چه بگوییم و چه وقت بگوییم؟ در ارتباط درمانی
رواندرمانی کار دشواری است. هم برای بیماری که برای رواندرمانی مراجعه کرده و هم برای روان‌درمانگری که قصد انجام این کار را دارد.
کتاب “ارتباط درمانی: چه بگوییم و چه وقت بگوییم” نوشته‌ی پل واکتل از بین مهارت‌های مختلفی که در امر روان‌درمانگری اهمیت دارد اختصاصاَ به “کیفیت” رابطه‌ی درمانی می‌پردازد و نیز بر تاثیری که “نحوه‌ی بیان” روان‌درمانگر بر کیفیت رابطه‌ی درمانی می‌گذارد متمرکز است. موضوعی که شاید در ذهن “فن زده” درمانگران اهمیت چندانی نداشته باشد، اما در برقراری ارتباط درمانی و بیدار نگه داشتن اتحاد درمانی ( پیمان درمانی) در بیمار سهم بسزایی دارد.
هدف کتاب ارتباط درمانی: چه بگوییم و چه وقت بگوییم
این کتاب درباره‌ی فنون درمانی است؛ یعنی چگونگی حرکت از درک بیمار، به سوی بیان این درک با واژه‌ها. هدف کتاب “ارتباط درمانی: چه بگوییم و چه وقت چه بگوییم” پر کردن خلاء موجود در برنامه‌های آموزشی رواندرمانی است که به این احساس در دانشجوی درمانگری و حتی برخی درمانگران مجرب می‌انجامد: “فکر کنم می‌دانم مشکل بیمار چیست، اما چه باید بگویم؟” هدف غایی این کتاب وارسی دقیق چیزی است که درمانگر می‌تواند بگوید تا به فرایند شفا یا تغییر، یاری رساند. هدف بیان مسائل به شیوه‌ای درمانی، مواجهه با حقایق دشوار و خواسته‌های وحشت آور بیمار بدون آسیب به احساس “ارزش خود” و یا انگیختن مقاومت و آشفتگی بی‌مورد در اوست.
تغییرات ویراست دوم کتاب چه بگوییم و چه وقت بگوییم در ارتباط درمانی
ویراست دوم کتاب چه بگوییم و چه وقت بگوییم در ارتباط درمانی، ویراست قبلی را مبنای خود قرار داده است اما به میزان چشمگیری به روز شده و نوشته‌های ویراست نخست را مورد بازنگری قرار داده است. از زمان انتشار و چاپ ویراست نخست پیشرفت‌های چشگیر و هیجان انگیزی در حوزه‌ی رواندرمانی رخ داده و فصول 2 و 3 کتاب اختصاصاَ به مرور صریح این پیشرفت‌ها در تمامی شاخه‌های نظری این حوزه پرداخته‌اند؛ هرچند تاثیر این پیشرفت‌ها در سرتاسر کتاب مشهود است. تغییر دیگر ویراست دوم نسبت به ویراست نخست نوشتن یک فصل توسط همسر پل واکتل “آلن” است. که با توجه به حوزه‌ی تخصصی خود یعنی زوج درمانی، فصل 15 این کتاب درباره‌ی ارتباط با مشاوره زوج درمانی می‌باشد.
مروری کلی به مباحث کتاب چه بگوییم و چه وقت بگوییم
کتاب چه بگوییم و چه وقت بگوییم در ارتباط درمانی، نوشته‌ی “پل واکتل” متشکل از 15 فصل و 4 بخش است.
بخش اول: مقدمه و فصل یک
در مقدمه و فصل نخست واکتل به پی ریزی طرح کلی کتاب و ظرایف ارتباط درمانی می‌پردازد. در فصل اول مباحثی چون پیام اصلی مداخلات و فراپیام‌ها، توجه به تجربه‌ی بیمار از اظهار نظرهای درمانگر، درمانگر نمایی، سهم احساسات خواسته و ناخواسته‌ی درمانگر مطرح می‌شود.
