وقتی پدر و مادر دعوا میکنند چه کار کنیم؟

این مقاله توسط روانشناس سید محمد هاشمی از نظر تخصصی بررسی و تایید شده است.
زندگی همیشه عاشقانه و سرشار از اتفاقات قشنگ نیست! هر چه قدر که پدر و مادرتان رابطۀ خوبی باهم داشته باشند، هیچوقت در مورد همۀ مسائل توافق نظر نخواهند داشت! هیچ رابطۀ طولانیمدتی، بدون تعارض و تنش نیست و این کاملا طبیعی است که والدین گهگاه بر سر مسائلی مربوط به پول، ارزشهای شخصی یا برنامههای آینده با هم بحث و حتی دعوا کنند.
دعوای مادر و پدر همیشه هم چیز بدی نیست! بسیاری از محققان معتقدند این تعارض و بحثها میتوانند نقش مهمی در حفظ یک رابطۀ سالم ایفا کنند، به شرطی که از کنترل خارج نشوند! مارک کامینگز E. Mark Cummings، روانشناس دانشگاه نوتردام طی سالها پژوهش به این نتیجه رسیده است تماشای برخی از درگیریهای مامان و بابا حتی میتواند برای شما بچهها مفید باشد!
فهرست محتوا:
Toggleچه نوع دعواهایی از والدین مفید است؟
وقتی والدین درگیریهای خفیف تا متوسطی دارند و به جای قهر کردن، حرف نزدن با همدیگر یا ترک محل با اخم و عصبانیت به حل اختلافاتشان میپردازند مهارتهای حل مسئله، تنظیم احساسات و حل تعارض را یاد میدهند.
مشاجرات طوفانی و پشت سر هم والدین در مقابل چشمان شما میتواند منجر به رنج و اذیتتان شود و نگرانیهای زیادی را برای شما به همراه بیاورد:
وقتی پدر و مادر دعوا میکنند چه کنم؟ چگونه دعوای پدر و مادر را قطع کنم؟ اگر مامان و بابا بخواهند جدا شوند چه؟
چگونه دعوای پدر و مادر را قطع کنیم؟
دیدن و شنیدن دعوای والدین کار بسیار سختی است. در آن لحظات ممکن است احساس تنهایی، ناتوانی و ترس به سراغتان بیاید. آرزو کنید کاش چشمانتان را میبستید و وقتی باز میکردید، دیگر هیچ دعوا و صدایی نمیشنیدید! دوست دارید کاری کنید که بتوانید آنها را متوقف کنید اما متأسفانه هیچ راهحل جادوییای وجود ندارد که بتوانید والدینتان را از دعوا باز دارید! آنها بزرگسالانی هستند که درگیر مشاجره بر سر مسائل مرتبط با خودشان هستند و شما نمیتوانید در این موضوعات هیچ کمکی به آنها بکنید. این دعوای آنهاست و وظیفۀ شما نیست که داوری کنید یا به دنبال آشتی دادنشان باشید!
وقتی پدر و مادرتان با هم بحث میکنند، در گام اول، بهترین کار این است که از مشاجره دوری کنید. شاید نتوانید دعوا را متوقف کنید، اما کارهایی وجود دارد که میتوانید انجام دهید تا از خودتان مراقبت کنید:
وظیفه فرزندان هنگام دعوای پدر و مادر
-
درک کنید دعوای والدین طبیعی است.
شاید پدر و مادرتان در اتاق کناری شروع به داد و بیداد سر همدیگر کرده باشند یا چند روزی است که به یکدیگر بیاعتنا شدهاند. احتمالاً این موضوع به شما استرس زیادی میدهد ولی فراموش نکنید اختلاف نظر و مشاجرۀ والدین با یکدیگر طبیعی و حتی گاهی اوقات سالم است و هیچ زوجی نیستند که با هم دعوا نکنند.
-
دعوا همیشه چیز بدی نیست!
اختلاف داشتن چیزی نیست که ما بتوانیم از آن اجتناب کنیم، حتی با افرادی که دوستشان داریم!
اگر پدر و مادرتان تمام اختلافات را از شما پنهان میکنند، ممکن است این فرصت را از شما بگیرند که بدانید در هر رابطۀ سالمی، تفاوتها و مشاجرهها وجود دارد. مهم این است که چطور میتوان مسائل را حل کرد. امیدواریم پس از پایان دعوا والدینتان به شما اطلاع دهند که دیگر از دست یکدیگر عصبانی نیستند و مشکل را حل کردهاند.
همچنین بخوانید: ۵ فایده دعوای زن و شوهر!
-
تقصیر شما نیست که پدر و مادرتان دعوا میکنند.
