قضاوت و دخالت دیگران در تربیت فرزند
به عنوان یک انسان همه ما بارها در معرض قضاوت دیگران قرار گرفته‌ایم و حس ناخوشایندی را تجربه کردیم، به فکر فرو رفتیم و جملاتی را با خودمان تکرار کردیم: «یعنی اشتباه کردم؟» «با اینکارم فرصتی رو از خودم دریغ کردم؟»
طبیعتا وقتی وارد مرحله جدیدی از زندگی که «والد شدن» است می‌شوید، این قضاوت‌ها همچنان ادامه دارد اما با یک تفاوت مهم. اینبار قضاوت دیگران درباره مسئولیت شما در مورد فرزندتان است که از عزیزترین و ارزشمندترین افراد زندگی شماست؛ فردی که شما همواره در تلاشید برای او بهترین‌ها رقم بخورد.
بنابراین در این موقعیت قضاوت دیگران علاوه بر درگیر کردن ذهنتان با سوالات گوناگون، بار اضافه‌تری هم دارد. بارِ سنگین «احساس گناه»؛ والدین با هر قضاوتی که از دیگران می‌شنوند، خود را زیر سوال می‌برند و احساس گناه می‌کنند. این احساس در برخی از والدین زیاد است به اندازه‌ای که می‌تواند بر کیفیت زندگی خودشان و نوع تعاملشان با فرزندشان تاثیر بگذارد.
در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم چطور قضاوت دیگران می‌تواند بر تعامل شما با فرزندتان اثرات منفی بگذارد. همچنین برای بهبود فرزندپروری و چالش های روبرو، پیشنهاد می‌کنیم از یک روانشناس خوب کمک بگیرید.
چرا دیگران والدین را قضاوت می‌کنند؟
معمولا دیگران به ظاهر با هدف کمک کردن به والدین به آنها توصیه‌هایی می‌کنند، اما در لایه‌های زیرین ممکن است به دنبال مهر تاییدی بر روش خودشان در فرزندپروری باشند.
مثلا ممکن است به مادری بگویند: «چطور دلت میاد فرزندت رو تنها بذاری و بری سر کار، می‌دونستی تا 2 سالگی مدام باید پیشش باشی؟ من تمام ساعات روزم رو وقف بچه‌ها می‌کنم.» و این جمله سرآغاز سرزنش‌هایی است که یک مادر بر سر خودش آوار می‌کند.
گاهی اوقات هم دیگران تمایل به ارائه راه‌حل‌های سریع دارند تا بتوانند توانمندی خودشان در حل چالش‌ها را نشان دهند، برای مثال تصور کنید دوست شما در اولین لحظه دیدارتان به شما می‌گوید: «چقدر پسرت لاغره، بذار بهت بگم باید چی کار کنی تا اشتهاش باز بشه.» در این جمله راه حلی که ارائه می‌شود به احتمال زیاد مفید نیست؛ چون پیشینه و محیط زندگی و شرایط دیگر کودک در نظر گرفته نشده اما همین جمله و راه حل می‌تواند در مادر احساس ناتوانی، گناه و خشم ایجاد کند.
دلیل دیگری که ممکن است یک والد در معرض قضاوت دیگران قرار بگیرد، تقابل سبک فرزندپروری گذشته و امروز است و قرار گرفتن در رقابتی فرضی برای اینکه به والد امروز ثابت کند شیوه‌های گذشته مفیدتر بودند؛ برای مثال ممکن است در یک مهمانی یکی از اقوام شما را به خاطر در آغوش گرفتن فرزندتان سرزنش کند و بگوید: «با اینکار او را لوس و «بغلی» بار می‌آوری. روش ما باعث شد بچه‌هامون مستقل بار بیان.»
چرا قضاوت دیگران کمک‌کننده نیست؟
مهم‌ترین دلیلی که باعث می‌شود قضاوت دیگران، حتی با هدف خیرخواهانه و کمک به والدین برای آنها مفید نباشد، نبودن عنصر «همدلی» به اندازه‌ی کافی و عدم درک صحیح از شرایط والدین و کودک است.
معمولا افراد بر اساس تجربیات خودشان یا اطرافیان نزدیکشان، دیگران را قضاوت می‌کنند و توصیه‌هایی برای قدم گذاشتن در مسیری که مورد تایید خودشان هست را برای والدین بازگو می‌کنند.
از آنجایی فرد توصیه‌کننده از شرایط واقعی زندگی والدین جداست، این قضاوت‌ها نه تنها مفید نیست بلکه باعث ایجاد احساس گناه، ناتوانی و خشم در والد می‌شود و نتیجه‌ی آن در رفتار والد می‌تواند به شکل فشار بیشتر به کودک برای تغییر رفتار و شرایط باشد تا والد دیگر در معرض این قضاوت‌ها قرار نگیرد.
برای مثال مادری که به او گفته شده: «چقدر پسرت لاغره»، برای جلوگیری از دوباره شنیدن این جمله، فرزندش را سرزنش می‌کند که: «به خاطر تو خجالت کشیدم و از این بعد خودم مسئولیت غذا دادن بهت رو به عهده می‌گیرم تا از این وضع خارج بشی.»
اینجاست که ارتباط و تعامل والد و کودک دچار آسیب می‌شود و کودک به خاطر فشاری که بر او وارد می‌شود بیشتر از غذا خوردن اجتناب می‌کند و این چرخه‌ی آسیب‌رسان ادامه پیدا می‌کند.
چه کاری می‌تواند ما را در برابر قضاوت و دخالت دیگران در تربیت فرزند محافظت کند؟
اولین قدم آگاه شدن نسبت به دلایل احتمالی قضاوت دیگران است که می‌تواند به شما کمک کند تا کمتر خود را در معرض سرزنش‌های درونی قرار دهید. برای مثال زمانی که شما بدانید قضاوت دیگران به خاطر کافی نبودن فرزندپروری شما نیست؛ بلکه به خاطر حس تاییدطلبی فرد قضاوت‌کننده بر روش خودش است، در این حالت امکان مدیریت احساس گناه و خشم در شما بیشتر می‌شود.
گام بعدی این است که اگر در رابطه با فرزندتان با چالشی مواجه هستید حتما شیوه‌های صحیح برخورد کردن را با یک روانشناس کودک بررسی کنید، مزیت دیگری که اینکار دارد این است که متخصص با شما در تاب‌آوری در مقابل قضاوت‌های دیگران همراهی می‌کند.
جمع بندی:
در این مقاله به یکی از مهم‌ترین موانع فرزندپروری، یعنی “قضاوت دیگران” پرداختیم. قضاوت دیگران می‌تواند دلایلی متفاوتی داشته باشد اما هر چه که باشد به دلیل ایجاد حس ناخوشایند در والدین از جمله احساس خشم و گناه، بر رابطه والد و کودک تاثیر منفی می‌گذارد و این دقیقا همان تاثیری است که متخصصان و والدین در تلاش هستند تا آن را به کمترین حد ممکن برسانند.
بنابراین آگاه بودن نسبت به تاثیر قضاوت دیگران و شناسایی راه‌هایی که والدین می‌توانند به وسیله آنها از خودشان در برابر قضاوت دیگران مراقبت کنند بسیار مهم است.
دیدگاهتان را بنویسید