چطور بر ناامیدی در زندگی غلبه کنیم؟
همۀ ما فصل‌هایی از درد و را پشت سر گذاشته‌ایم. دردهایی را تجربه کرده‌ایم و با خود گفته‌ایم دیگر هیچ نور امیدی در زندگی من نخواهد تابید. گاهی تماشای درد و رنج دیگران نیز آدم را از زندگی ناامید میکند. برخی از غم‌ها در زندگی بار بسیار سنگین‌تری نسبت به توان تحملمان دارند. مهم نیست چقدر برای زندگی می‌جنگیم، ناامیدی آرام آرام در قلبمان نفوذ میکند.
گاهی اوقات حق داریم ناامید باشیم؛ اما خوانندگان عزیز! بگذارید «غم»، شما را به سمت امید سوق دهد تا اینکه در ناامیدی غرق شوید. وقتی همه‌چیز گم‌شده به نظر می‌رسد، خود را در میان غم و دردهایتان پیدا می‌کنید. سرتان را بلند کنید! روزی این عزا را به رقص تبدیل می‌کنید. روزی این ابرهای تاریک خواهند رفت و بار دیگر نور امید خواهد تابید.
در این مقاله از بلاگ کلینیک روانشناسی آگاه به ناامیدی از زندگی و راهبردهایی برای مدیریت احساس ناامیدی میپردازیم.
منظور از ناامیدی از زندگی چیست؟
احساس ناامیدی به معنای از دست دادن کامل یا عدم وجود امید در زندگی است. ناامیدی از زندگی یک وضعیت بسیار ناتوان‌کننده است؛ زیرا افراد ناامید به سمت رفتارهای خود تخریبی مانند خودآزاری و خودکشی سوق می‌دهد. کسانی که از ناامیدی رنج می‌برند هیچ شادی یا اشتیاقی در زندگیشان احساس نمی‌کنند. در عوض، تمام مدت نومیدانه منتظرند تا زندگی خالی از امیدشان به پایان برسد.
دکتر ویکتور فرانکل، روانپزشک اتریشی و بازماندۀ هولوکاست، ناامیدی را به معنای «رنج کشیدن بی‌معنی» تعریف کرد. افراد ناامید احساس می‌کنند زندگیشان کاملاً بی‌معنی است و درد و رنجشان تجربه‌ای بی‌فایده است.
بنابراین ناامیدی وضعیتی فلج‌کننده است و هیچ فردی نباید به تنهایی با آن روبهرو شود. متأسفانه بسیاری از مردم، بی‌سروصدا ناامیدی عمیقی با خود حمل می‌کنند.
چه عواملی باعث ایجاد حس ناامیدی در زندگی می‌شود؟
ناامیدی شکل‌های مختلفی دارد. گاهی اوقات ناامیدی به خاطر رویدادی خاص مانند از دست دادن یکی از عزیزان ایجاد می‌شود. اما در موارد دیگر، ناامیدی به طور غیرقابل توضیحی بدون دلیل به نظر می‌رسد.
ناامیدی مانند بسیاری از احساسات دیگر، ریشه‌های تکاملی دارد. به عبارت دیگر، ما برای بقا و رشد به احساس ناامیدی نیاز داریم. اگر یاد نمی‌گرفتیم در مواقع لازم ناامید شویم، انرژی‌مان را صرف کارهای بیهوده می‌کردیم و بقایمان به خطر می‌افتاد. سه دلیل اصلی برای ناامیدی وجود دارد:
-
اولویت هدف به جای فرآیند
گاهی اوقات ما آنقدر روی دستیابی به اهداف، متمرکز می‌شویم که فراموش می‌کنیم زندگی چطور می‌گذرد. مدام در در این فکر هستیم چطور پیشرفت کنیم و زندگی بهتری نسبت به دیگران داشته باشیم. فراموش مکنیم که از مسیر زندگی باید لذت برد. جست و جوی مدام برای پیشرفت و خوشبختی هر روز ما را غمگین تر و ناامید تر میکند.