والدین ممکن است در مورد هر موضوعی حتی در مورد چیزهای مرتبط با شما دعوا کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است در مورد هزینه مدرسه و کلاسهای شما با هم دعوا کنند و شما خود را سرزنش کنید که اگر به دنیا نیامده بودید بهتر بود و آنها هرگز دعوا نمیکردند! شاید سخت باشد اینطوری فکر کنید اما تقصیر شما نیست که والدینتان با هم دعوا میکنند.
والدین بزرگسال شما تصمیم گرفتهاند این بحث را داشته باشند و این مرتبط به خود آنهاست که به خوبی با مسئلهای برخورد نکردهاند. حتی اگر یک دعوا به نظر برسد که فقط در مورد شماست، ممکن است درباره چیزهای دیگری باشد که هیچ ربطی به شما ندارند.
-
بدانید که دعوا لزوماً به معنای جدایی والدین شما نیست
دعوای والدین قطعاً به این معنا نیست که آنها یکدیگر یا شما را دوست ندارند و قرار است طلاق بگیرند! دعوا در هر خانوادهای اتفاق میافتد و پدیدهای طبیعی است.
همچنین بخوانید: تاثیر طلاق بر کودکان و راه های کاهش اثرات آن
-
بیطرف باشید
شاید از نگاه شما یک سمت دعوا یعنی مادر یا پدر بیتقصیر باشند و بخواهید طرف او را بگیرید اما فراموش نکنید دعوا تنها موضوعی میان بزرگترهاست! شما نباید دخالت کنید یا به دنبال طرفداری یا قضاوت باشید. قطعاً هم شما و هم والدینتان عاشقانه همدیگر را دوست دارید و ورود شما به دعوا میتواند بر رابطۀ شما با هر یکی از والدین تأثیر منفی بگذارد.
-
با والدینتان در مورد دعوایشان صحبت کنید
آیا میخواهید با والدینتان در مورد دعواهایشان صحبت کنید؟ این امکان وجود دارد که والدین شما فکر کنند دعواهایشان چیز مهمی نیست. از دیدگاه شما به موضوع فکر نکرده باشند و ندانند این کارشان چقدر میتواند به شما آسیب بزند. در بیشتر موارد، صحبت با والدین در مورد اینکه چگونه دعوای آنها باعث ناراحتی شما میشود چیز خوبی است. اگر تصمیم به حرف زدن گرفتید، زمان مناسبی را برای صحبت انتخاب کنید. بهتر است در طول دعوای والدینتان این کار را نکنید و صبر کنید تا آرام شوند. برای والدین توضیح دهید که همه چیز از نظر شما چگونه به نظر میرسد. در مورد افکار و احساساتتان به آنها توضیح دهید.
همچنین بخوانید: چگونه مادر خوبی باشیم؟
-
نامه بنویسید
اگر چه بهتر است سعی کنید با والدینتان رودررو صحبت کنید، اما اگر خیلی عصبی هستید یا حرف زدن برایتان سخت است نوشتن نامه نیز کمککننده است.
-
در مورد دعوای والدینتان با کسی که به او اعتماد دارید صحبت کنید
اگر مطمئن نیستید باید با والدین خود صحبت کنید یا نه، موقع صحبت چه باید بگویید، یا اگر با آنها صحبت کردید اما چیزی تغییر نکرده باید سعی کنید یک بزرگسال قابل اعتماد را برای صحبت پیدا کنید.
کسی را انتخاب کنید که میدانید قابل اعتماد است و میتواند به شما کمک کند.
-
سعی کنید وقتی پدر و مادرتان جر و بحث میکنند، گوش نایستید
شما همهچیز را در مورد دلیل مشاجره والدینتان نمیدانید، پس ممکن است به راحتی چیزی را که شنیدهاید اشتباه متوجه شوید یا برداشت غلط کنید. استراق سمع دعوای پدر و مادر شما را بیشتر ناراحت و مضطرب میکند. در صورتی که احتمال زیادی وجود دارد خیلی زود خودشان این موضوع را میان خود حل کنند.
-
دنبال جایی آرامبخش برای خود باشید.
برای خود، مکان امنی در خانه داشته باشید که موقع مشاجرۀ والدین، جایی دور از محل دعوا بروید تا بتوانید کمی آرامتر و دور از مکالمۀ آنها باشید؛ به عنوان مثال میتوانید به اتاق خود یا حیاط خانه بروید.
