاتونیا
بهطورکلی برای درمان اختلال کاتاتونیا از روشهایی مثل الکتروشوک تراپی، دارو درمانی یا گاهی رواندرمانی استفاده میشود؛ ولی انتخاب هر یک از این روشها باتوجهبه علت بروز آن و شرایط فرد انجام میشود. برای مثال اگر کاتاتونیا ناشی از اسکیزوفرنی باشد، باید ابتدا اسکیزوفرنی درمان شود تا بهتدریج علائم کاتاتونیا هم بهبود یابد. در ادامه با روشهای درمان این اختلال بیشتر آشنا میشویم:
-
دارودرمانی برای کاتاتونیا
طبق مقالهای در سایت medicalnewstoday برای شروع دارودرمانی در بیماران مبتلا به کاتاتونیا معمولاً داروهای زیر تجویز میشوند:
- بنزودیازپینها: بنزودیازپینها که شامل لورازپام، کلونازپام، دیازپام و زولپیدم هستند، رایجترین دارو برای درمان این اختلال هستند؛ زیرا اثر آرامبخشی دارند و میتوانند اضطراب را کاهش دهند. همچنین این نوع داروها در درمان کاتاتونیا بیخطر و بسیار مؤثر هستند. در واقع طبق آمار بین ۶۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به کاتاتونیا در صورت درمان با بنزودیازپینها بهبود علائم را تجربه میکنند.
- داروهای ضد روانپریشی: داروهای ضد روانپریشی نیز ممکن است برای درمان این اختلال تجویز شوند؛ اما معمولاً درمانهای خط اول نیستند. زیرا گاهی استفاده از آنها در درمان کاتاتونیا نتایج معکوسی به همراه دارد. برای مثال این داروها میتوانند باعث تبدیل کاتاتونیا به کاتاتونی بدخیم یا سندرم بدخیم نورولپتیک شوند. بااینحال، داروهای ضد روانپریشی پس از بهبود علائم اولیه کاتاتونیا برای درمان سایر علائم بسیار مفید هستند.
- داروهای ضدافسردگی و داروهای تثبیتکننده خلقوخو: از این نوع داروها در درمان افراد مبتلا به کاتاتونیا که دارای اختلالات خلقی مانند افسردگی هستند، استفاده میشود.
- باربیتوراتها: باربیتوراتها داروهای آرامبخش و ضدتشنج هستند که سیستم عصبی مرکزی را سرکوب میکنند. این داروها میتوانند بهسرعت علائم کاتاتونیا را تسکین دهند؛ ولی اگر در طولانیمدت استفاده شوند، خطر وابستگی و اعتیاد به آنها وجود دارد.
البته تجویز دارو برای درمان اختلالات روانی حتماً باید توسط روانپزشک انجام شود و نباید بدون نسخه پزشک مصرف کرد.
-
الکتروشوک درمانی
الکتروشوک درمانی (ECT) روشی است که در آن توسط الکترودها یک جریان الکتریکی بسیار خفیف به ناحیهای از مغز اعمال میشود. این جریان میتواند نحوه فعالیت سلولهای عصبی را تغییر دهد و از این طریق به بهبود علائم کمک میکند. تحقیقات نیز نشان داده است که درمان ECT بسیار مؤثر است و تقریباً به همه افراد مبتلا به کاتاتونیا کمک میکند. البته این روش برای افرادی که مبتلا به کاتاتونی بدخیم هستند یا افرادی که به داروها یا درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند، مناسب است.
-
رواندرمانی
برای بیماران مبتلا به کاتاتونیا دارودرمانی یا الکتروشوک بخش اصلی درمان هستند؛ ولی گاهی اوقات ترکیب این روشها با رواندرمانی تأثیر بهتری به دنبال دارد. در رواندرمانی درمانگر تلاش میکند تا مهارتهای مقابلهای و نحوه برخورد با موقعیتهای استرسزا را به مراجع آموزش دهد. البته در مواردی که مراجع علائم شدید یا روانگسیختگی را تجربه میکند، رواندرمانی انتخاب مناسبی نیست.
-
بستریشدن در بیمارستان
در مواردی که افراد علائم شدیدی را تجربه میکنند معمولاً متخصصین توصیه میکنند در بیمارستان بستری شوند؛ زیرا در بیمارستان به درمان مداوم، مراقبتهای حرفهای و امکانات بهتر دسترسی دارند.