-
انتظارات غیر معقول از دنیا و دیگران
دلیل دوم ناامیدی ناشی از انتظاراتی است که ما در مورد عوامل خارجی داریم. وقتی انتظاراتمان با شرایط واقعی مطابقت ندارد، نمی‌خواهیم آنچه اتفاق افتاده را بپذیریم و تلاش می‌کنیم نادیده‌اش بگیریم. در آخر هم می‌گوییم دنیا و مردمش با من خوب رفتار نکردند. اما بیایید قبول کنیم دنیا همیشه با خواسته‌های مطابقت ندارد و دیگران هم مسئول خواسته‌ها و احساسات ما نیستند. اگر در مورد یک موقعیت یا نتیجۀ کارمان، انتظارات زیادی داشته باشیم ناامیدی شدیدتری را تجربه می‌کنیم.
-
تجربیات دوران کودکی
سومین منبع ناامیدی ناشی از تجربیات ما در دوران کودکی است. اگر در دوران کودکی بیشتر از ظرفیتمان ناکام شویم در بزرگسالی همه‌چیز ناامیدکننده به نظر می‌رسد؛ برای مثال اگر در کودکی در به دست آوردن عشق مادر ناکام شده باشیم، در بزرگسالی همۀ رابطه‌های عاشقانه ناامیدکننده خواهند بود. حتی ممکن است از رابطۀ عاطفی با دیگران اجتناب کنیم چون تصور می‌کنیم در آخر ناامیدمان خواهد کرد؛ در نتیجه اصلا شروعش نمی‌کنیم تا ناامید نشویم.
هنگامی که بزرگسالی بالغ می‌شویم و با موقعیتی شبیه به رویداد آسیب‌زای کودکی‌مان روبهرو می‌شویم، ذهن‌مان به طور خودکار تجربۀ قبلی از دست دادن و ناامیدی را تکرار میکند.
ناامید شدن بیش از حد در کودکی باعث می‌شود نسبت به زندگی دید منفی پیدا کنیم و در هر شرایطی به دنبال عامل ناامیدکننده بگردیم. حتی اگر دلیلی برای ناامیدی وجود نداشته باشد خودمان ناهشیارانه آن دلیل را می‌سازیم تا بار دیگر مطمئن شویم زندگی به طور کلی ناامیدکننده است. اینجاست که دلیل ناامیدی برایمان مشخص نیست و به شکل هشیار نمی‌فهمیم چه اتفاقی افتاد که ناامید شدیم. فقط می‌دانیم ناامید هستیم بی‌آنکه بدانیم چرا؟
همچنین بخوانید: ترومای دورانی کودکی چیست؟ تاثیر آن بر زندگی
علائم ناامیدی در زندگی
زندگی سفری پر فراز و نشیب است و همیشه طبق برنامه پیش نمی‌رود. علائم ناامیدی عبارتند از:
- خشم
- افسردگی
- ترس
- احساس شنیده نشدن
- دیدگاه منفی به زندگی
- از دست دادن جاه‌طلبی
- انتظارات غیرواقعی
- اشکال در تنظیم احساسات
گاهی اوقات، ناامیدی عمیق می‌تواند به زندگی‌مان نفوذ کند بدون اینکه حتی متوجه شویم. ناامیدی به شکلی ناهشیار بر افکار و رفتارمان تأثیر می‌گذارد. اما چگونه می‌توانید تشخیص دهید که شما یا شخص دیگری ناهشیار با ناامیدی دست‌وپنجه نرم میکند؟
رفتارهای ظریفی وجود دارد که به عنوان شاخص های خاموش ناامیدی پنهان عمل می کند. بر اساس مقاله‌ای که در وبسایت global English editing منتشر شده، تعدادی از علائم ناهشیار ناامیدی را اینجا آورده‌ام:
-
اغلب به پشیمانی‌های گذشته فکر می‌کنید
ناامیدی‌های زندگی اغلب به صورت درگیری با گذشته ظاهر می‌شود. کسانی که به طور ناهشیار با ناامیدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند ممکن است مکرر تصمیمات و تجربیات گذشته را مرور کنند. این افراد تمایل دارند روی «چه می‌شد اگر…» و «فقط اگر…» زندگیشان تمرکز کنند.
آنها در پشیمانی گذشته گرفتار شده‌اند، سناریوها را بارها و بارها تکرار می‌کنند و نتایج متفاوتی را تصور می‌کنند که در نهایت تبدیل به یک الگوی مزمن می‌شود.