-
روشی برای آرام کردن خود پیدا کنید
وقتی پدر و مادرتان شروع به مشاجره میکنند ممکن است همیشه امکان رفتن به جای دیگر را نداشته باشید. به عنوان مثال، بسیاری از والدین در طول سفرهای طولانی با ماشین دچار استرس و مشاجره میشوند. در این موقعیتها میتوانید هر کاری برای پرت کردن حواس خود انجام دهید مثلاً به موسیقی گوش دهید یا سعی کنید بر روی یک مجله یا کتاب تمرکز کنید.
-
مشاوره حرفهای بگیرید
درمانگران و مشاوران متخصصی وجود دارند که میتوانند به بزرگسالان و خانوادهها کمک کنند تا مشکلات را حل کنند. مراجعه به مشاوران خانواده میتواند به والدین کمک کند تا مشکلات خود را به نحو سازندهتری حل کنند.
تأثیر دعوای پدر و مادر روی فرزندان
قطعاً هیچ والدینی دوست ندارد فرزندانشان را از لحاظ جسمی و روحی در رنج ببینند، اما دعواهای شدید و پر تکرار آنها ممکن است باعث شود با مشکلات زیادی از جمله عزت نفس پایین و نگرانیهای مربوط به سلامت روان روبهرو شوید. حتی ممکن است برخی از این مشکلات تا بزرگسالی نیز ادامه یابند. به نقل از سایت parents دعوای پدر و مادر ممکن است چه عواقبی برای بچهها داشته باشد؟
- احساس شرم و گناه: درک دلیل دعوای والدین برای بچهها سخت است! اغلب معتقدید دلیل دعوای والدین، خودتان هستید و اگر به دنیا نیامده بودید، مادر و پدر هیچوقت با یکدیگر دعوا نمیکردند! در نهایت دچار احساس گناه شده و خود را سرزنش میکنید.
- ایجاد احساس نا امنی: خانه پناهگاه عشق و مراقبت است. دعوای والدین در مقابل شما فرزندان باعث هرج و مرج و تنش میشود و احساس امنیت شما در مورد ثبات خانواده را تضعیف میکند. شما ممکن است نگران طلاق مامان و بابا شوید یا مدام از خود بپرسید کی قرار است این اتفاقات به پایان برسد.
- مخدوش کردن رابطۀ والد فرزندی: موقعیتهای پر تعارض استرسزا هستند و منجر میشوند آنها زمان زیادی را به شما اختصاص ندهند. علاوه بر این، کیفیت رابطه ممکن است تحت تأثیر دعواها قرار گیرد، برای مامان و بابا دشوار است که پس از دعوا، رفتاری گرم و محبت آمیز با شما داشته باشند.
- افزایش استرس: شنیدن دعواهای مکرر یا شدید، بسیار استرس زاست. از آنجایی که دعواها غیرقابل پیش بینی هستند، ممکن است حالت گوش به زنگی پیدا کنید؛ یعنی تصور کنید هر اتفاق کوچکی میتواند دوباره آغازگر یک دعوای شدید دیگر باشد! استرس میتواند در رشد طبیعی و سالم شما اختلال ایجاد کند.
- افزایش پرخاشگری: اگر به طور مکرر ببینید والدینتان در حال دعوا یا مشاجره هستند چه چیزی یاد میگیرید؟ احتمالا این که راه حل مشکلات، دعوا و پرخاشگری است! قرار گرفتن در معرض دعواهای والدین این احتمال را افزایش میدهد که ناخود آگاه شما نیز با دیگران رفتار خصمانه داشته باشید.
همچنین بخوانید: پرخاشگری در کودکان و راه های درمان آن
- کاهش عملکردهای شناختی: محققان دریافتند وقتی والدین زیاد با هم دعوا میکنند، بچهها در تنظیم توجه، تمرکز و احساساتشان با مشکل بیشتری مواجه میشوند.
- مشکلات تحصیلی: مطالعات نشان داده است زندگی در یک خانوادۀ پر از درگیری، احتمال ترک تحصیل در دبیرستان و گرفتن نمرات ضعیف را افزایش میدهد.
- مشکلات رفتاری: زندگی در محیطهای ناآرام احتمال ایجاد مشکلات رفتاری را افزایش میدهد؛ مثلا تمایل به انجام رفتارهای خطرناک (دعوا در مدرسه، بزهکاری، مصرف سیگار یا مواد) یا به شدت درونگرا شدن و کنارهگیری از محیطهای اجتماعی.
- مشکلات جسمانی: جسم و روان ما اثر متقابل بر یکیدگر دارند و این تاثیر، در سنین کودکی و نوجوانی بیشتر هم هست. پریشانیهای هیجانی و ذهنی حاصل از دعواهای پدر و مادر به طور معمول خود را به صورت مشکلاتی همچون معده درد، سر درد یا مشکلات خواب نشان میدهند. علائم جسمانی اغلب باعث میشوند شما از مدرسه یا فعالیتهای خاص محروم شوید.