به این نکته هم توجه کنید که مدتزمان بهبودی کاتاتونیا تا حدی به اختلالی که همراه با آن اتفاق میافتد و روند درمان بستگی دارد. البته شروع بهموقع درمان بسیار مهم است؛ زیرا هر چه فرایند بیماری طولانیتر باشد، احتمال پاسخ به روشهای درمانی کاهش مییابد. همچنین افراد مبتلا به اختلالات خلقی مثل اختلال دوقطبی یا افسردگی، نسبت به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بهتر به درمان پاسخ میدهند. بااینحال، همه چیز بستگی به شرایط بیمار دارد؛ در نتیجه بهتر است با یک متخصص سلامت روان راجع به این موضوع صحبت کنید تا باتوجهبه شرایط چشمانداز این بیماری را برایتان توضیح دهد.
چطور از روان گسیختگی کاتاتونی پیشگیری کنیم؟
ازآنجاییکه علت دقیق بروز این اختلال مشخص نیست و به طور غیرقابلپیشبینی اتفاق میافتد؛ بنابراین نمیتوان از آن پیشگیری کرد یا خطر وقوع آن را کاهش داد.
عوارض اسکیزوفرنی کاتاتونیک
اگر اختلال کاتاتونیا درمان نشود میتواند مشکلاتی متعددی ایجاد کند که این مشکلات ممکن است بر بخشهای مختلف زندگی بیمار تأثیرگذار باشد. برخی از این عوارض و مشکلات شامل موارد زیر است:
- ابتلا به افسردگی یا سایر اختلالات روانی
- افکار یا رفتار خودکشی
- سوءتغذیه
- ابتلا به بیماریهایی مثل آمبولی ریه و ذاتالریه به دلیل عدم تحرک
- مشکلات بهداشتی مثل بیتوجهی به بهداشت شخصی، حمام نرفتن و…
- سوءمصرف مواد که ممکن است شامل الکل، مواد مخدر و داروها باشد
- ناتوانی در یافتن یا حفظ شغل مناسب و در نتیجه فقر و انزوای اجتماعی
- ناتوانی در تحصیل یا حضور در مدرسه یا دانشگاه
- بروز رفتارهای ضداجتماعی و در نتیجه مرتکب جرم شدن
البته در برخی موارد، کاتاتونیا میتواند عوارض کشندهای هم داشته باشد که به آن کاتاتونی بدخیم گفته میشود. در این شرایط کاتاتونیا عملکرد سیستم عصبی خودمختار را مختل میکند. سیستم عصبی خودمختار فرایندهای خودکار بدن مانند ضربان قلب، فشارخون و گوارش را کنترل میکند؛ در نتیجه اختلال در این فرایند میتواند باعث مرگ شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. علائم کاتاتونی بدخیم عبارتاند از:
- بالارفتن دمای بدن و تب خطرناک
- ضربان قلب سریع
- تعریق شدید
- فشارخون ناپایدار
- سیانوز؛ در این حالت اکسیژن خون کم است که باعث میشود مناطقی از پوست مثل اطراف لبها و ناخنهای دست آبی شوند
جمع بندی
در این مقاله راجع به اختلال کاتاتونیا صحبت کردیم، این اختلال با تأثیر منفی در عملکرد مغز واکنشهای حرکتی و رفتاری نسبت به محیط را مختل میکند. کاتاتونیا قبلاً بهعنوان یکی از نشانههای اسکیزوفرنی شناخته میشد؛ ولی امروزه مشخص شده است که این اختلال میتواند در کنار سایر اختلالات روانی و جسمی رخ دهد. این وضعیت میتواند باعث بروز علائم و عوارض متعددی شود؛ به همین دلیل باید نسبت به تشخیص و درمان آن دراسرعوقت اقدام کرد.
درباره فاطمه شهبازی
من فاطمه شهبازی فارغالتحصیل کارشناسی روانشناسی از دانشگاه یزد هستم. بیشتر به رویکردهای پویشی و تحلیلی علاقهمند هستم و اکثر مطالعاتم هم در این زمینه است و در کارگاههای مربوط هم شرکت میکنم. از سال ۱۴۰۰ نیز درمان فردیام را با رویکرد istdp شروع کردم. همچنین از پاییز سال ۱۴۰۲ به عنوان نویسنده بلاگ با کلینیک آگاه همکاری میکنم و هدف من آگاهکردن و افزایش اطلاعات افراد جامعه راجع به مسائل روانشناختی است.
نوشتههای بیشتر از فاطمه شهبازی
دیدگاهتان را بنویسید