آنها در آینۀ عقب زندگی گیر کرده‌اند و نمی‌توانند به طور کامل حال را در آغوش بگیرند یا به آینده نگاه کنند. به یاد داشته باشید که همه در زندگی پشیمانی دارند، اما اگر فکر کردن مداوم بهشان، تبدیل به الگوی ثابت زندگی شود، ممکن است نشانه‌ای از ناامیدی اساسی باشد.
-
انگیزۀ کمی در زندگی دارید
تا به حال در مورد اصطلاح «درماندگی آموخته‌شده» شنیده‌اید؟ درماندگی آموخته‌شده یک مفهوم روانشناختی است که در آن فرد، پس از تجربۀ شکست‌های مکرر باور میکند هیچ کنترلی بر زندگی‌اش ندارد. او انگیزه‌اش را برای تلاش از دست می‌دهد زیرا فکر میکند همۀ تلاش‌هایش بیهوده است.
افرادی که ناهشیارانه از زندگی ناامید هستند، اغلب درمانده‌اند و انگیزۀ کمی برای زندگی و پیشرفت دارند. آنها بی‌انگیزه به نظر می‌رسند، نه به این دلیل که تنبل هستند؛ بلکه به این دلیل که احساس می‌کنند از زندگی شکست خورده‌اند.
ممکن است تلاش کمتری در محل کار یا پروژه‌های شخصی انجام دهند، از دنبال کردن سرگرمی‌ها یا علایقشان که زمانی هیجان‌زده‌شان می‌کرد دست بردارند. گویی اشتیاق به زندگی را از دست می‌دهند. سطح پایین انگیزه، اتفاقی تصادفی نیست؛ بلکه پاسخی ناهشیار به ناامیدی است.
-
برای جبران ناامیدی، بیش‌ازحد خوش‌بین می‌شوید
گاهی اوقات افرادی که ناهشیارانه از زندگیشان ناامید هستند، بیش‌ازحد خوش‌بین به نظر می‌رسند. این یک پاسخ روانشناختی پیچیده است.
فرد برای مقابله با ناامیدی درونی‌‌اش، ممکن است چهره‌ای از مثبت‌گرایی افراطی به نمایش بگذارد. انگار می‌خواهند خود و دیگران را متقاعد کند همه‌چیز کاملاً خوب است. خوش‌بینی‌اش بیش‌ازحد افراطی است و ممکن است دیگران احساس کنند این خوش بینی اجباری یا غیرطبیعی است.
- در برابر تغییر مقاوم هستید
تا به حال با کسی روبهرو شده‌اید که به طور غیرعادی در برابر تغییر مقاومت نشان می‌دهد؟ تغییر بخشی طبیعی از زندگی است اما برای کسانی که ناهشیارانه از زندگی ناامید هستند، تغییر می‌تواند تهدید باشد؛ زیرا تغییر، مجبورشان میکند با واقعیت روبهرو شود و این برای کسانی که با ناامیدی درونی دست‌وپنجه نرم می‌کنند سخت است.
-
اولویت‌های نابه‌جا
ناامیدی ناهشیار از زندگی می‌تواند باعث تحریف اولویت‌ها شود. فرد برای پرت کردن حواسش از نارضایتی و ناامیدی، چیزهایی را هدف و اولویت قرار می‌دهد که در طولانی‌مدت به او آسیب می‌رسانند؛ برای مثال فرد ناامید، کار را بر روابط شخصی در اولویت قرار می‌دهد.
این اولویت‌های اشتباه فقط انتخاب‌هایی تصادفی نیستند. تلاشی ناهشیارند برای پر کردن خلاء ایجادشده توسط ناامیدی.
-
حملۀ حسادت
همۀ ما گاهی اوقات با دیدن موفقیت یا شادی شخص دیگری به او حسادت کرده‌ایم. اما کسانی که ناهشیارانه از زندگی ناامید هستند، حسادت را بیشتر و شدیدتر تجربه می‌کنند. حسادت عمیقی که پایدار است و تمام زندگی فرد را می‌بلعد.
آنها دائماً زندگیشان را با زندگی دیگران مقایسه می‌کنند و نسبت به دستاوردها، روابط یا شادی‌شان احساس حسادت می‌کنند. این به‌معنای خواستن آنچه دیگران دارند نیست. در مورد احساس از دست دادن یا کمبود در زندگی خودشان است، بازتابی از ناامیدی و نارضایتی درونی‌شان.