- نگرش منفی به زندگی: تأثیری که بیش از یک اثر جسمی و روحی است و میتواند کل زندگی شما را زیر و رو کند: دیدگاههای منفی نسبت به روابط خانوادگی و شروع به متنفر شدن از ازدواج! این نگرش منفی نسبت به زندگی میتواند سالها یا شاید برای همیشه در کنار شما بماند.
استرس دعوای پدر و مادر برای فرزند و کودک
پدر و مادر به هنگام دعوا با یکدیگر ممکن است رفتارهای مخربی را استفاده کنند که بسیار برای شما بچهها آسیبزا و استرسآور است:
- پرخاشگری لفظی مانند توهین کردن، فحش دادن و یا تهدید کردن
- پرخاشگری فیزیکی مانند ضربه زدن و هل دادن یکدیگر، شکاندن وسایل
- روشهای بیصدا مانند قهر کردن، اجتناب از صحبت با هم، ترک کردن خانه یا سکوت و تسلیم بدون حل مشکل
زندگی در خانههای پر تنش و پر مشاجره، منجر به افزایش هورمون کورتیزول (هورمون استرس) در بدن میشود و قسمت بدتر ماجرا این است دعوای پدر و مادر هیچ وقت برای شما عادی نمیشود!
در هر سنی که باشید، دعوای پدر و مادر میتواند اتفاق بسیار پر استرسی باشد و تأثیرات مخرب زیادی داشته باشد. وقتی والدین به طور مکرر از راهبردهای خصمانه استفاده میکنند، ممکن است پریشان، نگران، مضطرب و نا امید شوید. استرس ناشی از این اتفاقات ممکن است شما را دچار اختلالات خواب و مشکلات سلامتی مانند سردرد و معده درد کند یا ممکن است مکرراً بیمار شوید. استرس میتواند شما را در ایجاد روابط سالم و متعادل با همسالان خود دچار مشکل کند. حتی روابط خواهر و برادری شما نیز تحت تأثیر نامطلوب قرار گیرد و بسیار درگیر و پر چالش شود.
مارک فلین و بری، دو دانشمند انگلیسی حدود 20 سال درباره تأثیر دعوای والدین بر استرس کودکان پژوهش کردهاند و در مقاله خود، نتایج جالبی را گزارش کردهاند:
کودکانی که دارای والدینی بودند که دائماً دعوا میکردند نسبت به کودکانی که در خانوادههای آرامتری زندگی میکردند سطح کورتیزول بالاتری داشتند. در نتیجه اغلب خسته و بیمار میشدند، کمتر بازی میکردند و مشکلات خواب بیشتری داشتند.
سخن آخر
دیدن دعواها و کشمکشهای بیپایان پدر و مادر، خستهکننده و رنج آور است. ممکن است شما از اینکه نمیتوانید هیچ کاری انجام دهید احساس ناتوانی، اضطراب، غم یا افسردگی کنید. اگر نگران والدین خود هستید یا دنبال روشهایی برای کاهش استرس ناشی از تعارضات خانه و مقابله با عواقب ناشی از دعواهای مامان و بابا بر خودتان هستید، میتوانید از مشاوران نوجوانان کلینیک آگاه کمک بگیرید.

درباره سما بخشی
من سما بخشی هستم. سال 97 در رشته کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه شهید بهشتی، و سال 1400 در رشته روانشناسی در مقطع ارشد از دانشگاه تربیت مدرس فارغ التحصیل شدم. روانشناسی، حرفهای است که توأمان نیاز به دانش تئوری و عملی دارد و تبدیل به یک درمانگر حرفهای شدن، مسیری طولانی، پر پیچ و خم و البته شیرین است. از این رو، از حدود سال 1398 کارگاه و دورههای مهارتافزایی خود را شروع کردم. نوجوانی، همچون طوفان پر تلاطمی است که هم والد و هم خود نوجوان را وارد چالشهای بیپایان میکند. از این رو، برای گرون نوجون مقاله مینویسم و هدفم این است که با آگاهیبخشی و راهنمایی به والدین، به آنها و نوجوانانشان کمک کنم تا حتی شده با ذرهای آرامش بیشتر، از این دوره عبور کنند. عاشق طبیعت و سفرم؛ سفر از آن اتفاقاتی است که به سلامت روان خودم و حتی حرفه کاریام کمک میکند.
نوشتههای بیشتر از سما بخشی
دیدگاهتان را بنویسید