بخش دو: مبانی نظری و تجربی شامل فصول 2، 3، 4، 5، 6
در فصل دو کتاب با عنوان “تکامل مداوم رواندرمانی، واکتل به مرور پیشرفت‌ها نو و همگرا در رویکردهای روانکاوی شناختی رفتاری، سیستمی و تجربه‌ای می‌پردازد.
فصل سوم متمرکز بر بحث دلبستگی در نظریات رواندرمانی و تشدید علاقه‌ی رویکردهای معاصر تر به تلویحات درمانی نظریه و پژوهش دلبستگی است.
فصل چهارم با عنوان” پویش‌های روانی چرخه‌ای 1″ و عنوان فرعیِ “چرخه‌های معیوب و مطلوب” نظریه‌ی زیربنایی مباحث مطرح شده در کتاب چه بگوییم و چه وقت بگوییم در ارتباط درمانی، یعنی نظریه روان‌پویشی چرخه‌ای را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. همانطور که از نام آن پیداست، این نظریه از دو ویژگی اساسی برخوردار است که هر دو ریشه در سنت روان تحلیل‌گری دارند: یکی نقش اساسی چرخه‌های تکرار شونده در تعامل میان افراد و دیگری چرخه‌های علیت متقابل میان فرایندهای درون روانی و وقایع زندگی روزمره.
فصل پنجم با عنوان” پویش‌های روانی چرخه‌ای 2″ و عنوان فرعیِ ” اضطراب، مواجهه و تاویل” واکتل به تکامل و تحول مفهوم اضطراب و نگاه به آن در خلل و سیر تکامل نظریه‌های درمانی می‌پردازد.
فصل ششم با عنوان” پویش‌های روانی چرخه‌ای 3″ و عنوان فرعیِ “بینش، رابطه‌ی درمانی و دنیای بیرون” درباره‌ی بینش و تجربه‌ی هیجانی اصلاحی و ارتباط بیمار- درمانگر و نیز بحث مهم “انتقال” در امر درمانی بحث می‌کند.
بخش سه: کاربردهای بالینی و رهنمودها شامل فصول 7 تا 14
در این بخش پل واکتل به مدد مثال‌های بالینی متعدد و پر شمار به بررسی چالش‌های خاصی می‌پردازد که در کار درمان مورد توجه قرار می‌گیرند و نیز به گزینه‌های متنوعی از مداخلات که برای رویارویی با آن چالش ها را در دسترس درمانگران قرار دارند می‌پردازد.
فصل هفت درباره‌ی مداخلات تسهیل کننده در برابر مداخلات اتهامی است. فصل هشت به موضوع کاوش در برابر استنطاق در جلسات رواندرمانی می‌پردازد. موضوع فصل نه تکیه برتوانایی‌های بیمار است. موضوع فصل ده با موضوع تایید و تغییر به بسط مفهوم تعارض و کاربرد بالینی آن در اتاق درمان می‌پردازد. فصل یازده درباره‌ی مداخلات اسنادی و تفاوت آن با مفهوم تلقین است. موضوع فصل دوازده قالب بندی مجدد، برچسب زنی مجدد و تناقض است. فصل سیزده به بحث خودافشایی درمانگر، چشم اندازها و مشکلات و چالش‌های مرتبط با آن می‌پردازد. فصل چهارده درباره‌ی دستیابی به راه‌حل مشکلات بیمار ذیل مفاهیم مقاومت، حل و فصل و پیگیری آن است.
بخش چهار: پیوست شامل فصل 15
فصل پانزدهم که درواقع پیوستی به کتاب اصلی است نوشته‌ی دکتر الن. ف. واکتل همسر پل واکتل و نویسنده‌ی کتاب‌های: درمان کودکان مشکل دار و خانواده‌هایشان(انتشارات گیلفورد 1994)، ما عاشق همدیگر هستیم اما… (انتشارات سنت مارتین 2000) و به همراه پل واکتل نویسنده‌ی کتاب پویایی‌های خانواده در رواندرمانی فردی( انتشارات گیلفورد 1986) می‌باشد.
موضوع این فصل از کتابِ ارتباط درمانی، بسط و تسری اصول توصیف شده در فصول قبلی در خصوص گفت و گوی درمانی برای کار با زوج‌ها می‌باشد.
دیدگاهتان را بنویسید