-
از گفتگوهای عمیق دربارۀ زندگی اجتناب می‌کنید
تصور کنید با دوستی در حال گفت‌وگو دربارۀ زندگی، رویاها و آرزوهایتان هستید. به محض اینکه گفتگو شروع به عمیق شدن میکند، موضوع را تغییر می‌دهید یا گفت‌وگو را با شوخی منحرف می‌کنید. تا به حال فکر کرده‌اید چرا این کار را می‌کنید؟
افرادی که ناهشیارانه از زندگی ناامید هستند، اغلب از گفتگوهای عمیق در مورد زندگیشان اجتناب می‌کنند. صحبت در مورد زندگی، مجبورشان میکند با ناامیدی‌ها، پشیمانی‌ها و رویاهای محقق‌نشده روبهرو شوند و این می‌تواند ناراحت‌کننده باشد.
ترجیح می‌دهند مکالمه را سطحی و معمولی نگه دارند و از درون‌نگری دوری کنند. این یک مکانیسم دفاعی ناخودآگاه برای محافظت از خود در برابر ناامیدی است.
-
در جشن گرفتن موفقیت‌های خود مشکل دارید
فردی را تصور کنید که به تازگی در کارش ارتقاء یافته و یک قدم بزرگ و شایسته در حرفه‌اش برداشته است. اما به جای جشن گرفتن، آن را کم اهمیت جلوه می‌دهد. انگار احساس میکند لیاقت موفقیت خودش را ندارد: رفتاری رایج بین کسانی که ناخودآگاه از زندگیشان ناامید هستند. برای آنها جشن گرفتن واقعی دستاوردهایشان دشوار است. گویی دائماً زندگیشان را با معیاری نامرئی می‌سنجند و کوتاه می‌آیند.
آنها ممکن است موفقیت‌شان را به شانس یا زمان‌بندی نسبت دهند، نه به سخت کوشی و توانایی‌هایشان. شاید تصور کنید فروتن هستند؛ اما ممکن است آنها احساس کنند چیزهایی که به دست می‌آورند هرگز برای پر کردن خلاء کافی نیستند.
9) دائماً به دنبال تأیید اعتبارتان هستید
یکی از گویاترین رفتارهای افرادی که ناخودآگاه از زندگی ناامید شده‌اند، جست‌وجوی مداوم تایید دیگران است. آنها ممکن است حتی برای کوچکترین چیزها به دنبال تأیید یا تحسین دیگران باشند. گویی دائماً در تلاش هستند تا ارزش‌شان را به خود و دیگران ثابت کنند. گویی سعی می‌کنند یک خلاء درونی را پر کنند، خلائی که به دلیل ناامیدی از زندگی ایجاد شده است. وقتی کسی واقعاً از زندگی‌اش راضی است، نیازی به تأیید دائمی دیگران ندارد.
راه‌های غلبه بر ناامیدی از زندگی
دانستن علت و علائم ناامیدی برای برطرف کردنش کافی نیست. این احساسات می‌توانند به‌راحتی شما را در خود غرق کنند. بنابراین برای رهایی از احساس ناامیدی در زندگی به چند استراتژی مقابله‌ای نیاز دارید. در ادامه، راهنمای 10 مرحله‌ای برای غلبه بر ناامیدی از زندگی آورده‌ایم: betterup
-
اجازه دهید ناامیدی تجربه شود
شما باید اجازه دهید ناامیدی و احساسات همراه آن مانند خشم و غم تجربه و ابراز شود. شما می‌توانید این نوع احساسات سخت را به خروجی خلاق تبدیل کنید. سعی کنید احساساتتان را بنویسید یا کاری فیزیکی مانند دویدن طولانی انجام دهید.
مهم این است بتوانید احساساتتان را تنظیم کنید. احساسات همراه با افکار منفی‌تان را تجربه کنید و به آنها اجازه بدهید بیایند. آنها ماندنی نخواهند بود.
تحقیقات نشان داده است سرکوب عاطفی می‌تواند مانع رشد شخصی شود. بدون توانایی احساس احساسات و ابراز فعالانۀ آنها، سازگاری با موقعیت‌های جدید و ناآشنا سخت است.
-
دیدگاه خود را تغییر دهید
وقتی همه‌چیز اشتباه پیش می‌رود، به‌جای دیدن تصویر بزرگ‌تر، با خود میگویید این پایان دنیا است. همۀ این‌ها تنها بخشی از تجربیاتی است که ما برای رشد روح و زندگی درونی به آن نیاز داریم.
ارتباط با عزیزان و صحبت در مورد ناامیدی‌تان می‌تواند همه‌چیز را شفاف‌تر کند. وقتی دیدگاهی بیرونی به غیر از دیدگاه خودتان به دست می‌آورید، می‌توانید تجربیات ناامیدکننده‌تان را همانطور که هستند ببینید و کمی از احساسات همراه با ناامیدی فاصله بگیرید و واقع‌بینانه‌تر به ماجرا نگاه کنید.
-
قلبتان را بشناسید
مشکل احساساتی مانند ناامیدی این است که می‌توانند تصورات ما را از خودمان کاملاً از مسیر خارج کنند. وقتی ناامید هستیم به توانایی‌هایمان شک می‌کنیم و احساس می‌کنیم لیاقت هیچ‌چیز را نداریم. زمانی که ناامیدی‌های زیادی روی هم انباشته می‌شود، احساس ما از خودمان می‌تواند منحرف شود.
به همین دلیل مهم است قبل از هدف‌گذاری، ارزش‌ها و اصول شخصی‌تان را بشناسید. از خودتان بپرسید چرا این کار را می‌کنید و هدفتان در زندگی چیست؟ پرسیدن این «چراها» به شما کمک میکند بلند شوید و دوباره تلاش کنید و در عین حال ارزش خودتان را زیر سوال نبرید.
-
پذیرش خود را تمرین کنید
مراقبه و ذهن‌آگاهی می‌تواند به شما در پذیرش خود کمک کند. پذیرش لحظۀ حال به شما امکان می‌دهد تا واقعیات را ببینید. ناامیدی مانند نفس می‌آید و می‌رود. پس در آن نفس بکشید و بگذارید بگذرد.
-
به تجربیات منفی گذشته فکر نکنید
بدترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که در مورد تجربیات منفی فکر کنید. تجربیات گذشته فقط تجربیاتی بوده‌اند که شما برای رشد درونی به آن احتیاج داشته‌اید.
به خودتان فرصت بدهید تا با شرایط کنار بیایید، بعد وقت آن است که دوباره شروع کنید. در غیر این صورت، ناامیدی به‌راحتی می‌تواند اضطراب، تفکر منفی و رنجش را همراه داشته باشد.
-
انتظارات واقع‌بینانه تعیین کنید
در مورد انتظاراتتان فکر کنید و آنها را به شکل واقع‌بینانه تنظیم کنید. درک کنید شکست‌ها بخشی عادی از زندگی هستند.
-
نسبت به خود شفقت داشته باشید
در مواقع ناامیدی عمیق با خود مهربان باشید. از سرزنش کردن خودتان بپرهیزید و در عوض همان درک و همدلی را به خود ارائه دهید که در موقعیتی مشابه به دوست خود می‌دهید.
-
ازخود مراقبت کنید
از سلامت جسمی و عاطفی خود مراقبت کنید. ورزش، سرگرمی‌ها و تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مراقبه و ریلکسیشن می‌تواند به کاهش استرس مزمن و احساسات منفی که اغلب با ناامیدی همراه است کمک کند.
-
از دیگران کمک بگیرید
احساسات خود را با دوستان، خانواده به اشتراک بگذارید. صحبت کردن در مورد ناامیدی خود با دیگران می‌تواند آرامش، اعتبار و دیدگاه‌های متفاوتی را فراهم کند و به شما کمک کند بهتر با آن کنار بیایید.
-
به دنبال کمک حرفه‌ای باشید
اگر متوجه علائم افسردگی شدید یا اگر احساس ناامیدی شدید و مداوم داشتید، به دنبال کمک از یک درمانگر یا روانشناس باشید. پشتیبانی حرفه‌ای می‌تواند استراتژی‌های موثری برای مدیریت احساسات و بهبود سلامت روان شما ارائه دهد.
عواقب ناامیدی در زندگی
افراد ناامید بیشتر در معرض خطر مشکلات جسمی و عاطفی هستند. به نظر می‌رسد چنین افرادی نسبت به افرادی که ناامید نیستند بیشتر به سردرد، مشکلات گوارشی، کف دست مرطوب و تعریق بیش‌ازحد دچار می‌شوند. ناامید بودن برای مدت طولانی می‌تواند منجر به مشکلات استرس مزمن شود.
نقش خانواده در رفع ناامیدی در زندگی
گاهی اوقات صحبت کردن از ناامیدی‌هایمان با خانواده می‌تواند به ما کمک کند بهتر بتوانیم با احساسات همراه با ناامیدی کنار بیاییم. حضور خانواده به ما کمک میکند تا بار دیگر نیمۀ پر لیوان را ببینیم. علاوه بر این، استفاده از تجربیات والدین می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند.
همچنین بخوانید: راهکارهای افزایش صمیمیت در خانواده
چطور از نا امیدی در زندگی پیشگیری کنیم؟
همۀ ما در زندگی ناامیدی را تجربه کرده‌ایم. ناامیدی بخشی از زندگی است و نمی‌توان از آن اجتناب کرد. اما با این حال شما می‌توانید دیدگاه‌های مثبت و افراد مثبتی را انتخاب کنید که احساسات شما را تأیید می‌کنند و مشارکت و تلاش شما را تشخیص می‌دهند. وقت خود را با افرادی بگذرانید که ذهنیت مثبت را تشویق می‌کنند و بر تقویت نقاط قوت خود تمرکز کنید.
نقش مشاور و روانشناس در بهبود حس ناامیدی در زندگی
روانشناس و رواندرمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا دلایلی که باعث ناامیدی شما از زندگی شده‌اند را کشف کنید. شما در حضور رواندرمانگر می‌توانید احساسات همراه با ناامیدی را تجربه کنید و استراتژی‌هایی برای کنار آمدن با ناامیدی از زندگی را یاد بگیرید و دیدگاه واقع‌بینانه‌ای نسبت به زندگی پیدا کنید.
چگونه می‌توانم به کسی که دچار ناامیدی شده است کمک کنم؟
با او در تماس باشید. سؤالات را طوری بپرسید که به او بفهمانید برایتان مهم است. فعالانه به او گوش دهید. به این موضوع احترام بگذارید که ممکن است چیزهایی وجود داشته باشد که او دوست نداشته باشد با شما درمیان بگذارد.
صبور باشید. صحبت در مورد احساسات ممکن است دشوار، ترسناک یا طاقت‌فرسا باشد. به آنچه احساس می‌کنند و با شما به اشتراک می‌گذارند احترام بگذارید. به آنها نشان دهید فرد امنی برای آنها هستید تا احساسات خود را به اشتراک بگذارند.
همدل باشید. سعی نکنید وضعیت‌شان را اصلاح کنید یا آنها را وادار کنید جنبۀ روشن چیزها را ببینند. آنها را برای احساس ناامیدی شرمنده نکنید. در عوض، با گوش دادن شروع کنید و سپس به آنها بگویید که آنها را شنیده‌اید و بفهمند که این زمان سختی است. شما حتی می‌توانید آنچه را که شنیده‌اید برای آنها تکرار کنید تا بدانند که شما در حال تلاش برای درک کردنشان هستید.
پشتیبانی از او را به روشی ارائه دهید که به شما آسیبی نرساند یا شما را خسته نکند. پشتیبانی می‌تواند شامل کمک بهشان برای یافتن پشتیبانی حرفه‌ای مانند روان‌درمانی باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله به موضوع ناامیدی از زندگی پرداختیم. از نشانه‌ها و علائم گوناگون ناامیدی صحبت کردیم و عواملی را برشمردیم که نشان می‌دهد ناامیدی از زندگی می‌تواند به شکل ناهشیار در زندگی‌مان جریان داشته باشد. راهبردهایی برای مدیریت احساس ناامیدی و دریافت حمایت لازم ارائه کردیم و آموزش دادیم چگونه می‌توان در کنار کسی بود که از زندگی ناامید شده است.
ناامیدی بخشی از زندگی همۀ ماست و لازم است ظرفیت‌های لازم برای شناخت و درکش را به دست بیاوریم. درمانگران کلینیک آگاه در این مسیر می‌توانند شما را همراهی کنند.
دیدگاهتان را بنویسید